Veita

veita

veita, v. (tt) 1) lede, føre, især om Vand som gives Afløb i en vis Retning; hannveitti sjáinn í gögnum háfa halsa Alex.9325; svá víða sem veitir (upers.) vatn(dvs. som Vand løber) til sjófar Heið. 33(3818); vötn öll skolo renna svá semat forno hafa runnit, veita þat engi afbœ eða á bœ annars o. s. v. Gul. 851;veita vatn á engi Grg. II, 958 jvf 9715;m. Dat. menn eigo vötnom þeim atveita er upp spretta Grg. II, 9712;mikit díki lét hann ok grafa firir útanborgina ok fœra brott moldina ok veitavatni í eftir Flat. II, 12432; höfðu mikiterfiði fyrir at veita ánni allri ór enomforna farveg Heilag. I, 22436; ogsaa om at fælde eller føre andre Gjenstande: Ektorhefir nú einvígi framit við hinn ágæt-asta kappa Girkja ok hefir hann undanveitt (vent Hauksb. 21414) Trój. 24 (662);veitast, v. r. gaa: gefr (upers.) honumlíta á nökkurri nátt útganganda af sínnisæng einn stjörnuveg undarligs mikil-leika, hverr upp ríss af sjó Frisie okveittist miðil Theothoniam ok GalliamKlm. 1292. 2) indrømme en noget paa hans Ønske eller Begjæring, lade ham faadet, tillade ham det; djöflarnir gefa honomþess háttar svör, at þeir skyldi gjarnaveita honum, hvat er hann girntist, efhann vildi gefast þeim til þjónustu-manns Mar. 77129; Þ. beiddist at sjágripina, ok þat veitti hón henni Eb.50 (933); veitti hann þeim at vígja JónBirgisson til erkibiskups Fm. VII, 24013;ekki má ek þat veita, at þér drepitHildibrand Didr. 2875; senniliga er þatmeð öllu engi glœpr, at þú girnist ateiga eina hluti ok aðra, þvíat ekkigörir þú þat meðr þeirri ástundan, atþú hirðir ríkr at vera, -, ok til hinsannars, at þú mant betr ok sœmiligarrveita þat sem annarr heldr ílla ok af-leitliga Stj. 14331; ger þú svá mikittillæti þínum mönnum, at þú veit þeimviðmæli (dvs. at du lader dem faa tale med dig) Stj. 536 (2 Sam. 19, 7); sagði jarlat hann vil biðja hann einnar bœnar,ef hann vil veita honum Didr. 2391. 4;bað hann orlofs til brottferðar, konungrveitti honum þat Gunl. 9 (23718); kórs-brœðr skulo veita herra erkibiskupialla virðing, hlýðni ok eptirlæti, svásem skylda peirra er til DN. III, 398;þessa þjónustu eru þeir skyldir kon-ungi at veita Kgs. 6019; vilja þeim okallt annat heilagrar kirkju embættiveita lifandum ok framfarandum DN.IV, 14114; veita e-m vist Sturl. II, 12019;lofaðr sér þú, almáttigr guð, er svámiskunnsamr ert, at þú veitir úverðumeilífa sælu um allar aldir Heilag. II, 173jvf 825. 148; veita mönnum fyrirgefningsynda Mar. 110216; veiti maðr veslomþat, er guð hét sik myndu gjalda Hom.304; þótti bæði gótt at þiggja ok veitaFm. IV, 109. 3) gjøre, tilføie en noget, som han nødig vil have; veita e-m mein-gerð OH. 21520; var henni þá engineptirför veitt Fld. I, 44317; veita heim-ferð at e-m Flat. II, 18627; veita mikinnúfrið Dönum Fm. VI, 5326. 4) hjælpe en (e-m), komme ham til Hjælp; þessimál fóru til þings, ok var Ari fyrirsvörum, en þeir veittu honum Þorleifrbeiskaldi ok Böðvarr Sturl. I, 19631; baðHalfdan veita sér með allan sínn aflaSturl. I, 3632; skriðnaði hann öðrumfœti ok studdi sik með hendinni, þámælti hann: veitti nú höndin fœtinumSE. I, 36828; þóat jarl verði landitfyrir útlendum víkingum, þá er land-herrinn veitti honum Flat. I, 21829;ætlaði hann, ef hann kœmi sjalfr til,at margir mundi þá honum veita Flat.II, 32223; svá ferr oss ok, at vér föll-um ok fám eigi upp risit frá fallinu afváru afli útan veitandi guðs miskunnHeilag. II, 64313; þeim Eiríki veitti ennseint atsóknin dvs. de fik sent Nytte af sit Angreb, Flat. I, 4915; veita e-m at e-udvs. hjælpe en i eller med noget: ef þúvill eigi þat, þá verum allir samt okveitumst at málum þessum Ljósv. 217;margir vóru veitendr at málum meðÞorbirni Háv. 1025; þess get ek, atnú verði nökkurr veitandi at þínu máliHáv. 166; vil ek því heita þér at veraat veitandi um þetta mál Sturl. I, 19618;vera skal ek at veitandi bæði meðframkvæmd ok ráðum slíkt er ek færat gert Eb. 27 (4326). 5) hjælpe en trængende med noget, som han behøver(e-m e-t); synjat er þá fars, ef leigo ermetit þá er veita skyldi Grág. 45424;enn þriði var Guðmundr gríss, er fleiraveitti fyrir guðs sakir en flestir mennaðrir Sturl. I, 10815 jvf Heilag. I, 4347;hann spurði hvat ek hefða til skipleigu;ek svaraða honum svá: ekki nema þérvilið veita mér farit Heilag. I, 48713;uden Objekt: vil veitari þínn þik örvan,ok sá er gefr, at þú hafir, býðr hann,at þú veitir, ok svá mælir hann: gefiþér, ok mon yðr gefit vera Hom. 3011. 6) beværte en med Mad og Drikke; píla-grímrinn veitti honum með nógum kostiok góðum vilja Bev. 22250; fagnaði vinrhans honum vel ok veitti honum meðgóðum fagnaði þrjá daga Heilag. I,33123. 7) underholde, opholde, jvf veit-ari 2; þar meðr stýrist ok stjórnast,skipast ok veitist öll sýnilig skepnaStj. 303; hón fóstraði ok snauðan sveinþann er Ketill biskup veitti Bp. I, 20721;síra Hafliði veitti þessi góðu konu Þor-grímu allt til dauðadags Bp. I, 79023;nú veitir maðr manni fyrir guðs sakir,þeim er hann er eigi fyrir laga sakirskyldr fram at fœra, þá - Landsl. 5,236. 8) gjøre, forrette, udføre noget;veita embætti DN. III, 19817; var síðanbúit til veizlu mikillar í Osló, ok varveitt brúðlaup unga konungs ok frúRíkizu Fm. X, 4713; við þetta alltsaman sýndist Snorra goða at giptahonum konuna, ok veitti hann brúð-kaup þeirra um vetrinn þar at Helga-felli Eb. 29 (5010); sat þar um vetrinnok veitti þar jól sín Flat. III, 27420;tíðafarir ok kirkjusóknir eigum vér atkostgæfa nú, ok skoloþ ér þat vita, atnú er eigi minna í veitt ena rúmhelgodaga tíðir at sœkja heldr en löghelgadaga útan föstu Homil. 1093; mér þikkiross þá í veitt (dvs. det synes os da godt, nyttigt) at hann sé várr fóstbróðir Fld.II, 2446; þeir hafa nú látit líf fyrirskömmu, er mér þikkir eigi í veitt atlifa Jómsv. 7617. 9) have en til Gjæst iveizlu; einn dag veitti hann (nl. Ólafrkonungr) liði sínu ok leiðangrsmönnum,var þá drukkit fast - Flat. I, 45625; varþar veizla hin stórmannligsta ok varveitt allkappsamliga Flat. II, 30129; varþá veizla fjölmenn ok veitt með innimestu rausn Sturl. II, 23424; þat var Gyð-inga siðr, at hverr bóndi, þá er hannklipti sauði sína, skyldi veita vinum okhúskörlum, ok kölluðu þat hjarðar-veizlo eða ullarveizlo Stj. 48425; hafðikonungr þann dag Uriam í boði sínook lét honum með kappi veita, at hannyrði ofdrukkinn Stj. 51428; nú vígr maðrármann konungs, þá skal gjalda hannaptr 15 mörkum, nema hann vígi hannfyrir borði konungs, þá er hann veitirhonum (jvf OH. 11623) Gul. 170; prestrhverr er at veizlukirkju sitr ok ferrfyrr brott en hann veitir (nl. biskupi),hann skal gjalda þeim er til kirkjukemr (dvs. sin Eftermand) mörk fyrir árhvert er hann hefir setit (nl. at kirkju),síðan er hann veitti Stat. 30922. 10) overlade, overdrage en noget til Brugsom veizlugjöf; eigi skal hann (nl. her-togi) ok gefa jarðir þær sem konungrveitir honum, veita má hann þeim semhonum líkar, meðan hann hefir valdyrfi Hirðskrá 13 (4013); viljum vér atallir hlutir standi þeir úbrigðiligir, ervér hafum veitt eða gefit Maríu kirkjuDN. I, 131; jvf II, 254; engan skattgalt hann annan, firir því at Dana-konungr veitti honum skatta alla, þá erhann átti í Noregi til starfs ok kostn-aðar o. s. v. Flat. I, 10715. 11) veitae-m erfitt, þungt dvs. volde en Ulempe,falde en til Besvær eller Uleilighed; þóttihertoganum sér þá heldr erfitt veitasættin Sturl. I, 3186; Dönum veitti þungtatsóknin (hvorfor de vare udsatte) Flat.I, 48317; upers. veitir e-m þyngra: þarvarð harðr bardagi, veitti Hákoni þyngraFlat. I, 8712; því síðr vannst nökkutléttir á váru máli, at oss veitti þá hvatþyngra en fyrra tíma Klm. 16713; veittiýmsum léttara Eb. 57 (10613). 12) upers. veitir e-m e-t dvs. der gives, hæn- des noget, en faar noget; ef honum veitirþat (nl. óhapp) optarr, at hann etr kjötá frjádögum, þá - Gul. 208; man þá afmínni vangæzlu deyja sála mín eilífliga,því at þat veitir þeim öllum er eigivarast eða viðr sjá fjándans prettomBarl. 20426; þat veitir sjaldan, optliga,stundom dvs. det hænder, saaledes gaardet o. s. v.: sjaldan veitir þat, at ríkirmenn þurfi fátœkra Barl. 8223; sú með-ferð ok þat athæfi, er menn sjá at höfð-ingjanom fellr hellzt í skap, þá leitaflestir við því at fylgja Barl. 17810;þat kann ok stundum veita, at sá eldrdreifisk til jarðar Kgs. 35 &vl 1; veitire-m seigt, erfitt m. Inf. dvs. det falderen vanskeligt, møisommeligt: kvezt þatætla, at seigt mundi þeim veita atkristna Ísland Flat. I, 36236; svá erfittsem nú veitti þremr höfðingjum meðúflýjanda her at sigra hann við svá fáskip sem hann hafði Flat. I, 4808; veitire-m vel, betra dvs. det gaar en vel, bedre:mun oss betr veita, ef vér leitum áútstrandirnar Fm. VI, 14819; honumþótti eigi vel veita við Skútu Vem. 292.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚠᚽᛁᛏᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.