Sær

sær

sjár eller sjór, sær, m. (G. sjáfar, sjófar,sæfar, men ogsaa sjós Grett. 16024, sæsKlm. 3884) 1) Vand som Element; þútókt af höfði þér faldinn ok kastaðirá vatnit -; því kalla menn á sæ kastat,er maðr lætr eign sína ok tekr ekkiímót Laxd. 33 (8326) jvf hlífum ossfyrst ok getum vápna várra, at vérberim eigi á sæ eða kasta á glæ OH.3836; þá (nl. er sól gengr fyr fiskamerki) skal gróði koma bæði í sjó okí vötn Rímb. 66a3 (3514); þú, er skópthimin ok jörð ok sjó Post. 1664 jvfFlat. I, 2976; er þeir sá hann gangaá sjónum - Post. 16021 jvf 24. 25; þeirkjöru heldr at setja upp skipit, oksettu þeir upp með öllum sjánum þeim,sem í var Grett. 11419; varð sjárinnókyrr mjök Jómsv. 577; stórr sjár dvs.Vand som er sat i stærk Bevægelse, høiSø: lærisveinar vóru á skipi á stórumsjá ok mikit veðr í gegn þeim Post.16018; má þó svá sýnast, sem vér siglimhœgjan sjó HeilaG. II, 59822; hvártzhann svimr á sjó eða vatni Homil. 222;þess (hins rauða hafs) sjór er svá rauðrsem rósa Stj. 729; bar sjóinn í seglitok hallaði þá svá skipinu, at inn féllsjórinn Fm. IX, 3205; sær ok vindarkenna guð, því at þau stöðvask atboðorði hans Elucid. 5719. 2) Havet med dets Arme, hvoraf det faste Lander omgivet; lítlu síðarr lét guð opnagötu fyrir þeim Moyses í gegnum sjó-inn rauða - en áðr var djúpr sjórPr. 7710; Mjörs er svá mikit vatn, atþat er líkara sjó Fm. VIII, 4610 (Flat.II, 5503); menn róa út á víðan sjá Bp.II, 1796; hit ýtra með sjánum Fm. VII,1638; á þeirri sömu stundu lagðist á sjá-inn svá mikil þoka, at - Fm. VIII, 8319;þar verðr dalr einn ofan til sævarinsFm. VIII, 11020; þá lét s. konungr oksetja kraka útan frá borg hit fremrameð sænum Fm. VIII, 1489; vera ásjó dvs. være paa Søen (for der at fiske)Sturl. I, 33316; þeir váru nýkomnir afsjó Sturl. II, 15235; þar sem sær mœtiskok grœn torfa Gul. 234; Ó. konungrfór - út til sævar ok lét búa skipsín OH. 6926; er þeir géngu á land íeyjunni, fundu þeir skamt frá sjónummanns höfuð Flat. I, 2445; um morg-uninn vissu þeir eigi, hvárt sjór féllút eðr inn Sturl. II, 14812; halffallinnsjór GrG. I, 283; honum þótti sjár fallafrá landi svá langt, at hann mátti eigiauga yfir reka, ok þurr vóru öll eyja-sund ok firðir; þá sá hann, at öxn 3géngu upp ór sænum Jómsv. 562 fgg;sjór blendr saman fé manna, svá atengi veit, hvat á GráG. 53423; þá varár mikit bæði á sjó ok landi Flat. I,5419; ef sær eða vötn eða veðr rekrhey manna saman - GráG. 46012; slíktit sama skal fara um þat fé, ef sjárkastar á land GráG. 53418. Jvf. út-sjór. 3) Afdeling af Havet; Flosi fórþaðan suðr um sjá Nj. 159 (2819);miðil Þrándheims ok Björgynjar liggrsá sjár, er heitir Hjörungavágr Bp. II,1297; þat (nl. Danavirki) var gert mill-um Ægisdura ok Slesmynna um þvertlandit millum sjáfa Fm. XI, 2828; vannKarlamagnús konungr allt Hispaniamsjáfa í millum Post. 6706 jvf 66833; þeirkoma sínu fari í þann sjó, er heitirEystrasalt Mar. 105410; frá Reykjumer skamt til eyjarinnar, ok er þat vikasjós Grett. 16024. Jvf. Harðsjór Mk.12925; Sognsær EG. 26 (5223). 4) salt Vand (mods. vatn, sœtt vatn); jafnvelmá ok skíra í sjó sem í sœtu vatniStat. 25113; skal (til Udførelse af Daab)taka vatn þar, er vatni náir, eða sjá,ef eigi náir vatni GráG. 48. 4) Indsø;sjór Tiberias Post. 35; sær Galilée Leif.1714; om Brugen af lat. mare i samme Betydning se Diez3 I, 264. Naar det Flat. II, 3278 heder þar lá fyrir þeimvatn, er Svíar kalla sjá, er þat ósaltvatn, da er her forudsat, at Anvendelsenaf sjór til at betegne en Indsø varfremmed for norrøn Sprogbrug, mendenne Forudsætning har sin Grund iIslændingernes Ubekjendtskab med denneSprogbrug i dens fulde UdstrækninG.Thi sjár eller sær forekommer ofte inorske Stedsnavne, og det ikke blot i det østlige Norge, f. Ex. Nonnsjór DN.I, 26928; Lemunsjór DN. I, 3153; Mid-sjór EJb. 1164; Gerðasjór EJb. 1179;Ringissjór EJb. 214; Farssjór EJb. 234;Sjóarendi EJb. 49811; Sjóarbotn EJb.45412; Sjófar kirkja EJb. 32412. 52916;men ogsaa i det vestlige Norge, hvisSprogbrug er bleven fremherskende iIslændingernes Tale og det norrøne Skriftsprog, f. Ex. Eiðsjór EG. 4 (67);Hollsær (i Førde Prestegjæld i Sønd- fjord) Kalfsk. 22a18.

Part of speech: m

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᛅᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.