Bœta

bœta

bœta, v. (tt) 1) gjøre bedre, forbedre. Hm.154; ár þær sem mikit bœta landitStj. 69; þau (dvs. hornin) vóru öll búingulli ok þar silfri, er þat þótti bœtaKoNr. 7846; bœrinn sjálfr er svá búinnat húsbúnaði, klæðum ok brendu silfri,sem bœtir um mikit Mar. 105315;þóttust þeir góðu bœttir, er aptr kómuFld. III, 630; bœta e-m hús sín jafn-góð Byl. 6, 12; bœta ráð sítt ok biðjakonu Nj. 2; bœta e-n i moralsk Betyd-ning Heilag. I, 20529; bœta sik eller bœtast dvs. forbedre sig, Mar. 87030;Heilag. I, 21628. 48313. 2) give eller gjøre noget i Erstatning, Opreisning fornoget (e-t); ef þér vilit eigi bœta þat,er þér hafit brotit Flat. I, 3241; gangatil skripta ok bœta glœp sínn Hb.3124; unni oss afláts synda várra oklé oss tóms at bœta syndir várar Hb.3333; bœtti dróttinn várr á trénu þat,er Adamr hafði á trénu misgört Hb.338; ef þeir villast ok misgera svá, atþeir bœta (þat) eigi Heilag. I, 34519. 23;bœta sakar, spell víg Guðr. 2, 18; Byl.9, 17; Eb. 18 (2111); bœta e-m e-t Hárb.42; Am. 68; Eb. 46; bœta e-t við e-nd. s. OH. 19436; bœta sál sína dvs. forsin Sjæls Frelse, Flat. I, 345; bœtamann fé dvs. betale Mandebod for densom man har dræbt, Hrafnk. 418. 99; jvfEb. 21. 3) bøde, betale i Opreisningfor tilføiet Forurettelse, m. Dat. bœtae-m baugi Lok. 12; Gul. 191 jvf 2251;m. Akk. bœta konungi lögbaugi ok sár-bœtr hinum sára Frost. 4, 124; bœtifiri þat aura þrjá biskupi Gul. 27; bœtheldr fé þat er þú ert sakaðr við hannFlat. I, 4997. 4) helbrede, gjøre karskm. Dat.; guð bœtti honum af þessi sóttFm. IX, 390; kona hver er ferr meðlif ok læzt kunna bœta mönnum Eids.I, 15; bœta e-m sínnar vanheilsu OHm.115; bœtist e-m dvs. det bliver bedremed en, han kommer sig, = batnar e-m,Post. 77235; Bp. I, 3192. 5; Gyð. 2317;sumum bœttist höfvuðverkja dvs. noglebleve helbredede saa at de bleve frie forsine Smerter i Hovedet, Homil. 20424;hann er í stað albœttr maðr Bp. II,2219 jvf 17027. - Med Præp. og Adv. af: bœta (e-m) af e-u dvs. hjælpe enudaf noget, en Stilling (ráði) Grett.133 jvf bœta e-m af sótt under Nr. 4;- aptr: bœta e-m aptr e-t dvs. giveen Erstatning for noget, Bær. 901; Mar.10413; - at: 1) bœta at e-u dvs. istand-sætte hvad der har taget Skade paa en Ting: lét allt þat bœta at borginnier þeir höfðu brotit Klm. 38025; bœtaat kirkju, skipum Grg. I, 17; Fm. IX,3677; 2) raade Bod paa noget, saa atman ikke har mere Ulempe deraf, at detafskaffes, = gera at; bœta at reimleikumSturl. I, 24019; - fyrir: 1) bœta fyrirsik dvs. søge at afbøde et sig tiltænktHug eller Slag, DN. I, 944; 2) bœtafyrir sér dvs. bøde, gjøre fyldest for sineOvertrædelser, Mar. 1053; - í: bœtaí skál dvs. fylde, skjænke: H. þjónaði okskenkti þeim þann dag; nú bœtir H.í gullskál eina Didr. 1249; - um:bœta um e-t dvs. gjøre at det bliver velmed noget, at det dermed er som detbør være eller man har Grund til atønske, Flat. I, 32712; Mar. 105315; -upp: bœta upp dvs. sætte i fuld Standigjen f. Ex. borg Fm. IX, 4310; - yfir:bœta yfir e-t dvs. gjøre godt igjen, fyl-dest for hvad en selv eller en anden hargjort urigtigen, Flat. I, 45115; Post.8171; Mar. 72932; Stj. 41626; Heilag.I, 50211 jvf 48826; Hb. 325.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛒᚯᛏᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary