Líta

líta

líta, v. (lít, leit, litinn) 1) vende eller kastesine Øine i en vis Retning for at faaØie paa noget; þeirra samþykki (dvs.Enighed, Venskab, Sammenhold) es slíktsem augna es, þangat lítr annat esannat sér Elucid. 7727; er hann leitum sik at sjá, hverr sá væri Heilag.I, 51518 (Marc. 5, 32); jvf BarL. 531;sem hann leit upp yfir sik, þá sá hanneinn ljósan geisla koma yfir sik BarL.5421; tókum síðan á rás -, litum þó aftrok sám 2 menn hleypa eftir okkr Hei-lag. I, 4457; þá varð honum litit aptr,ok sá fjölda heiðinna manna faraeptir sér Klm. 40428. 2) tage Hensyntil noget, tage det i Betragtning; ef þúvirðist at líta aumleik ambáttar þínnar.(Vulg. si respiciens videris afflictionemfamulæ tuæ) Stj. 42815 (1 Sam. 1, 11);þat es oss lítanda með mikilli áhyggju,hversu grimmr myrkra höfðingi kemrá degi andláts várs at leita sínnaverka Leif. 7430; eigi skaltu leita þínssnúðar, heldr skaltu líta annarra nauð-syn Heilag. II, 18924. 3) se, = sjá 2;sé! þann mann lítr þú hér, er skjóttmun at moldu verða Heilag. II, 18827;leit hann þar eina portkonu Stj. 4158(Domm. 16, 1); í því, er Samuel leitSaul (Vulg. cum aspexisset s. Saulum)Stj. 4431 (1 Sam. 9, 17); Jóan óaðistok leit, at sá var kominn, er hannþurfti at hvívetna, en sá þurfti hansat engu HomiL. 137 (jvf Matth. 3, 14 fg);saman er brœðra eign bezt at líta okat sjá GísL. 1710 jvf 10016; ek hefi sétí dag - þann mann, at ek hefi eigilitit hans jafningja Trist. 3 (1217); núlítr hón, hvar gammrinn flýgr Clar. 1470; s. gat at líta, hvar þeir flýðuNj. 146 (24727); med Akk. og Inf. eller 2 Akkusativer med underforstaaet vera:hón leit frú sína gráta Str. 171; hónleit báða uxana váta Harð. 29 (899);nú gékk B. til herbergis síns ok leitmikinn riddara flokk komanda í borginaBær. 10535. 4) lítast v. r. dvs. synes (=sýnast, þykkja), med underforstaaet veraog følgende a) Nominativ: skyldo þeirgörva nýmæli þau öll í lögum, es þeimlitisk þau betri en forno lög ÍsL. 10 (1712);leizt honum mærin fögr Eg. 7 (1028);mér lízt siðr þeirra veikligr mjök Laxd.40 (1127); mér lízt ófriðligt SturL. I,19736; biskup var þá at spurðr, hvathonum litisk um sveininn SturL. II, 1048;lízt mér hitt ráðligra, at - Trist. 3(1225); b) Adv. þetta leizt honum velKorm. 445; spurði Karl, hversu Leifilitist (= sýndist OH. 15722) féit Flat.II, 24732 jvf Fm. IV, 34528; svá líztmér, at - Flat. II, 3427; ef dómendrlofa ok lítisk þeim svá, at hann vili -Grg. I, 697; svá lízt mér, sem -Þ.hræð. 1518; SE. I, 15612. 22; Nj. 3(517). 5) lítast v. r. dvs. behage: líztþér eigi silfrit? Fm. IV, 3463. - MedPræp. á: 1) líta á e-t = líta e-t (se underlíta 1); líttu á ljúfan Guðr. 1, 13 fg; Þórr lítr á hornit ok sýnist eigi mikitSE. I, 1567; allsvaldandi guð leit mi-skunnaraugum á þenna lýð Flat. I,4212; lét biskup þá á líta gózit, oksýndist hvárttveggja úbirgt um matok hey Bp. I, 8689; eigi þarftu at lítaá, jafnt er sem þér sýnist, af er fótr-inn Nj. 63 (9716). 2) líta á e-t dvs. tagenoget i Overveielse, betænke, betragte,undersøge, tage Hensyn til noget: þérlítið á slíka hluti með lítilli skynsemdBarL. 2121; kvazt mundu líta á slík málen rasa eigi fyrir ráð fram Flat. 1,15526, jvf 15310; hvert mál er maðrskal dœma, þá verðr at líta á tilgjörðmeð efnum Eg. 62 (14523); hví villhann eigi líta á aldr sínn ok hvat hannmá Alex. 1707; á þessa sætt væri lítanda,ef ek ryfi eigi eið mínn við konungSturL. I, 1328 (jvf gera e-t at álitum,álitamálum); skal nefna 12 ena skynsa-mustu menn, at líta á, hvárt er þettamá með réttu sannast á hendi lendummanni eða eigi Hirðskrá 20 (4087);lítit á, vitrir höfðingjar! ok gefit ráðtil Flat. I, 1119; eigi er á at líta (dvs.det er ikke noget at betænke sig paa),drepi hund þenna sem fyst Flat. I,19617 (Fm. XI, 1464); er þat ekki jafn-ræði með ykkr Helga, meðan -, okman því ekki verða á litit GunL. 5(2149); þótti Þrándr brátt hafa á lititdvs. have vist Ubetænksomhed, gjort sigskyldig i en Overilelse, Mork. 2520 (Flat.III, 31425); þat mun vera sannmæli,faðir! at ek mun hafa skjótt á litit, okvartu fjarri at kenna mér ráðin Flat.II, 4439 (IceL. Sag. I, 9919). 3) líta áe-t dvs. tage sig af en Sag for at søgeden fremmet: guð mínn! ver nær mér,lít á hjalp mína Heilag. I, 5419; sámun mér hjalpa, sem alla leysti meðsínum dreyra ok á líta ferð vára Flóam. 21 (17219); lít á hjölp mína ok kommeð skunda mér til hjalpar BarL. 10016;lít þú á vesöld þessa manns biðjandidróttin fyrir hann Heilag. II, 1201;biðja hann líta (= sjá L. 28) á sínmál SturL. I, 1326; líta á með e-m dvs.tage sig af ens Sag, Velfærd (= sjá ámeð e-m): þeir þakka þat guði ok enomhelga Ólafi, er hann vill á líta meðþeim, þótt þeir sé óverðir Flat. III,30516 (Mork. 1337); jvf SturL. I, 5825. 4) e-m lízt e-n veg á e-t dvs. en synesvel, ilde (o. desl.) om noget: hversu líztþér á mey þessa Nj. 1 (216); mér leizkílla á Þorvarð, ok trúi ek honum íllaSturL. II, 24511; leizt mér vel á kon-unginn Laxd. 40 (11515 jvf 9. 19); snemmabarst dóttir mín þat fyrir, at hennileizt vel á þik ok vildi eiga þik Flat.II, 8010; Kormakr - bað móður sína. gera sér góð klæði, at Steingerði mættisem bezt á sik (hann) lítast Korm.325 (826) jvf Mork. 10716 fg; Flat. I,33611. III, 42722 fg - at: e-m lizt ate-u = e-m L. vél á e-u: þó at mérlitist eigi at því SE. II, 2614 ; jvf líta 6.- eptir: líta eptir e-u dvs. tage Hensyntil, rette sig efter noget: skulu tveirskynsamir menn af sókninni sjá, hvatsá maðr má orka, ok eptir þeirraskynsemd ok sannindum skulu báðirlíta DN. V, 4320. - til: 1) líta til e-sdvs. vende sine Øine mod noget, se hen til,efter noget, = líta við e-u Trist. 3 (1611);þeir litu til ok kváðust sjá hann Nj.45 (701); a. reis upp við ölboga okleit um öxl til hennar Þ.hræð. 151 fg;því næst koma þeir - ok kvöddu hann,en hann leit seint til þeirra SE. I, 1523;honum varð litit upp til hlíðarinnar okbœjarins Nj. 76 (11216); þá öfundaðihann Ólaf, er hann var konungr kallaðrok mátti eigi réttum augum til hanslíta Fm. IV, 483; konungr leit ástar-augum til hennar Fm. XI, 22724. 2) lítatil e-s dvs. tilse en, se en tilgode, hjælpeham: lítir (dvs. lítið) ok til hans meðjafnligu skipti þarfligra klæða DN. VII,16619. 3) líta til e-s dvs. vente paa, gjøreRegning paa noget, = sjá til e-s: hverspurning lítr jafnan til svara (jvf séræ gjöf til gjalda under gjald 1) Kgs.7017. - líta við e-u dvs. se efternoget, paa given Anledning vende sineØine mod det for at tage det i Øiesyn= lita til e-s: er Ólafr fann keisara,bauð hann at veita honum lið meðalla sína sveit, keisari leit við honumok spurði, hverr hann væri Flat. I,1115 ; jvf II, 772 Stj. 20929 ; Didr. 18611; Eg. 22 (4231). - yfir: líta yfir e-t 1) bese eller overse noget, have Tilsyndermed: er Þ. hafði litit yfir verk hús-karla sínna, þá reið hann heim Eg. 87 (22122); kemr O. heim á Mel ok lítr yfir eignir sínar, þykkir vel varð-veizt hafa ok gezt vel at Band. 109. 2) tage sig af noget, = líta á 3; atþér lítit góðmannliga fyrir guðs skyldyfir hungr ok vesöld þessa folks Heilag.II, 1084.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛚᛁᛏᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.