Hverr

hverr

hverr, pron. (got. hvarjis) 1) hvilken, spør-gende med tilføiet eller underforstaaetSubstantiv; hverjar ero þær meyjarVafþr. 48; hverja vörn muntu hafaá dóms degi fyrir þessa órœkt HeilaG.II, 3005; i objektiv Spørgesætning, delsmed følgende Relativpartikel: spurði atum sótt hennar, hvern enda at hónhyggr at eiga mundi Eb. 51 (956);dels uden saadan: vil ek þér segjamína tilskipan, hverja ek vil á hafaum fé þat, er ek á eptir Eb. 51 (959);spyrr hón, hverir glóparnir starfaði ámönnum um nætr Gísl. 5321; segirSigurðr dróttningu, hverrar ættar Ólafrvar, eðr fyrir hverja sök hann komþar Flat. 815; at þeim mætti kunnigtverða, af hverjum stórmerkjum - sunnu-dagar - eru haldnir Stj. 213. 2) hvo,hvem, hvilken Person (= det forældedehvar); hverr á hestinn? þat veit ekekki, hverr hann á Fbr. 2614. 16; hverrskal þau (nl. skip) skipa? Nj. 29 (423);hverr er þessi maðr? Fbr. 2612; ek erhér, mínn herra! eðr hverr ertu? Stj.20813; konungr spyrr Auðun, hverrútlendr hann var Flat. III, 41219. 3) hvilken med relativ Betydning dels a)med, dels b) uden paafølgende Relativpar-tikel; a) sá fugl hefir þá verit, af hverj-um er þat segist, at - Stj. 7816 jvf7827; bréf herra Erlings - kom til vár,hvert er oss bauð at prófa o. s. v.Dn. IV, 1594; hvert (nl. bann) er vérfœrom yfir hann með þessu váro bréfeDn. IX, 11320; sakir heiðrs hins helgaÓlafs ok hans kirkju nytsemdar, hverj-um vér eigum ok viljum, næst guðiok -, mesta æro gera Dn. III, 8112;af hverjum er einir ok aðrir ymisligirorskurðir mega vel gjörast Stj. 3;b) i jörðu þeirri, er Nesheimr heitir-, hverja jörd herra G. gaf henniDn. II, 8211; bœjarmaðr þess heilagakaupstaðar, hvers bœjarmenn eru eng-lar Leif. 19733; vér höfum spurt fráfall- Jarundar erkibiskups, af hvers frá-falli heilög kirkja í Niðarósi er núforstjóralaus Dn. III, 819; hyggi þérat falsligum spámönnum, hverir komatil yðar í sauðaklæðum Flat. I, 3249;jvf Stj. 7816; Bp. I, 7907. 79811. 29; Alex.829; Klm. 13124; Æf. 2035; hvert efhann fyrirsmár dvs. og dersom han for-agter dette (nl. vort Bud) -, þá - Dn. IX, 11318. 4) nogen af flere, =einnhverr (jvf hvárr 2, annarr hvárr);hvar sem menn verða staddir í sóttumeða hverri meinsemi HeilaG. I, 15712;hafit sannar sögur af þeim, ella mun yðrstanda hver undr Flat. I, 53622; þá baðÞórðr, at tveir hverir menn skyldi gangafram á fjallit -, fóru þá tveir menná fjallit Sturl. II, 6219. 5) den ene afflere (i Modsætning til den anden, jvf hvárr 2) i Udtrykkene a) hverr ok ann-arr: slík sorgfullig orð mælti hverrok annarr (dvs. den ene med den anden)Barl. 1944; b) hverr-annarr dvs. den ene - den anden; sýndi þá hverr öðrumok sagði, hvat hvergi góðr maðr hafðiþeim fyrir guðs skyld gefit HeilaG. I,68033; mono þeir eigi eptir láta steinyfir stein, þá es hón gørir aþra syndá aþra ok sendir alla ílla hugrenninghverja yfir aþra Leif. 729; stundumsló hverr óviljandi annars spjót brottaf Mar. 10362; hleypti þá hverr yfirannan fram Sturl. II, 23518; hverja nótteptir aðra, hvern dag frá öðrum Didr. 5337. 1504; jvf Flat. II, 3781; Fm. VI,40522; Didr. 8016. 16131; Pr. 796. 8117;Klm. 15512; og 1ste Bind s. 60 b23. 6) hver, enhver af alle (jvf hvárr 2); hverj-an morginn Guðr. 1, 9; hverr maðrFrost. 2, 201; at þeir lúki hvern pen-ing Dn. III, 10136; hvat manni semhverr er Dn. III, 10129; hvar hverjumvar þá skipat OH. 21512; reiddi hverj-um þrjár vættir Sturl. I, 1325 jvf 12;svá at fiskar megi ganga upp at áhverri Hák. 1038 jvf Gul. 859; med Angivelse af Omfanget inden hvilketdet ved hverr betegnede er at søge ellerfinde: sól skiptir sínni göngu fyrhvert þeirra (nl. sólmerkjanna) Rimb. 64 b (3212); ef sér ferr hverr várr Vígagl.355; talaði horskliga til hvers várs(lat. unum quemque nostrum grati-ose alloquitur) HeilaG. II, 36412. 24 fg; vill hann hverjum þeim (dvs. enhver afdem) fyrirkoma Didr. 1132; sólmörkinsnúast í hring á hverjum 2 deogrumdvs. en Gang i Løbet af hvert Døgn, Rimb. 64 b26 (325); rúmaskatt skal geraá hverjum 12 mánaðum (dvs. en Gangi Løbet af hvert Aar), hverr maðr pen- ing talinn Frost. 2, 201; jvf Dn. V,29814; skolu bœndr bræða kirkju sínaval (dvs. vel) á 3 vetrum hverjum Frost. 2, 712; þeir sigldu um sinn á hverjumþrim árum (VulG. semel per tres annos)í þat ríki, er Tharsis heitir Stj. 5731(1 KonG. 10, 22); hann batt samanhalana á hverjum tveimr (VulG. caudasearum junxit ad caudas) Stj. 4131(Domm. 15, 4); svá er hann sterkr, atstundum hefir hann (nl. ormrinn) á lopti2 hverja (dvs. to paa en Gang) Mork. 1329; vér skolum halda dróttinsdaginnsjaunda hvern (nl. dag) GrG. I, 2317;ena níundu hverja nótt Skírn. 21; Pr.4910; jvf Gul. 1385; Nj. 124 (19029);á hvern dag, á hverjum degi dvs. hverDag, Dn. II, 11517. 23; á hverju árihvert Aar, aarligen, Dn. I, 2135 fg; á aðru hverju ári dvs. hvert andet Aar,Dn. V, 29813; á hverju eno fjórþa áriRimb. 66 b22 (373); í hverju dvs. uafbrudt: veðrit óx í hverju Fm. VI, 3796; í hverri(nl. hríð?) d. s.: var á byrr léttr sá,ok þróaðist heldr í hverri Mork. 10613;þvarr í hverri (VulG. quotidie) máttrok afli sveitunga Saul Stj. 49823 (2Sam. 3, 1); hverr sér dvs. hver for sig,hver enkelt alene: ef sér ferr hverrVígagl. 355; hverr - sínn: skal hverrgera veiðivél í sínni á Hák. 1033 (Gul.85); ferr sínn veg hverr um skóginnVígagl. 356; sína tungu mæltu vérvið hverja þjód Post. 7486; hverr -hvern: allt þat góðz, sem þeir eiga- -, í hverju sem hvert er Dn. I,917; svá mikit, ok þat í hverju semhverr hefir tekit Dn. III, 10132; 20mamataból með öllu þí, sem til ligger,lutum ok lunnendum - - ok öllumöðrum búskapsþingum, í hverju semhvert til hœyrir Dn. V, 29811; allerhennar klæðnaðer, í hverjum lutum æðerstikkjum sem hvert er Dn. V, 29823;med følgende Relativpartikel: at hverr,sem sæi, skyldi þat undrast Alex. 933;A. ok Þ. lœysi aptr á hverjum degi,er þau vilja Dn. I, 1017; hverr maðrtil þess, er hann er fimtán vetra gamall,þá er hann úmagi Frost. 4, 341; hverrmaðr er (= ef maðr) sitr heiðinn álandi þesso ok lœynir því, þá hefirhann firir farit friði sínum Frost. 2,513, jvf 2, 522; hverr (= ef maðr)rýfr þessa skipan, þá gjaldi húsbóndisá, er hús byggir öðrum en hér segir,mörk sylfrs konongi Byl. 6, 830; hverreinn dvs. hver eneste, enhver uden Undta-gelse: hverr ein kirkja í hverju einubiskupsdœmi Dn. III, 633 fg; hverrok einn d. s.: hverr prestr ok einn,undanteknum vicariis Dn. III, 637;hverr sem einn d. s.: öll miskunn gerirstað hverjum sem einum eptir verð-leika verka sínna (lat. omnis miseri-cordia faciet locum unicuique secun-dum meritum operum suorum) Hom.113. 22 fg; í nafni samhljóðanda hverssem eins er nökkurr raddarstafr SE. II, 185; bannaði hverjum sem einuminngöngu HeilaG. II, 186; gaf hanngrið - öllum borgarlýðnum ok þarmeð hverjum sem einum allar eignirsínar Alex. 9130; jvf Barl. 4028; Stj.412. 1511; hón var miklu auðgari enhver sem ein (borg) sú, er hann hafðifyrr undir sik lagt Alex. 938; nú skalkonungrinn hverr sem einn hafa þessidœmi opt fyrir augum Kgs. 10920;taldi hann, hverso margar þjóðir hafðihverr hlutr heimsins, ok hversu mörgkyn hafði hver sem ein þjóð, ok hversomargar borgir hvert sem eitt kynithafði Homil. 4733 fgg. 7) hvordan, afhvilken Beskaffenhed, lat. qualis, = hví-líkr, hulkr; hœfir mér heldr at hug-leiða, hver ek em nú, en minnast áþat, hvílík ek var fire stundo Alex. 9118;hann skýrði nú, hverr heimrinn er, hvathann svíkr alla sína trúnaðarmenn Post.50520; allt mun reynast um síðir, hverrhvergi er Fm. VIII, 3148; med tilføietDativ, som angiver Personen, for eller modhvilken noget viser sig at være af en elleranden Beskaffenhed: seg mér, hverr erþú vilt mér vera í mínni þurft Barl.5813: þaðan af sér s., hverr erkibiskuphafði verit hans brœðrum Flat. II,52826. 8) hvilkensomhelst, = hvergi;hefir hann sik sjalfan dœmdan til hel-vítis ok fyrir útan hverja hljöp Hom.19934; med følgende Relativpartikel, =hvergi, hverigr: ef maðr lýstr mannheiptugri hendi, með hverju er hannlýstr (dvs. uden at det gjør nogen For-skjel, hvormed han saa end slaar) Frost.2, 101; þá skulu þeir þegar drepa hann,hverr sem hann er Eb. 32 (585); baðalmáttkan guð, at hann gæfi sálumþeirra eilífa hvíld paradísar sælu, hverj-um dauða sem hann dœi Flat. I, 24322.

Part of speech: pron

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚼᚠᚽᚱᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.