Ván

ván

ván, f. (N. pl. -ir) 1) Udsigt til at faa eller finde noget (e-s); bíðandi ván úkominnahluta Stj. 1316; er ván e-s dvs. der er Grund, Anledning til at vænte noget:eigi er þess ván, at þér sigrizt á Hákonijarli, ef hann fréttir fyrir Jómsv. 713;áttu heraðsmenn hlut í, ef nökkurarvánir væri sátta Anal. 17920; slíks varván, þvíat Rútr er vitr maðr sagðr Nj.3 (523); er þrœndir spurðu til sanns, atSveinn jarl var andaðr ok hans varekki ván til lands, þá - Flat. II, 484;e-m er e-s ván at e-m dvs. man kan væntesig noget af en: þeim var ílls ván atÞór SE. I, 27224; tungan er málinuv/,o/n, en at tönnunum er bitsins v/,ó/nSE. II, 2024; góðs þótti mér at þérván Flóam. 24 (14819); abs. slíks varat ván dvs. saadant kunde man, maatte man vænte sig - , Gísl. 2324; eiga e-sván dvs. have noget i Vænte: þeir báðuhann þá um tvá kosti kjósa: hvárthann vildi heldr þeirra máli miskunna,eðr eiga af þeim ván skjótra vandræðaFm. VIII, 241; vita eigi ván, vánir e-sdvs. være aldeles uforberedt paa, ikke havenogen Tanke, Anelse eller Forestilling omat noget skal komme eller indtræffe: bein-leiki mun eigi verða yðr veittr svásœmiliga sem skyldi, þvíat menn vissunú ekki vánir yðvarrar hérkvámu Fm.VI, 5905; veit ek eigi þeirra manna ván,at traust muni til hafa at stríða við þikEb. 25 (4032); HeilaG. II, 3023. 3934. 4313;vita sér enskis ótta vánir Flat. II, 36131;eigi veit ek vánir hingat Haralds kon-ungs Fm. VI, 38927; vita ván, vánir á,í, til e-s dvs. være forberedt paa, gjøre sigForestilling om: konungr fór til bœjarÞorkels með fjölmenni, svá at hannvissi enga ván í Fm. VI, 959; hann ferrnú á hvert land, er hann vissi ván áPartalop. 2713; menn gjöra til þess her-brest opt í stríði, at þeir, sem ekkivita vónir í, flýja víðs vegar Bp. I, 7997;Jómsv. 714; daginn eptir reið Kolbeinnungi á þing með fimm hundruð manna;vissu þeir Snorri ekki ván til þess Sturl.I, 3909; veit á því vánir Bev. 21028; vitaenga ván at dvs. ikke have nogen Anelseom at -: hann vissi enga ván, at Þor-steinn var þar Grett. 194; Krók. 306;ván er, at - med følgende Præs. Konj.dvs. det ser ud til, man kan vænte sig at:hann sendi honum balsam svá mikinn,at ván var, at þat yrði aldri at vand-ræðum síðan Bp. I, 14320 jvf Frost.15, 12; þikkir honum vísa ván at - dvs.han synes have sikker Udsigt til at -Mar. 29925; Thom. 16018; meiri ván væri,at - med Præs. Konj. dvs. der skulde synesvære god Udsigt til at, al Sandsynlighedfor at -: meiri ván væri, at hann sénú í flótta særðr Fld. II, 53623; ellipt. med udeladt væri: þar munu ungirmenn taka máli fyrir munn enum ellr-um mönnum ok görast svá hvatvísir,ok meiri ván, at þeir hafi meira hlutráða, þó at hinir sé ráðgari Jómsv.5722 jvf 26; meiri ván, at G. hafi núsaman dregit marga menn Vígagl. 1159;meiri ván at satt sé, kvað Gísli Sturl.I, 4031. II, 205; Partalop. 1816; Eb. 19(2611); OH. 17037; Mork. 337; Flat. III,43331; Fbr. 103; mest ván at - d. s.Herv. 3255; vera at vánum - dvs. være at vænte: þat var mér sagt með sann-indum frá orðum Ólafs konungs -, athann vildi sættast, ok er þat rétt atvánum, þvíat - Fm. IV, 13920; þóttimönnum at vánum, at þeim yrði hjal-drjúgt, svá langt sem í milli fundahafði verit Eb. 40 (7116); Flóam. 7 (12530);vera eptir vánum d. s. Band. 135; eigabarn í vánum dvs. vænte sig et Barn,GráG. 684; þat stendr þó til vánar, efek held lífi EG. 36 (7131); draga e-t íván dvs. give Udsigt til, vække Haab om noget, Bp. I, 2927; ganga á ván dvs. gaa ud for at søge og i Haab om at findeHjælp i sin Nød (jvf vánarmaðr, vánar-völr, ganga á válað), Frost. 9, 25; erkomit fyrir ván: þykkir mörgum fyrirván komit dvs. mange synes at der er intet Haab længere, Sturl. I, 3617; mérþykkir fyrir ván komit, at ek getanökkut at gert Hrafnk. 139; þat kemrtil þess, at mér þikkir aldri fyrir vánkomit, at hefnt muni verða Helga Dpl.2914; B. konungi þótti fyrir ván umkomit, at - Flat. I, 37214; eiga vánsína undir e-m dvs. være i den Stilling,at det er afhængigt af en anden, om ens Forvæntninger skulle opfyldes, Anal.22476; ván verðr (gefsk) at lygi dvs. Haa- bet skuffes, Fm. X, 3947. 38924; Bær. 11115;rannsaka allar vánir (dvs. alle Steder hvor man kan vænte at finde noget) OHm. 121;vánu bráðara dvs. hurtigere, tidligere endman kunde vænte (jvf Folkesp. vonsmeire), Fm. VIII, 46. XI, 16. 22; Vatsd.26 (4223); ván bráðara d. s. Jómsv. 711;Bær. 8535; Mork. 17231; eigi vánu seinnadvs. ikke senere end væntende var, Eb. 4 (531);vánu skjótara Fm. X, 40828. 2) Ind-retning til Fangst af vilde Dyr. Landsl.7, 60 jvf Norske Rigsregistranter II,47931, hvor det i et Kongebrev til Jamt-lands Almue omtales deres Klage over,hvorledes det er dennem paa deres Næ-ring og Ophold til mærkelig Skade, atdennem ikke maa tilstedes udi deres Vonerog Elggrave paa deres egne Skatteskove altid om Aaret at veide og tage Elgsdyr.

Part of speech: f

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚠᛆᚿ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.