Finna

finna

finna, v. (finn, fann, funnu eller fundu,funninn eller fundinn) 1) opsøge en Per-son, søge at finde ham (jvf hitta 1,sœkja 3 & 4). Hm. 43 (44). 120 (119);Dpl. 815. 1223; eitt sinn, er Sighvatrvar á Möðruvöllum, kom Kalfr G. atfinna hann Sturl. I, 2268; gakk núsuðr yfir ána ok seg at -, ok sýnhonum blóðugt sverðit -; hann gerirsvá, finnr Þorkel ok sagði honum tíð-endin Vígagl. 1427; þat mun ek þérráða, at þú finn Helga A. ok skorirá hann, at hann rétti þítt mál Dpl. 2023; R. jarl sat um vetrinn heima -,ok gerði orð til frænda sínna ok vina,en suma fann hann (dvs. søgte han per-sonlig) ok beiddi, at þeir mundi -Flat. II, 4553; Hákon konungr fórþaðan til Konungahellu ok ætlaði atfinna Eirík konung -; E. konungrvar þá uppi í Gautlandi ok vildi eigifinna Hákon konung Fm. X, 2 fg;dróttinn guð! ef vili þínn er til, at ekmegi komast yfir þetta vatn, þá mundaek finna móður mína, ef hón er lífsRidd. 2811; Andreas fór síðan at finna(&vl hitta) bróður sínn Simonem Post.218 (Joh. 1, 41); Gizzur - mælti tilAra: "kom inn, Ari mínn! at finna mik",segir G., "ok görum sættir várar góðarok trygðir". A. mælti: "ifa aldri þat,G.!" segir hann, "at vér komum atfinna þik, ok eigi skulu vér Kolbeinngrön frændi mínn vera með Eyolfi,ef eigi komum vér at finna þik;" G.grunaði eigi slíkt orð (idet han selvbrugte Ordet i Betydning af et fredeligtMøde, men Are brugte det om en tilsigtetfiendtlig Hjemsøgelse, hvorom finna endnuoftere bruges i Folkesproget) Sturl. II,15826 fgg; finna e-n at máli dvs. søge atfaa en i Tale, faa tale med en, HeilaG.I, 4879. 2) udfinde, udtænke, opfinde;af mannviti finnum vér þat, er vérhöfum eigi numit (&vl er oss er eigikennt) HeilaG. I, 2829; þessi Enochfann ok ritshátt ok skrifaði nökkurarbœkr Stj. 4815; Tubulchayn, er fyrstrfann þá list at göra járn Stj. 4523 jvf4535. 19114; þar eptir (var markat) þat,er Noe fann vín at gera Alex. 644;vándr þjófr ok mikill njósnarmaðr, ervel kann finna fals ok hégóma El.9914; ek mun segja þer þat er þúspyrr, um hverja konu ek yrki, þater Asgerðr frændkona þín, ok þar tilvilda ek hafa fullting þítt, at ek næðaþví ráði; Arinbjörn segir, at honumþykkir þat vel fundit (dvs. digtet jvf OH. 2089 under finna til) EG. 56 (1206);finna e-m sök, sakagiptir dvs. frem-komme med en Beskyldning mod en, Post.26131. 2632; jvf HeilaG. I, 30727 &vl;þat eitt finn ek Gunnlaugi (dvs. kun dethar jeg at udsætte paa G.), at mérþykkir hann vera óráðinn Gunl. 5(2171). 3) finde efter foregaaende Søgen;saknar Halldórr hestanna ok leitar okfiðr nú Heið. 15 (3211); fóru at leitaÞorsteins ok fundu hann í bœnahúsií A. Sturl. II, 26825; n. fór þar til, erhann fann Ólaf Sturl. II, 26823 jvf26829; hann ætlaði at leita lands þess,er -, kvazt hann aftr mundu leita tilvina sínna, ef hann fyndi landit Flat.I, 42924 jvf 53824. 34 fg. 4) støde paanoget, træffe eller finde tilfældigvis, =hitta 2; Leifr hinn hepni fann menní skeri á hafi Flat. I, 5401; fór hanntil fjalls þess, er hann fann dróttinnvárn á HeilaG. II, 2077; finnast dvs.mødes, træffes, Hárb. 59; Skirn. 24;finnast um farinn veg dvs. mødes under-veis, paa sin Reise, Stj. 50729; finnastisær om fiendtligt Møde: sneri hann þáí móti honum, ok þá er þeir fundust,lagði A. í skjöld Rúts Nj. 5 (826); fórsjalfr í mót heiðingjum út yfir Jordan,funnust þeir þar, er hét Elema Stj.51312; finnast til orrostu Flat. II, 13211. 5) komme, naa frem til et Sted; þessieitrlig íllska - geisar fjögurra vegnaút í hvert ríki, ok því finnr hún Asiamsem önnur lönd Post. 4752. 6) fore-finde, blive var, mærke, erfare; stendrhann ok hyggr at, hvárt nökkurr vaknarvið, ok finnr hann þat ekki Gísl. 2912; létA. fara aðra höndina um hann ok fann,at hann var berfœttr ok í línklæðumDpl. 3018; lætr hann nú síga fésjóðeinn digran niðr undan kápunni; Egillbrá til augum, Úfeigr finnr þat Band.2619; fannst þat ekki í tali þeirra, atþar hefði missætti verit í meðal Nj.33 (4836); samnast fyrir hann herrÍranna ok var kominn mjök nær þeim,þá er þeir fundu, á milli þeirra okskipanna Mork. 15415; fann eigi fyrren - dvs. vidste ikke af noget førend-, blev overrasket ved at - , Fm. VI,1615; OH. 20831; Flat. II, 13231; fanneigi áðr en - d. s. HeilaG. II, 425;hittki hann fiðr, þótt þeir um hannfár lesi, ef hann með snotrum sitrHm. 23 (24); finnst mér svá (dvs. detforekommer mig, jeg synes), at engi maðrmegi hér uruggr um sik vera, er dauð-inn er öllum jamvíss, ok þó óvíss nærhann kœmr Barl. 1533; svá finnst mér,jungfrú! at unnasti þínn má verðafeginn yfir aðra þá, er hér eru Mött.3120; varla kann ek hátt af sótt þessamanns, því at mér finnst, sem hannhafi enga verki Barl. 10122. 7) udlægge, udbetale, udrede; stefni ek þér til gjaldaok til útgöngu of fé þat allt, er ekfann þér fyrir landit, ef land brigð-ist GráG. 41319; ef maðr tekr barnbrott frá fóstri sá, er á, þá skulu eptirauðœfi öll þau, er þangat fylgðu (nl.barni), nema búar beri þat, at barniværi eigi vært at fostrinu, þá skal alltrakna féit þat, er með (nl. barni) varfundit GráG. 13412; ek hefka fé borití dóm þenna um sök þessa ok ekmunka bera, ek hefka fé fundit okmunka ek fé finna hvárki til laga nétil úlaga Nj. 145 (24129); hann skaleigi finna meira af fénu (som han tog isit Værge efter den afdøde), en kaupa-leg, líksöng eða blæjo eða kisto GráG.8715 (GrG. I, 2381). 8) finnast, v. r.findes, gives, være forhaanden, være atfinde; skipaði hann ok - alla vitramann ok vísa meistara þá, sem funnustí Galilea - ok alla fjölkunda mennþá, sem finnast máttu Barl. 12623. 25.- Med Præp. á: 1) finna á e-t dvs.støde paa noget, træffe, = finna 4, hittaá; koma þeir við Selund ok finna þáá þessi skip Fld. II, 52830; ef nökkurrómagi eða fát/eo/kr maðr finnr á þess kynslík NBKr. 820; gékk hann þar i jörðniðr ok finnr þar á konur sjö Fld. II,52830. 2) finna á dvs. finde paa noget, = finna 2: eigi fá þeir ok á fundit,meðr hveim hætti er þeir megi þennavanda forðast Thom. 10614. 3 finnae-t á e-n eller e-m dvs. mærke noget paaen, se paa en at noget er forhaanden:Oddr drakk um stund ok þóttust flestirmenn eigi mjök finna á hann (nl. at, hvad han havde drukket) Fld. II, 55122;især upers. fann lítt á honum, hvárthonum þótti vel eða ílla Eb. 15 (1715);fann þá mjök á Dofra (nl. hvor bevæget han var), er þeir skildu Flat. I, 56620(Fm. X, 17511); þat fannst á Arnkatligoða, at honum þótti eigi at lögumfarit hafa heimildartak á skóginumEb. 35 (637); fannst þat opt á jarli,at hann mundi hana hafa gipta hon-um, ef - Nj. 31 (4628); fannst þat áöllu, er hón þóttist vargefin vera Nj.10 (1714); ogsaa uden nogen af Præp.afhængig Kasus: konungr rœddi fáttum þessi tíðendi fyrir mönnum, enþat fannst á (dvs. det kunde man mærke),at hann mundi - EG. 12 (2326); fannstþat á í öllu, at honum þótti sik skortavið oss Nj. 58 (9020). - at: 1) finnaat e-u dvs. udsætte noget paa Ting ellerPerson, dadle, laste: A. hafði optligaat fundit þessom sið HeilaG. I, 11713;tóku þeir at hlæja at líkneskinu ok atfinna at líkneskinu ok finna sakir okmæla hverskyns háðung sjalfum guðiHeilaG. I, 30927; ogsaa finna e-t atfyrir e-m dvs. udsætte noget paa en, Kgs. 6914. 2) finna e-n at e-u dvs.finde, gribe en skyldig i noget: þá fórþjófr brott ok varð aldri fundinn atstuld síðan HeilaG. I, 1857 jvf II, 3631;fyrir hví þorðir þú koma í augsýnmér, fundinn at svá mörgum glœpumHeilaG. II, 3132; er Judas fannst atsínum glœp dvs. fandt sig skyldig i sin Misgjerning, Post. 76732; jvf HeilaG.I, 16811. 21130. - fyrir: 1) finna e-tfyrir dvs. forefinde, finde noget for sig (jvf vera fyrir Flat. II, 3832): er ek fórum allt Egiptaland, er fullt var afhreinlífismönnum, fann ek marga góðafyrir HeilaG. I, 4376; eigi hefi ekvaskari menn fyrir fundit en þessaNj. 90 (13621). 2) finna sjalfan sikfyrir dvs. komme til selv at undgjældederfor: mest vón ok, at þú finnr sjalfanþik fyrir, ef þú mælir þér dul Herv.3256 (c. 5); jvf Pr. 5112 (Anal. 17724);Fm. XI, 2565; Flat. I, 25127; Sturl. I,9121; Þ.hræð. 456; - í: finna e-n í e-u =finna e-n at e-u: hversu hæðiliga hannvar fundinn í sínu falsi HeilaG. II, 9324.- móti: finna e-t móti dvs. fremføre nogetsom en Indvending, Indsigelse (jvf finnae-t við): finn þú móti þat (er) þúvilt, en þangat mun ek sœkja veizl-una Flat. III, 40126. - til: 1) finnatil e-s dvs. mærke, fornemme noget, (jvffinna 6): siðan er hann kom í þannskóg, er hann hafði hana hitta, þáhugði hann, at hann skyldi þar nökkuttil hennar finna HeilaG. I, 5081; branní gegnum skóinn ok hosuna, ok fótrinnbrann, en A. fann ekki til þessa sjalfrDidr. 35818; svá finnst mér til (&vlvirðist mér), sem vér höfum eigi réttaskipan á Mött. 1824; e-m finnst mikit,fátt til e-s dvs. en skjænker en Ting stor,liden Opmærksomhed, ænser den megeteller lidet (jvf finna um 2); svá mikitfinnst öllum nærverandum mönnum tilþeirra hluta, at - HeilaG. II, 636; jvfMar. 62112; þeir fóru ok fram bárusíns herra boð, en konungi fannstok talar ekki til þessa gripar NornaG.5019 jvf 513 (Flat. I, 54730 jvf 54734 fgg). 2) finna e-t til e-s dvs. opsøge, opfinde,anvende en Ting til noget, for at den skaltjene til noget: ek skal þér Mörðr veraok stefna þér af konunni ok finna þattil foráttu, at þú hafir ekki sorðit hanaNj. 8 (1528). 3) finna e-t til e-s dvs.opfinde, angive noget som Grund til enSag: var kallaðr Strútharaldr, en þatvar til þess fundit, at hann átti höttþann, er strútr var á mikill Flat. I,16716; vil ek, at þú spyrir hann, hvíslíkt sæti; kunn mér at segja, hvat hannfinnr til slíks Konr. 5337; jvf EG. 37(6516); Nj. 33 (494); var s. beðinn til-, at hann skyldi vægja sveitarmönn-um ok fara eigi með margmenni -,var þat til fundit, at várit var heldrhart ok íllt til heyja Sturl. II, 9440. 4) finna e-t til dvs. opfinde: om Digtning, Skaldekunst (jvf EG. 56 under finna 2)er lokit var kvæðinu, þá þökkuðumenn honum kvæðit ok fannst mönnummikit um ok þótti vel til fundit OH.20810 (Flat. II, 34312). - um: 1) finnste-m orð um e-t dvs. en lader falde et Ord i Anledning af noget: OH. 2089 (under finna til 4); gjörði hann nú mikit hark,svá at Gretti skyldi orð um finnastdvs. at G. skulde lade noget Ord und-slippe sig, lade høre fra sig i den Anled- ning, Grett. 12626; fannst mönnummjök orð um þat dvs. Folk talte meget derom, Ljósv. s. 26921. 2) e-m finnstmikit, mart um e-t dvs. en lægger meget Mærke til noget, skjænker det megenOpmærksomhed (jvf e-m finnst mikit,lítit, fátt til e-s under finna til 1):þökkuðu menn honum kvæðit ok fannstmönnum mikit um OH. 20810 (jvfMork. 9430); sagði Sighvatr þá honumallar rœður þær, er þau Ástríðr höfðumælt sín í millum, ok fannst konungi,mart um þetta OH. 8235; hverr er ek- einfaldr bróðir, at þér þurfi nökkutum mik at finnast? dvs. at du behøver gjøre noget Væsen af mig, Thom. 36020;sakir þess, at hón var vitr kona, finnsthenni um drauminn dvs. lægger hun Mærke til, Vægt paa Drømmen, Thom. 2987;láta sér mart, fátt, ekki finnast ume-t dvs. tillægge noget stor, liden, ingenBetydenhed, fæste megen, liden, ingenOpmærksomhed derved; s. lét sér martfinnast um vestrför Sturlu Sturl. I,35824; hann (nl. konungr) tjáði þatfyrir Dag, hve sköruligr maðr Þórirvar -, Dagr lét sér fátt um finnastok lét þat allt satt, er konungr mæltiOH. 17531; jvf Sturl. I, 2269. 35912;ekki lét hann sér um finnast þat folk,er á stundaði hann at sjá HeilaG. I,6113; tóku þeir at tala um stjörnurímsíþrótt -, þar vildi hinn gamli maðrsér ekki láta um finnast ok ekki umtala Post. 587 jvf 9. - við: finna e-tvið dvs. fremføre noget som en Indven-ding, til sin Undskyldning eller Retfær-diggjørelse (jvf finna e-t móti): hvártzhinn (som er kvaddr tylftarkviðar) fiðrvið, at hann (som er spurðr þingvistar)sé eigi þar í þingi, eða læzk hann eigihafa goðorð GrG. I, 4211; ávítaði hannprestinn um þat, er hann hafði eigibrotit stöpulinn, en Marcellus (=prestrinn) fann þat við, er stöpull værisvá ramgjörr, at - HeilaG. I, 59626(jvf 57130).

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚠᛁᚿᚿᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.