Framr

framr

framr, adj. (Komp. framarri, fremri, SuperL.framastr, fremstr) 1) fremragende, frem-stikkende, fortrinlig, som udmærker sigblandt eller fremfor Mængden (jvf fram1); er hann vaknaði, var hann full-kominn ok svá framr spámaðr, at hannspáði fyrir samband Jesu - Stj. 3328;hann var einn frægr maðr ok framr ísíns föður húsi Stj. 1878; faðir hans,er var einn framr maðr, féll vápnsóttrí Noregi Bp. II, 724; var svá framrmaðr til vápns, at í einu höggi tvi-skipti hann miðjan mann Bp. II, 709;varð hann framr síðan ok góðr klerkrBp. I, 82417 jvf 80511; öðlaðist hannmikla miskunn ok tign af guði, sváat engi hefir fremri verit heilagramanna, þá er postola leið Heilag. I,66539; sátu þeir uppi í hans stofu, semframari vóru Bp. I, 84815; hinar fremrikonur Fm. V, 3323; kallaði til sín allaframasta (&vl fremstu) menn Stj. 26231;hann hafði þessa drauma sagt hinumfremstum sínum vitringum Stj. 20227;B. sýntist ok framt vitni bera birtingþessi Bp. II, 1553; með sœtri rödduframarri, en englarnir megi veita Post.49231; má þat sýnast hér fremra, atgera tveimr í sama tíma hjalp Bp. II,2712; hann fékk af guði fremra fyrir-heit, en hann sjalfr kunni sér at œskjaStj. 11116. 2) modig, djærv, uforfærdet,uforskammet (jvf fram 1); Grecia liggrsem eydd ok upplæg, ef nökkurr viltil hennar líta, því komit, framir menn!at fagr sigr er yðr handvíss Post. 49934;mjök eru þeir menn framir, er eigiskammast at taka mína konu frá mérSE. II, 2025; framir menn ok stórligafrœknir ok reyndir í orrostum Heilag.II, 9733. 3) langt eller vidt rækkende,yderligt gaaende (jvf fram 1), dog neppe udenfor Komp. og SuperL.; biðjum vér,at þér látir þat mál standa útanframmari framferð þar til, er guð vil,at þér komir sjalfir í landit DN. VIII,12614; byrjar oss allt at eins at birta núok hreinsa vár hjörtu meðr enn virðuligrikraptanna verk ok kennidóm, nú meðrenn frammarra (for framarri) studeranok starf sem - Stj. 14132; hans stöðug-leikr var æ því sterkari með öllum guðsrétt eptir fremsta megni, sem - Bp.II, 15928; framan (= frekan L. 4) eiðbuðu þér mér í dag Bp. II, 5214. 4) saadan som er foran, blandt de fremste,paa det forreste Sted (jvf fram 14),dog neppe udenfor Komp. og SuperL.;kómu þeir þá til hins fremra (mods.eptra L. 13) austrrúms Fm. VIII, 13921;enir fremri fœtr (= fyrri fœtr Bev. 23520) Pr. 4777; tók einn harðla hvassanstein, með hverjum er hón af sneiðhinn fremsta part getnaðarlims sínssonar Stj. 2628; búöndum skaut skelkí bringu ok vildi engi fremstr standaOH. 1214; var fremstr í orrostu áðrhann félli Pr. 35428; valdi hann hvernhinn snarpasta ok skipaði fremstumPr. 35428; jvf Grett. 7714. 5) tidlig, liggende langt tilbage i den forbigangneTid (jvf fram 12), dog kun i Komp. ogSuperL.; viltu, at ek - fram telja fornspjöll fíra þau, er fremst um man?Vsp. 1; hvat þú fyrst um mant eðafremst um veizt Vafþr. 34 (jvf þessmanns, er ek kunna spakastan -, eslangt mundi fram) Ísl 1; í fremstabrum sínna daga Bp. II, 724. 6) væ- rende, beliggende nær Døren eller Ud-gangsstedet af et Hus, en Bygning, mods. efri, innri (jvf fram 2), dog neppe uden-for Komp. og SuperL.; konungr settistí hásæti, en er alskipat var hit efraok hit fremra (nL. í húsinu) Eg. 11(2013); þar vóru samt tvau hús eðrherbergi, lá hann í innra -; svó berrtil einn dag -, at í fremra herbergitheyrir hann krut mikinn Bp. II, 2278. 7) værende, beliggende i Nærheden afSøen (jvf fram 4. 17), dog kun i Komp.og SuperL.; fóru sumir it fremra austrtil Seljalandsmúla -, en sumir it efratil Þríhyrningshalsa Nj. 132 (2075);H. sendi þrælinn at vita, hvára leiðþeir fóru, it fremra eðr hit efra umhalsa Vem. 5116; gerði Þorgils Þórðhítnesing ok þá tolf saman, at þeirmundu ríða um fjöll fyrir ofan allarbygðir -; en ek vil ríða it fremraSturL. II, 22311; jvf fremri Langey,fremsta ey Kaalund I, 491. 54713. 8) sildig, liggende langt fremme i den til-kommende Tid (altsaa det modsatte af framr 5; jvf fram 9); sá kraptr, erfyrri er umbliðnum hlutum, en fremriþeim, er verða munu Leif. 33. - Naar fremre, fremste forbundet med Steds-navn nu forekommer i Modsætning til nedre, nedste og heimre, heimste, beteg-nes derved den Del af Jordeiendommen,det af dens flere Bosteder, som liggerlængere, længst oppe i Dalen (jvf fram16), længere, længst fra den oprindelige heimr eller det ældste Bosted, som i Alm.laa nærmest Søen, og denne Sprogbrugforekommer ikke alene i Norge, men og-saa paa Island, f. Ex. fremri mods.neðri Arnardalr Kaalund I, 58614;neðri og fremri Brekka i HvolsdalrKaalund I, 50030; saa at framr ikke alene med Hensyn til Tid (se framr 5og 8), men ogsaa med Hensyn til Sted (se framr 7) er anvendt i to hinandenmodsatte Betydninger.

Part of speech: adj

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚠᚱᛆᛘᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary