Rán

rán

rán, n. 1) Handling hvorved nogen for- holder anden Mand hvad der med Rettetilhører eller tilkommer denne; nú villhann (nL. den som sitr í arfi ok leggrdóm fyrir) eigi ór fara, þá skal hann (nL.som kallast til kominn) stefna honumþing firir rán ok ísetu LandsL. 5, 173;nú vill faðir eigi gipta dóttur sínamanni þeim, er fest hafði hana, þáskal hann honum heim stefna ok gerahonum eindaga til, at hann vill festar-konu sína hafa; nú ef hinn vill eigiláta hann hafa, þá skal hann krefjaút festarkonu sínnar ok stefna honumþing firi rán GuL. 5110; hann sjalfr(nL. biskups ármaðr) skal fara til hússhanum ok krefja reiðu biskup -; þáer vel, ef hann geldr, en ef hann villeigi, þá skal hann stefna honum tilþings firir rán GuL. 914; vill sá eigireiða, er reiða skal, þá skal stefnahonum heim til kröfu ok vátta söguok bjóða -; en ef þá vill hann eigireiða, þá skal stefna honum til þingsfiri rán ok firi lögleysu GuL. 347; núskal hann (nL. Kjøberen) hitta þann, erhonum seldi (uden at eie Tingen ellerhave Eierens Samtykke dertil), ok heimta(fé) sítt af honum; en ef hann vil honumeigi í hönd selja, þá skal hann honumheim stefna - - ok krefja hann fjársíns ok leggja honum rán við LandsL.8, 1311; ef hann (nL. som har búfé tilLeie hos en anden Mand) heldr á fénoþá, er hinn kemr eptir, er á, ok náirhann ekki, ok (dvs. da) er þat rán Grág.2375. 2) voldsom, retsstridig Tilegnelse,og Borttagelse af anden Mands Eien-dom, som derved bliver ham frarøvet;um rán: þat er handrán, ef sá tekrór hendi honum eða af honum, ef maðrheldr eigi á ok kveðst hann þó eiga,en hann tekr þann grip á brott, oker þat rauða rán Grg. II, 16415; hanntók af rán öll þar í landi ok lagði sváríkt við, at hann lét öngu öðru viðkoma, en þeir léto líf eða limar Flat.II, 31614 jvf OH. 1904; ek má aldrivera vinr þess manns, er ríki mítt hefirtekit at herfangi ok gert mér marganskaða í ráni ok manndrápum OH. 7828(Flat. II, 11029); þú leggst í hernaðsem heiðnir víkingar ok fœðir þik okaðra á rifsi ok ránum Flat. I, 36319;jafnskjótt sem við vilim eigi fara tilhennar, man hón reka okkr ór landien taka fé okkart allt með ráni Nj.3 (520); þar fyrir elskaðu hann jafnvelþeir, er fyrir ránum vurðu af Sveinsmönnum Bp. I, 3715; sá, er fyrir ránieða hernaði verðr Jb. 65 (NL. IV,2092). 3) Rov, hvad nogen har tilranetsig, med Vold eller paa ulovlig Maadehar frataget andre, berøvet dem; hannfór með Kol at finna Þangbrand okbáðu hann láta rakna ránit Bp. I,1510; Halldórr - beiddi, at Þorgils(som havde látit reka kýr hans ok ærtil Staðar, L. 6), léti rakna rán þetta,en setti hann af kirkju ok alla þá, eraf neyttu ráninu SturL. II, 14510 fg jvf 30. 32;Oddr lét reka þaðan sauðfé mart -.H. biskup spurði þetta ok sendi menntil Odds ok biðr hann láta rakna ránitSturL. II, 18126. Jvf. grasrán, handrán,lögrán, rauðarán. - Ordet synes ogsaaforekomme i Ordene þat er satt at segja,at sjá maðr hefir allmjök dregit bustór nefi oss enda mælir rán ok reginvið oss á sogurt ofan Ölk. 203, hvor Forstaaelsen af disse Ord falder vanske-lig, og det derhos er muligt, at rán skalopfattes som identisk med det her føl- gende rán, f.

Part of speech: n

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚱᛆᚿ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.