Viðr

viðr

við eller viðr, præp. med Dat. og Akk. 1) ved, i Nærheden af; í Tuftum semliggr við prestbólit EJb. 3217; salt-ketilssátin viðr Moss EJb. 2246; viðrbrú, viðr bakka er Gaardsnavne EJb.313. 347; lágu akrar við veginn Flat.II, 33034; Germanie eru tvennar, hinefri er liggr viðr norðanvert úthafit, okhin neðri er liggr við Rín Stj. 8310;Sveinn liggr sínom flota suðr við Sjó-land Mork. 556; sat hann við stýri ábátinum Eg. 60 (13620); Egill - gékkþegar fyrir konung, er hann sat viðdrykkju Eg. 55 (11516); gerðu mennþat vel, meðan konungr var við (dvs. iNærheden, tilstede) Flat. II, 33036. 2) hos; við Þorgrím bjó systir hans Fbr.833; þeir vildo eigi vesa hér við heiðnamenn Ísl. 1 (424); ferr Þorkell til Þor-gríms mágs síns ok býr við hann Gísl.1728; hann var uppfœddr við henni Fm.X, 421; hér er ok Sigurðr Ribbungrvið jarli Fm. IX, 327; vóx dag frá degihans vegr við guð ok menn Heilag. I,16335. 3) langs med; leggja e-n viðjörðu, velli Fm. V, 50. 4) i Følgemed; hann hafði ok marga smiðu viðsér Fm. IX, 3774; þeir fóru við honum,er eptir vóru á skipinu Fm. IX, 34024. 5) ledsaget af; þá bauð hann göfgummönnum at bjóða honum þangat viðöllum förunautum sínum Konr. 4827;þeir ríða til Corbuil við vænligu liðiFlov. 14425; Þórðr fór suðr yfir Breiða-fjörð við heimamenn sína Sturl. II, 3338;bráðliga eptir víg þessi reið Gizurrvið nökkura menn vestr til LangadalsSturl. II, 1754; bjóðum vér þér, jarl,við Hákoni konungssyni þangat Fm.IX, 2521; ferr hann nú heim við sínummönnum Vem. 27; géngu (þeir) í mótilíkinu - við krossum ok helgom dóm-om Mork. 1016; jarl hljóp upp við sverðií linklæðum Fm. IX, 34023; kendut þérþann hinn mikla mann, er þar féll afhestinum við hinn blá kyrtil ok hinnfagra hjalm Hkr. 61820 (Fris. 24713); núkœmr H. konungr - við sínum herMork. 556; Þórir fór við flokki alltMœri hváratveggjo Mork. 1325; ferr E.heiman við hinn tolfta mann Gísl. 7211;konungr - fór síðan við hinn þriðjamann ok kom - Stj. 49130; Dpl. 11;Nicholas fór til við 3 menn Heilag. II,2712; koma við marga menn Bp. I, 860. 5) i Forening med; eiga börn við konuHeilag. II, 1301; Bárðr átti son við konusínni Eg. 8 (1427); hafa ambátt, mein-konu við sína konu Gul. 25; leika,kaupa við e-n, se under disse Ord; hannkœmr á konungs fund firir bardagannok býðr sik af berjast við konunginomOHm. 91 (6911); Fm. IX, 33218. 7) vedHjælp af; kenna e-t við e-t, se underkenna 5; kom svá um síðir við um-tölur góðra manna Nj. 154 (26730);hvers manns þrágirni mundi svá mikilvera, at eigi mundi mýkjast við sœttmál hins ágætasta konungs Fm. V,23920; þar fundu þeir undir húðina, okvar sem hón væri skorpnuð við eld Nj.133 (20819); Haukr sér þar eina dýrligaskikkju, sú var öll við gull búin Fm.X, 1994; hón (nl. skyrta) skal gör veraaf silki ok saumuð við gull Fld. II,5299. 8) med Hensyn til; við sik, se un-der sik; A. hafði látit göra klæði þatvið vöxt Egils Eg. 70 (1687). 9) iAnledning af; þat er sem mælt er, ateigi fellr tré við it fyrsta högg Nj. 104(1634); Önundr hrataði við lagit Eg.60 (13520); hann vaknar við þat, atskipit skalf allt Fld. II, 11622; varðhann hryggr við þessi tíðendi Eg. 24(464); Ásgerðr varð mjök úkátr við þásögu Eg. 56 (1199); Gísl. 72. 10) un-der Tilstedeværelse af; við þat fór H. heimHerv. 22818; kom við nótt til þeirrarkonu Stj. 49131; kómo þeir norðr tilDofrafjalls við vetr sjalfan Fm. II, 9718;sá hann einn stein mikinn við sólar-setr Fld. I, 51417; við þat sjalft dvs. idet Øieblik, Fm. XI, 432; Auðgisl varvið aldr ok ekki styrkr maðr Fm. II,8129; ef menn bera barn til hœgindakirkju, ok er þat við dauða Borg. 1,1010; ekki var þetta ráð gört við sam-þykki Þóris bróður hennar Eg. 34 (6821);er þat at vánum við skaplyndi ÞorgeirsNj. 147 (2554); sigldu þeir at hömrumnökkurum, hlóðu seglum við mikinnháska Korm. 1688; sigla við stjörnuljósFm. I, 24; við þann kost Grg. I, 23324;við svá búit Fris. 1632; ekki skal hannvið örkumbl lifa Nj. 59 (921); hver váner, at ek muna lifa við harm þenna?Eg. 81 (19613); fasta viðr vatn ok brauðFrost. 2, 41; þat skal eitt inn bera, erneyta skal viðr hjörð ok viðr hjúnFrost. 2, 35. 11) hen til, han imod;líta við e-m Stj. 60929; koma við e-t,se under koma við 5; horn glóa viðhimin Hund. 2, 36. 12) imod, paafiendtlig Maade for at afværge ellermodstaa noget; laust við laginu öxinniFbr. 102; brá skildi við högginu Dpl.25; verja hann viðr sólar hita Stj. 928;þat dýr við stendr sterkum fílum Stj.6936; drepa hendi við e-u dvs. skyde nogetfra sig, forstøde, forsmaa, Alex. 75. 162;Homil. 11235; Bp. I, 63629; hann þóttistsét hafa - þann óhreinan anda, erhann átti eigi stað við at sjá Sturl. II,21515; eigi mátti Haraldr konungr atheldr gera við dauða sínum, þótt hannværi allra vitrastr ok ráðspakastr Flat.II, 38934; Vatsd. 12 (234); Laxd. 43 (1265);Nj. 129 (19819). 13) lige ved, lige godsom; þetta er við mikla fémuni Hrafnk.19; virða e-t við e-t, se under virða 4;Grg. II, 193 fg; eigi vil ek veðsetjavirðing mína til móts við íllgirni þínaok ranglæti Eb. 31 (5615); fannst þat áí öllu, at honum þótti sik skorta viðoss Nj. 58 (9021); var þar í sveit gótttil sterka manna í þann tíma, en þóhafði engi afl við Skallagrím Eg. 40(776); hann var nær eigi minna virðraf alþýðo en við konunginn Fm. XI,4523. 14) i Bytte mod noget; ek manselja þér kápuna - en þú skalt gefamér við verjuna Fbr. 92; kvaðst mundugefa honum við annan víngarð Stj. 60022;selja við verði Fm. V, 221. 15) ud-trykker det at en Egenskab eller Tilstandfinder Sted, en Handling foretages medet vist Hensyn eller i et vist Forhold tilnoget; áfastr, samþinga við e-t; vanr,varr við e-t; harðr við e-n; til móts viðe-n; rœða, tala við e-n; miðla, skiptavið e-n; skilja, sættast við e-n; fylgðvið e-n; ráða atför við e-n; e-m er velvið e-n o. fl. l. hvorpaa Exempler vilfindes under de Ord med hvilke við saa-ledes er forbundet. 16) i Overensstem-melse med; féngu þeir sér róðrarskip,er við þeirra hœfi var Eg. 25 (4810);vera við alþýðuskap Vatsd. 40 (6311). 17) i adverbial Betydning findes det i enhel Mængde Forbindelse, f. Ex. bregðavið, hann þagði við, verða bilt, felmtvið, kveða við, gjalla við, vera viðstaddr o. m. fl., se under disse Ord.

Part of speech: præp

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚠᛁᚦᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.