Varða

varða

varða, v. (að) bevogte; segðu þat hirðir!er þú á haugi sitr ok varðar alla vegaSkírn. 11; varðir ellifu, er þeir varða,unz rjúfask regin Fjölsv. 14; yfir þágötu, er hann varðaði, náði eigi kvikrkomask Sól. 1. 2) begrændse, danne Grændsen; þaðan ræðr á sú er fellrfyrir austan hraun allt til eystra hrauns,þá varðar lœkr er fellr o. s. v. DI. I,5771; nú heldr jörð griðum upp, enhiminn varðar fyrir ofan, en hafit rauðafyrir útan, er liggr um lönd öll þau,er vér höfum tíðendi af; en á meðalþessa endimarka, er nú hefi ek talithér firir mönnum, þrífist sá maðr hvergier þessi grið rýfr Grág. 40318. 3) for- holde, hindre noget fra at komme frem;ef nökkurir varða vár boðorð eða hansfyri því at heldr til nýmælis - þá fellimenn þat ór skapi sér DI. I, 25916;varða e-m e-t dvs. forholde en noget, hin-dre ham fra at faa det: hvat mundiveslingr þessi varða mér bátinn, ef ekvildi til sœkja Fm. VII, 326; bað atþeir skyldi varða þeim öll vatnföll okvöð á Jórdan til yfirferðar Stj. 39421. 4) hindre, afholde ved sit Vagthold; s.kvazt mundu varða at Gásum, at eigikœmist Hánefr þar útan Vem. 552; varðae-m dvs. holde en borte: tveir hundumvarða (= varja Herv. 2578) Herv. 34310;skal varða við fé sínu við hey hans dvs.skal holde sit Fæ borte fra hans Hø,Grg. II, 9610 (jvf 9818); varða e-m m.Inf. dvs. hindre en i noget: varðar hannsvá fé váru at komast yfir ána Krók.423; hann varðar svá fé Þorbjarnar landÞorgerðar, at þat kemr aldri yfir ánaKrók. 46. 5) betinge, forbeholde sig Kjøb af noget; Steingrímr - hefir áðrvarðat viðinn fyrir þrjú hundruð einlitVem. 911 (jvf 927). 6) staa til Ansvar for noget; med Personen, ligeoverfor hvil-ken man staar til Ansvar, tilføiet medPræp. við; þá varðar hann þat alls ekkinema við guð Frost. 5, 10; bjarnar okulfs verk vil engi maðr varða Gul. 94;ef maðr kaupir man at manni, þá skalsá varða, er sölumaðr er at, um níu árhin næstu við stinga ok við stjarfaFrost. 5, 41; varða orð ok verk fyrire-n Grg. I, 13921; a. mælti til Velent:hvar ero þínir vörzlomenn. v. svaraði:eigi veit ek hverr varða man firir mik-; þá mælti konungr sjalfr - ok segir,at heldr en engi verði hans vörzlomaðr,þá vil hann sjalfs varða firir hann Didr.752. 7; s. lét þat uppi, ef hann fengihonum handsalamenn þá, er varða vildi,at hann tœki þar við jafnmiklu fé atvári Sturl. II, 3636; skal bóndi hverreinum húsum varða, at eigi falli krossarat, þó at fleiri (hús) eigi hann Gul. 19;Ansvaret, som en paadrager sig ved atindestaa for noget, tilføies i Dativ: mennskyldu blóta á laun ef vildi, en varðafjörbaugsgarði, ef váttum kœmi viðBp. I, 257; ef hann vil eigi fá tak, þávarðar bú hans taki Gul. 102; Frost.4, 54 jvf Landsl. 7, 2; varða e-m e-tdvs. indestaa en for noget, være ansvarligfor at en faar noget: skal hann varðaþeim af þessum eignum fulla landskyldDn. III, 88; Brev siges varða um e-t,naar det tjener som Bevis for noget,med Hensyn til noget, f. Ex. Udskrift paa,Dn. II, 155. IV, 564. 7) være pligtig til noget; einvirkjar skulu þrjú þingvarða (dvs. være pligtig til at møde ved 3 Ting) - öll þing önnur skolu ein-virkjar heima sitja Gul. 131; sá vita-vörðr er austarstr er skal varða (dvs.pligte at bøde) 8 ertogar ok 13 merkrsilfrs við konung (ef hann brennir eigivita) Landsl. 3, 421. 8) berøre en paa en saadan Maade at det har en væsentligIndflydelse paa hans Stilling; sakirsumra hluta þeirra sem menn þyrftubráðliga samtal um hafa ok bæði varð-aði kirkjuna ok almúgann Dn. I, 2287;lézt hann vera þess skyldr at segja þérþat er þik varðar Vígagl. 2263; hannhét í mót at gjöra vel til þeirra of þáhluti, er þeim þœtti sik varða, ok þeirkunna honum til at segja Eb. 25 (3928);þat er vára sœmd varðar Barl. 18019;kvað þá engu þat varða Karlsefn. 7(Aa. 142); lífð ok lausn alls er ossvarðar El. 910; varða e-u (uden Til- føiende af Pesonen eller Tingen somberøres) dvs. være af en eller anden, storeller liden Indflydelse: varðar þat miklu,hver minning eptir hann er Kgs. 80jvf &vl.; varðar þat miklu, at velverði gætt Kgs. 8528; hón mælti: hvártfanntu sauðina? fann ek þat, er meiramyndi varða, sagði hann Nj. 70 (10418);upers. varðar engu um vára aptrkomudvs. det er ligegyldigt enten vi komme tilbage eller ikke, Fm. VI, 13; ef þérþikkir varða um mína vináttu Flat. I,36325; hófu þá margir áheit til Ólafskonungs um þá hluti er þeim þóttimestu varða (= máli skipta OH. 22734;Flat. II, 37034) Fm. V, 10227 jvf Flat.I, 36410; Ólafr bað hann vera varfœranok kvað sér meira varða, at hann kœmiheill heim, en hitt, hvar matr hans fœriVatsd. 41 (661). 9) have noget til Følge; varðar þat fjörbaugsgarð Grg. I, 10813.14614; Flat. I, 44626 (Fm. II, 24214);varðar skóggang þá víg hans Grg. I,19026; jafnt varðar samvista við hannsem við skógarmann Grg. I, 1820; varðarþat útlegð Grg. II, 10710 jvf I, 116; hvatvarðar pótt vér reynim Fm. VI, 9518 jvf VII, 6013; varðar ekki pótt gögnum séhaldit Grg. I, 14316 jvf Fm. VI, 10520.25320; eigi varðar at hestar renna eptirlausir Grg. I, 2428; varðar svá fyrir-staða sem nú var tínt Grg. I, 14617;varða e-m e-t dvs. have noget til Følgefor en, paadrage en noget som det, hvor-ved han kommer til at undgjælde derfor:spurði, hvat konu varðaði, ef hón værií brókum jafnan svá sem karlar Laxd.35 (8911); ef sýslumaðr -, þá varðar honum þat hit sama Landsl. 4, 816; þávarðar þat búöndum ekki Frost. 5, 12;varðar e-m dvs. paadrage en Ansvar,Straf; den som paalægger eller kræverAnsvaret tilføies ved Præp. við: varðarþeim þá eigi við lög innivistin, ef þeirfá þann bjargkvið Grg. I, 1877; varðarhonum eigi þat við lög nema - Grg.I, 1912. 447. 12718. II, 941; varðar honumfjörbaugsgarð við aðilja Grg. I, 12527;varðar þat útlegð við hvern þeirra erafrétt þann á Grg. II, 1145; þat ætlaek við lög varða at vinna á Mikjals-degi Vallalj. 4; undan vóru dreginandsvörin fyrir honum um þau málinöll er honum vörðuðu Fm. VIII, 187;upers. svá varðar hvárumtveggja þeirraGrg. I, 117. 10) være Følgen som enpaadrager sig; skyldo menn blóta álaun, ef vildo, en varða fjörbaugsgarðr,ef váttom of kœmi við Ísl. 7 (1229);varðar þeim manni skóggangr er viðhonum tekr Grg. I, 2418; lýsti hanntil gjalda ok útgreilu, ok lét varðaþriggja marka útlegð Nj. 8 (156); stefndiSteinarr Þorsteini um þræladráp, oklét varða fjörbaugsgarð um hvárt vígitEg. 85 (21519). 11) tilhøre, være un-derlagt (e-m); herra konungsins valdleysir Thomam af öllum hlutum ok sér-hverjum, er krúnunni varða - Thom.31610; þat er heilagri kristni varðarfelum vér þér á hendi til umbótarThom. 53112; hann skal lúka BirniEiríkssyni ávöxt af því sem hann sáðiok því er hann sló eða slá lét á þájörð, er klaustrinu varðaði Mk. 1058.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚠᛆᚱᚦᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.