Bygð

bygð

bygð, f. 1) Bebyggelse af et Land, enEgn (e-s); frá Íslands bygð IsL. 1; jvfbyggja 4 & 5. 2) beboet eller bebyggetLand (jvf byggja 3); eignaðist hann(dvs. Haraldr konungr) vandliga alltlandit ok öll óðul, bæði bygðir oksætr, úteyjar ok allar markir, svá allaauðn landsins Fm. I, 522 (jvf Flat. I,4122): ef bygð gerist í almenningi GuL.1452; settust þau Helga ok bygð gerðuþar sem nú heitir Sliarósvellir NL. II,490; var brend bygðin hvar sem þeirfóru, en menn vóru hvergi heima íbygðum Fm. IX, 35825; reið hannþangat sem honum þótti ván bygðarPartalop. 317; veik hann þá máli tilþeirra, er bygðu Eystridali, sú bygðvar mjök sundrlaus, var bygð við vatniteða þar sem markir vóru ruddar, enfástaðar bygðir samfastar Flat. I1,29215 fg (jvf OH. 17411); jvf veraldar-bygð. 3) Boen, fast Ophold paa etSted (jvf byggja 2 & 3, bú 5); gerðisttrúaðra manna bygð síðan í húsinu dvs.der boede siden troende Mennesker i Huset,Heilag. I, 22133; setti nú einn bygðsína í þessu fjalli dvs. nu tog en til atbo i dette Fjeld, Heilag. I, 856; stað-festi hann sína bygð í þí fjalli, semkallat er Seyr Stj. 1913; A. hóf núbygð sína (= lat. habitare coepit) íhellisskúta Heilag. II, 38515; flutti bygðsínna manna (dvs. lod sine Mænd flytte)heim í Judæam undan úfriði heiðingjaGyð. 197; fœra bygð sína dvs. flyttebort, Heilag. I, 20612; Svarfd. 2647;Flat. I, 42114; Fm. VI, 143; Fld. II,281; fara at bygð dvs. flytte, f. Ex. í reppor öðrum repp Grág. 2594. 12; farabygðum d. s. Nj. 14 (2510); Svarfd.1918. 23197; fara bygðum sínum d. s.Nj. 98 (15122); hann hafði fóstratEinar -, er þá var kominn bygðum(dvs. boede) í Saurbœ VígagL. 177; ermér lítit um bygð frænda Ljótolfs(dvs. jeg synes mindre vel om, at han skal bo) þessum megin ár Svarfd. 1411;vér viljum eigi yðra bygð (dvs. at I skulle bo) með oss á þeirri jörðu Stj.3673; lofa, leyfa, banna e-m bygð dvs.tillade, forbyde en at tage Bolig paa et Sted (jvf bygðarleyfi), Grág. 2596. 17. 21;fann einn harðla fornan kastala eyddanaf allri manna bygð Heilag. I, 5925;forðaðist hann mest þær borgir tilbygðar, er biskupslausar vóru Heilag.I, 13821; fréttu þeir hann eptir -,hvílikan stað hún (dvs. önd mannsins)mundi til bygðar hafa sér af guðiveittan eptir útferð af sínum líkamHeilag. I, 9720; eigi bað ek þennahingat at leiða, heldr s. jarnsmið, esþessom es nálægr at bygð (dvs. som bor i Nærheden af denne) Heilag. I, 25012. 4) Sted hvor en opholder sig, har Til-hold; leynilig bygð (= lat. secretiorhabitatio) Heilag. II, 3574; hún hefirunaðliga bygð búit guði í sínu hrein-lífi Heilag. I, 43321; glata, fyrirlátasína bygð Heilag. II, 1143. 6; fóru atsjá bygð hans Post. 217 (Joh. 1, 39);bygð einnar húsfrú Bp. II, 180; klaustreða munka bygð Heilag. I, 8730; bygðirSelkollu Bp. II, 809. 5) Bygd som Landsinddeling (jvf bú 1) med særeget Navn: Fm. IX, 2322. 35812. 27; Fraunabygð EJb. 13612; Helene bygð EJb.17417; Króa bygð EJb. 1377. 14; Oppenibygð EJb. 4001; og særligen om Thing- kreds (som i bygðarstefna, bygðartal,bygðarprófstefna): ef maðr fær eigiréttyndi sín í bygðum heima eða fyrirlögmanni LandsL. I, 121.

Part of speech: f

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛒᛦᚵᚦ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary