Önd

önd (ǫnd)

önd, f. (G. andar) 1) Aande; hrundu þeirVinga ok í hel drápu, exar at lögðu,meðan í önd hixti Am. 39; allir kvel-jurar mœddust - ok þefoðu, svá atþeir drógu nær einsvegar önd, at þeirreyndi sik meir kvalda en guðs vinHeilaG. II, 32235; þeir vissu óglöggt,hvárt líf var með barninu, en er barnitskaut öndu upp ok allúmáttuliga, þá- OH. 12235; þegar er vatnit kominnan tanna sveininum, þá varð roðmií kinnum hans, ok því næst skauthann upp öndu ok mælti: - HeilaG.II, 3203; öndin siges at være niðri,naar man har draget Aanden til sigmen endnu ikke har blæst den ud igjen(skotit upp öndinni) Bp. I, 37812. 19; tókhann önd í kafi svá at hann drakk ekkiBp. I, 35526; hann tók aldri til andar dvs.han drog ikke mere Aande, snappede ikke engang mere efter Vejret, Bp. II, 22514;þá vóru húsin full af reyk ok af svámikilli remmu, at varla máttu þeirdraga öndina nema þeir byrgði fötumyfir höfuð sér Kjaln. 5; en Ármóði varvið andhlaup, ok er hann fékk önd-unni frá sér hrundit, þá gaus upp spýjaEG. 74 (1802); verpa, varpa öndu dvs.sukke: kona varp öndu en konungr fjörviSiG. 3, 29; var hann þá í húsi nökkurueinn saman ok varpaði mœðiliga önd-inni Flat. II, 4263; en er Bróðir vakn-aði, varp hann mœðiliga öndunni Nj.157 (27220). 2) Sjæl; at öndverðomföstodegi tók guð önd heilags Alexii frálíkam hans Pr. 44319; aldri hafði öndmín tvá líkami Fm. IV, 121; þangat(i Paradis) kom engi maðr fyrr en J.Kristr leiddi þangat önd þjófs þess erlíf sítt lét á krossinum Pr. 6727; signduþau sik ok sveininn ok fálu guði öndsína á hendi Nj. 130 (20115). 3) Livet forsaavidt som det er betegnet ved Aande-drættet eller Sjælens Tilstedeværelse i Legemet; ef guð krefr oss andar Rb. 25(NL. III, 795); ok sver ek þess í dag,at guð skal kalla hann, annathvárt athann skal falla í bardaga fyrir úvinumsínum eða krefi guð hann andar sínnarKgs. 15718; lá 4 vetr körlægr maðr áðren guð kveddi andar hans Dn. III,165; fœra önd sína í háska dvs. sætte sit Liv i Fare, HeilaG. II, 24733; týna öndudvs. miste Livet: þik kvað hilmir hittavilja, áðr ítrborinn öndu týndi Hjörv.37; þat mun ok verða þvígit lengra,at Atli mun öndu týna, sælu sínni, oksofa lífi SiG. 3, 58; spilla önd sínni dvs.tage Livet af sig selv: mann hvern skaltil kirkju fœra er dauðr verðr ok grafaí jörð helga nema - ok þá menn ersjalfir spilla önd sínni GuL. 23; faraöndu e-s dvs. dræbe en: annars dags láttuhans öndu farit, ok launa svá lýðumlygi Sigrdrif. 25; skal hann heldr etakjöt en fara öndu sínni GrG. I, 3323;þá skal hann eta kjöt ok bjarga sváöndu sínni, af því at heldr skal hannhund eta en hundr eti hann GuL. 20;svá skal hann eta at hann ali önd sínavið en eigi skal hann hyldask á GrG. I,3325; láta önd sína dvs. tilsætte, miste sitLiv, HeilaG. I, 23315 (1 Job 3, 16); þásé (dvs. seig) á hana óvit svá langt atengi hugði hana önd munu hafa Part-alop. 4019; þá tók enn dauði önd dvs. komden døde igjen til Live, HeilaG. I, 22739.

Part of speech: f

Orthography: Johan Fritzner's dictionary used the letter ö to represent the original Old Norwegian (or Old Norse) vowel ǫ. Therefore, önd may be more accurately written as ǫnd.

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚯᚿᚦ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.