Hvárt

hvárt

hvárt, n. og A. m. og n. af Pron. hvárr 1) bruges særligen til som Subjekt ellerObjekt at indlede disjunctive Spørgsmaal: hvat er ykkr langt at þeim mönnum?hvárt? mægð eða frændsemi? er þérbiðit svá alvöruliga firir Flat. I, 42831;hvat segi þér til? hvárt? ek skal faraeða eigi Stj. 60220; men ogsaa i Spid-sen for Spørgsmaal, som kun indeholdeet Led, idet nemlig det andet Led under-forstaaes: hvárt? er rétt, bóndi! (eðarangt?) Nj. 50 (798); hvárt? sér þú nú(eða sér þú eigi), hversu Achab lægirsik Stj. 6021; hvárt? elskar þú mikframarr þessum mínum lærisveinum(eða eigi)? Post. 1631; hvárt? er núengi kona sú, er þér er eigandi í várriætt? Stj. 6021; hvárt? viltu austr tilHísingar Nj. 29 (4122); hvárt? má G.heyra mál mítt? Ljósv. 2099; hvárt?vill hann lofa mér at tala erendi?Fm. VII, 3613 jvf 22; hvat sagðir þú -svá at ek heyrða? hvárt (þetta eða)eigi þetta? Didr. 595; og medens hvárti alle disse Tilfælde kan ansees som Del afen Spørgesætning, hvad enten det øvrigetil samme hørende er udtalt eller i Tan-kerne maa underforstaaes, er det tilligepaa Overgangen til at blive en spør-gende Konjunction med Betydningen"mon". Som dette er Tilfælde i direkteSpørgsmaal eller uafhængige Spørge-sætninger, bruges hvárt paa lignendeMaade i objective Spørgesætninger, delssom indordnet Del i Sætningen: dœmitþér sjalfir, hvárt heldr samir, hlýðniat veita guðs bjóðanda eða yðr, efþér fyrirbjóðit (dvs. hvad der er rettest,at lyde Guds Bud eller eders For-bud) Post. 269; nú veit ek þat eigi,hvárt heldr er, at hann hefir sakir tilþess, eða skal hann hins at gjalda,er ek hefi hann þar sett yfir varnaðmínn OH. 1123; nú skýri dómendr,hvárt heldr er, at guð hefir satt sagt,en þú logit, eða mun guð logit hafa,en þú mátt nökkut sannara segja HeilaG.II, 26414; eigi veit ek enn víst umþat, er þit skilit ykkart viðskipti, hvártheldr (er), at þú eða hann lýtr sigreða ósigr, er þit skilist Didr. 10626;dels som en spørgende Konjunction medBetydningen "om", baade med og udenumiddelbart paafølgende er: þá tók Óliat spyrja frá Upplendingakonungum,hvárt er þeir váru á lífi Flat. I, 2183;spurði hvárt hann vekti eða svæfi Fbr.392 (646); nú vil ek vita, hvárt þú vilþessa ferð fara með mér Stj. 60213. 2) sættes dels a) med, dels b) uden enumiddelbart paafølgende Relativpartikel er (es) eller sem i Spidsen af en Sæt-ning, der betegner to mulige Tilfældesom saadanne, at Sagen er uafhængigaf, enten det ene eller det andet er for-haanden: a) þess vænti ek, konungr! athvárt er friðr er betri eða verri, atek sjá nær yðr staddr OH. 20817; hvárter þeir töluðu hér til fleira eða færra,ok keypti hann Þorgils Flat. I, 8016;ef vér kunnum þá hluti at lesa, hvártsem þat er heldr í þessarri eðr annarribók Stj. 324; ekki munu vér eptir ganga,hvárt sem þeir horfa með ánni norðreðr suðr Nj. 140 (22814); at hann munipostola guðs í nökkuru sigra mega eða ímálsendum yfir stíga, hvárt sem heldrfyrir sik eða sína lærisveina Post. 57131;hefir ek - - verit búinn til þess alls,sem þú hefir viljat fyrir mik leggja,hvárt sem var gótt eðr íllt Fm. VII, 3317;jvf GrG. I, 18727; GráG. 2992; hvárt semhann segir Abraham líkat hafa guði fyrirtrú ok réttlæti eðr fyrir skurðarskírn,þá er oss einum ok váru kyni hans trúaheimild af guði svá sem erfð HeilaG.II, 2648; nú hvárt sem þeir töluðuí móti lengr eða skemr, þá játtuðuþeir at taka við þessu vélræði Flat.I, 21728; b) hvárt er hlaupár eþa eigiRimb. 55 (146); beiddu þá enn kon-ung fá sér styrk til at hafa sveininnburt or Svíaveldi, hvárt Hákon vildieðr eigi Flat. I, 7621; Þouer lýstifyrir þeim samdores (dvs. samdœgris)er þetta vigh var wunit, at han hafdehoggit Olaf æit hog i baken huat (dvs.hvárt) honom verder þer af bót ederbane Dn. I, 42013; tíðendi hafa meðoss til fallet bæðe stór ok þung áþessom vetrom, huárt þér hafeð þauspurt eða æigi Dn. X, 94; verðr Parta-lopi nú at eta ok drekka, hvárt hannvill eðr eigi Partalop. 2516. 3) =annathvárt (se under hvárr 2); eigivitum vér hvert hann er farinn, hvártlangt eða skamt Frost. 10, 211. 4) baade, = hvárttveggja jvf hvárr 3,hvárgi 1; fluttu helgir feðr, at hannfélli hundrað sinnum hvárt nótt okdag á kné HeilaG. II, 38517.

Part of speech: uten ordklasse

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚼᚠᛆᚱᛏ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.