Forn

forn

forn, adj. 1) gammel, som længe har værettil, længe har været i Brug, mods. nýr(forskjellig fra gamall som er modsatungr); A. átti mikinn skála ok fornan,þá lét hann gera annan veizluskálanýjan ok eigi minna, -; hann létþann skála tjalda allan nýjum búnaði,en hinn forna skála fornum búnaði; -- - er þar var forn búnaðr, sem þérdrukkut, veldr þat því, at þér erut núgamlir, en H. konungr er í blómaaldrs síns, fékk ek honum af þvínýjan búnað Fris. 461 fgg 26 fgg (Hkr.5825 fgg. 5923 fgg); ef maðr heldr búisínu (jvf s. 4514), ok skal tíundamatar afgang, (= bús afleifar s. 4313),ef meiri er, en vett hafi hjóna hvert,ok svá heyja afgang, ef fornari eruen vetrgömul Grág. II, 5317; vaknavið -, ok vit, hvat fornari er, þú eðaguð þínn sá, er þú gerðir Barl. 16720:sínar 7 nætr skulu hverir 2 halda stöðufirir konungi, þeir sem fornastir eru(dvs. have været længst i hans Tjeneste),þat er tilfelliligast, at þeir siti í öllumstöðum fyrstir, er fornastir eru Hirð-skrá 252 fg; fornt byrðingssegl OH.11519; forn vinr Flat. I, 43333; fornástvinátta Eg. 85 (21716); forn fjánd-skapr Nj. 33 (498); Fm. IX, 25427;Ari - enn fróði rítaði fyrstr manna hérá landi at norrœnu máli frœði bæðiforna ok nýja OH. 14; var - vant,at sögur hefði eigi gengizt í munni,ef eigi væri kvæði bæði ný ok fornþau, er menn tœki þar af sannindifrœðinnar OH. 31; mæltu mergir sváat n. heyrði, at slíkt væri mikil firnat hafna fornum átrúnaði; n. sagðiþá: svá lízt mér, sem enn nýi átrún-aðr muni vera miklu betri Nj. 101(15625); þat spurðist þar með, at siða-skipti var orðit í Noregi, höfðu þeirkastat enum forna sið (&vl átrúnað)Nj. 101 (15622), hvor ved forn siðr menesHedenskabet i Modsætning til Kristen-dommen som en nýr siðr Laxd. 40 (11116);Vatsd. 46 (7623); Frs. 9130; í fornum siðdvs. i Hedenskabets Dage, Flat. I, 34926;om forni bœr, forni bólstaðr se underbœr, bólstaðr Side 229 b54 fgg. 166 a39,jvf Folkesprogets gammelstugu dvs. dengamle Stue i Modsætning til de nyereBosteder med tilhørende Dele af en iFortiden samlet Jordeiendom; inn fornifjándi dvs. Djævelen, mlat. antiquus illehostis, se under fjándi 3; inn fornimaðr d. s. (= Folkespr. Gamle Eirik,Gamle Sjur Aasen 206 b13; sv. GambalLerk m. m. Rietz 182 a29): ef þér trúithreinu hjarta á guð ok rekit frá yðr hinnforna mann með verkum sínum, þat erusyndir Post. 71831 fg; inn forni karl d. s.brugt om et Menneske paa samme Maade som djöfullinn (se Side 248 b34 fgg), fjánd-inn (se Side 423 b18 fgg), og úvinrinn,Sturl. II, 549: Heilag. I, 3169. 29; jvfnú þykkjumst ek sjá, hverr forni sjá(nl. den maðr mikill vexti, - einsýnnok ekki þýðligr, som kaldte sig Fornis. 43325. 32) hefir verit, þetta hefir verithinn ílli Óðinn Flat. I, 43411; ligesom Forekomsten af Forni som Personnavnsynes at maatte have sin første Oprin-delse af denne Anvendelse og Betydningaf forni. 2) opbevaret i længere Tidefter Tilvirkningen eller Tilveiebringelsen,mods. ferskr 1; tak við hrímkalki fullumforns mjaðar Skirn. 37; tak skógar-súru ok blanda við fornt vín Pr. 4721. 3) tilhørende Fortiden i Modsætning tilhvad der tilhører Nutiden eller en senereTid; nú mun ek gera sem fornir menn,at ek mun láta þik vinna til ráðahagsþessa þrautir nökkurar Eb. 28 (4629);hinn forni Adam braut boðorð guðs- - en hinn nýi Adam, sá er Kristr,var lýðinn guði feðr ok - Hom. 7218;á fornum skjöldum var títt at skrifarönd þá, er baugr var kallaðr SE. I,42014; þat er vel, at við höfum hérfundizt, munu við nú taka til hinnafornu greina okkarra Grett. 544; barjarl fram fornan landsið ok - til þess,at þess háttar hjónalag, sem var með-, hefði lengi verit lofat Bp. I, 68232;at fornu fari dvs. efter Fortidens Skikog Brug, som fra eller i gamle Dage har været Tilfælde, Eg. 84 (2117); Landsl.3, 44. 7, 4611. 482; at fornu fari oknýju Dn. V, 7716; at fornu d. s.: myntvár sú, er nú gengr í landinu ok vérlétum gera - öllum mönnum til nyt-semdar, at haldast mætti í þeim punktok stöðugleik, sem hón gékk at fornuum daga föður várs ok foreldra Rb.304; þar (nl. á Vebjörga þingi) takaDanir sér konung at fornu ok at nýjuFris. 17921; faðir mínn var óðalborinnat ríki þessu bæði at fornu ok nýjuFris. 1923 (Hkr. 54432); fornt ok úaukitfindes i Breve ofte tilføiet Angivelsenaf en Jords Skyld, naar denne er ansati Penge, f. Ex. eyris ból fornt ok úaukit(eller alene fornt), sandsynligvis for saa-ledes at betegne Angivelsen som gjortefter gammel Skyld eller udsigende, hvormange Penge der efter gammel Sæd-vane skulde betales i Landskyld, medensderimod dennes nominelle Beløb i Nu-tidens slettere Mynt var bleven større (aukin): Dn. II, 34318. 3844. 4) for ældet, saa langt tilbageliggende i Tiden,at man nu ikke længere kjender nogetdertil, kan bryde sig noget derom ellertage Hensyn dertil (jvf fyrnast 3, fyrnd4, fyrnska 6); Björn kvað sér þatfornt vera Grett. 446. 5) hedensk i Sindelag og Sæder, især om dem, somhave den Tilbøielighed eller Vane atgive sig af med et eller andet SlagsTrolddom; hón var fróð ok forn ískapi Heið. 19 (3325); Þ. var vitr konaok meðallagi vinsæl, mjök margkunn-andi, ekki fríð en forn í skapi Flat. I,25014; kona hét Þórhildr, hón var forní skapi (&vl í lund) ok vinr Guðmundarmikill Ljósv. 2140; hann var forn mjökok hafði jafnan úti setit Flat. II, 44836jvf 45212; hann var gamall maðr okkallaðr heldr forn í brögðum Kjaln. 8(42116); er det i denne Ordets Betydning (eller i hvilken anden?), at Sturl. I,38816. 30 en Brandr Sigmundarson kaldes Ísfirðingr forn, og siges: þýddust fornirÍsfirðingar þá mjök til hans (nl. Ílluga),vinir föður hans?

Part of speech: adj

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚠᚮᚱᚿ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Danish - Otto Kalkar's Dictionary
• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary