Gera

gera

gera eller gjöra, göra, ogsaa: gerva,görva, v. (Præt. gerði, gjörði, görði,Præt. Part. görðr, gerðr, gerr, gjörr,görr) 1) være sysselsat med noget, væreifærd med at gjøre noget, have nogetat bestille eller gjøre; hvat gera hús-karlar, kvað H.; hón svarar: Þ. ok O.fóru at heyi út í ey DpL. 932; lifðuþau við þat, er hón gerði dvs. af hendesArbeide eller Virksomhed, Æf. 10024;einn bróðir má nær ekki gera annat,en standa við altarit ok taka við pen-ingum Mar. 104714. 2) gjøre, handle,bære sig ad, opføre sig paa en elleranden Maade, som angives ved et til-føiet Adverbium; hefir hvárttveggjaykkart opt gráliga gert til annarsNj. 45 (7115); vel skulum vér við yðrgera Flat. II, 13217; geri ek betr envert (er), er ek drep þik eigi SturL. I,1316; gerit svá vel ok segit mér okleynit mik eigi LaxD. 71 (20425); geritnú svá vel - þiggit mítt heilræði Fm.VII, 15717; svá gerist, at - dvs. det gaarsaa til, det sker, at - : svá gerðist, athann kom sér í svá mikla vináttu viðþá Nj. 109 (1679); svá var gert, athann fór í tunnurnar Nj. 89 (13313);svá görr dvs. saadan: þá þótti eigilengr vera mega svá gört um fót hansSturL. I, 9914 (jvf 9734. 9911); þóttustallir vita, at eigi mundi só gurt (&vlsvá giort, svá búit) sjatna dvs. at detikke vilde blive derved, men at der vildekomme noget mere derefter, Nj. 93 (14129);ek vil engan mann bœta, ok verðamenn þat svá gört at hafa dvs. og derifaar man finde sig, Hrafnk. 910; efhann kemst þaðan, þá hafi hann svágört GuL. 2535. 9; á svá gört ofan dvs.desforuden, oven i Kjøbet: kvað a.hafa stolit frá sér gripunum ok baritá honum á. s. G. ofan Vem. 2846 jvfBp. I, 3783; FlD. I, 8529; at svá görvudvs. da, naar saa er, under saadanneOmstændigheder: höfu vér a. s. G. öngarnytjar fjárins Krók. 428; jvf SiG. 1,24. 40; OH. 20211; EG. 32 (6429);með só guru D. s. VígagL. 433; viðsó gört D. s. Flat. III, 34812; um sógört D. s. SE. II, 346; svá gört dvs. da, derpaa, da saa var gjort: byðr hann, atgolfit sé upp brotit, ok s. G. finnst þarþrjár hellur ok - Æf. 739. 3) udføre,tilveiebringe, lade noget ske, fremkommeeller komme tilsyne, præstere, yde, udrede;gerði hann þangat (nL. til Rómaborgar)för sína dvs. reiste han derhen, HeilaG.I, 3131; ef hann gerir ferð sína heimaná frjádegi Eids. 1, 163; síðan ferr Þ.heim, en lítlu síðarr gera þau heim-ferð sína (dvs. give sig paa Hjemreisen)K. ok Gríma ok synir þeirra LaxD.37 (9912); í þessi nálægu borg varnökkurr maðr gerandi hit ljótasta lífmeð hverri úhœfu (= lat. vitam tur-pissimam per omne facinus ducens)HeilaG. II, 30015; þessa gerð skal geraeptir feármagni, en þriggja pundasmeor skal í þessa gerð gera GuL.328 fg; þér skulur enga skatta nétolla gera meiri, en þér eigur atforno oss at gera Dn. VI, 23814 fg;gera fulla, eina gerð Dn. VI, 23843 fg;gera e-m reiðskjót Dn. VI, 24845;gera leiðangr GuL. 2953. 29610. 298;Frost. 7, 814. 91. 101. 5. 1113 fgg; geratíund GrG. II, 2063. 17. 2073. 12; GuL. 82;Frost. 2, 181. 5; Eids. 1, 321; BorG. 1,111. 3. 5. 16; gera tíund sína GuL. 88;Dn. V, 9514; skolo menn ost gera afmjölk þeirra allri, er - Frost. 2, 188;Rúmaskatt skal gera - hverr maðr- -, ok geri bæði karl ok konaFrost. 2, 201. 3; gera konungi skattFm. XI, 225 &vl 2; gera almoso sínaHom. 9825; eigi man hón (nL. jörðin)gefa né göra sínn ávöxt þann tíma, semþú hefir hana unnit Stj. 431. 4) gjørenoget, ved sin Gjerning eller Virksomhedfrembringe eller istandbringe noget, saaat det derved bliver til; hverr réð þérþetta it ílla verk at gera Draum.13220 (AnaL. 1869); gera eld Flat. I,4318. 34136; GráG. 3213; nam hann -byrðar giorva RíG. 9; gera hlass,klyfjar BorG. I, 1425 fg; gera laupHeilaG. II, 61314; göra hús Jómsv.5523 (Jómsv.* 315); G. stofu SturL. I,13721. 31625; G. jarðhús DpL. 3411; G.kirkju HítD. 391; GráG. 1516. 18; G. naustFrost. 7, 3; GuL. 3071 fg; G. skip Frost.7, 1 fg; G. lokhvílu DpL. 272; G. gröfGráG. 153; G. kví SturL. I, 30118; G.lögbók Fm. IX, 3319; görva nýmæliÍsL. 10 (178. 12); gera bréf Fm. IX, 2214;gera bú dvs. sætte Bo, RíG. 20 (23); GrG.I, 1387; Eb. 15 (1710); VígagL. 171; G.171; G. kol GrG. II, 11028; Ölk. 1512;G. öl, munngát SturL. II, 1075; Bp. I,34018; var ek enn farin - til Geir-mundar görva drykkju Oddr. 29; G.graut BorG. I, 1432; gera veizlu Bp.I, 34016; geyrði hann boð til hennarBp. I, 56324; gerði fagnaðaröl í mótisyni sínum Flat. II, 341; gera erfi Dn.VIII, 3644; G. brúðlaup se under detteOrd; G. seið LaxD. 37 (9914); geyrðuþeir sát fyrir Ljóti Bp. I, 65335; gerðufrið millim þeirra Bp. I, 2422; gera sættGrG. II, 19115. 17. 23; þeir hittust - okgörðu sætt sína OH. 8935; upers. gerire-t dvs. noget bliver til, fremkommer, op-staar: féll veðrit ok gerði logn EG.60 (13311); gerði hinn mesta stormLaxD. 76 (21819); þá gerði veðr sváíllt, at - Bp. I, 242; gerþi síþan afdám eigi góþan dvs. deraf opstod enLugt, som ikke var god, Bp. I, 34019;laust roða á himinn ok svá á sólna,en áðr en létti, gerði myrkt sem umnótt OH. 21627; er veðr lægði okljóst gerði EG. 57 (268); gerði þá stórtá firðinum EG. 81 (1953); svá gerirmér þungt ok höfugt, at - Finb.7815; gerast, v. r. blive til, opstaa,fremkomme: þá gerðist hlátr mikill afheimamönnum dvs. brød Husfolket ud ien stor Latter, Nj. 8 (1530); gerðistmeð þeim hinn mesti félagskapr EG.8 (1322); sá atburðr gerðist í upphafiríkis Ó. konungs, at 2 menn gerðustferðar sínnar Fm. X, 27921; síðangerðist (dvs. skede det) -, at menn tókuat byggja land þetta Fm. X, 32918. 5) bevirke, at der vederfares, tilfalderen noget, at han faar noget, paadrageeller tilføie en noget (e-m e-t); gerae-m kostinn dvs. lade en faa Partiet,faa hende til Ægte, Nj. 33 (498). 34(5111); ger mér gagn slíkt, er þú máttNj. 151 (2621); hann hefir gert osshvetvitna íllt Nj. 89 (13330) jvf 54(842); trauðr mun ek til vera at geraþér skaða EG. 63 (14816); bjóðum vérsýslumönnum - at gera kórsbrœðrumrétt Dn. IV, 6512 jvf 9010 ; fyrirþann góðvilja, er hón hefir mér gertPartalop. 4410; eigi veit ek nú, efsjá skal undan ganga, er oss hefir slíkaskömm gört Jómsv. 7627; jvf Nj. 58(9015); man hón gera okkr slíka sœmd,sem hón hefir heitit Nj. 3 (520); þat skol-um vér skilja, hversu skyldir vér eromat gera þakkir guði Hom. 895; jvf Bp. I,34830 (2312); Veorr við vélar vað gorðisér Hým. 21; gerði hón sér at þessuúgótt dvs. hun var misfornøiet dermed, LaxD. 34 (8710); D. lézk kunna at görahenni laug þá, er henni mundi batna,ef hón féngi staðizk SturL. I, 30133 jvf 35;sigldi hann til heiðinna landa ok gerðisér mikit á hverju kaupi Mar. 8920;gera e-m til meins dvs. gjøre en Skade, Mar. 102714; gera e-m e-t D. s. baðhann at handtaka Lopt biskupssonen gera honum ekki (nL. íllt) SturL.II, 134. 6) udrette, frugte, hjælpe, nytte (om et Menneskes Gjerning); hét hannþeim afarkostum -, ok gerði þat ekkiFlat. I, 37837; áttu þeir allan hlutí at semja með þeim, ok gáfu þeimtil samþykkis sín tuttugu hundruðhvárr þeirra, ok var þó sem ekki görðiSturL. II, 30234; allt mun þat ætlatfyrir, ok mun því ekki gera hugsanfyrir slíku at bera SturL. I, 20718;ekki gerir at dylja dvs. der er ingenNytte, Hjælp i at nægte, Fbr. 10126;bæði var leitat til annarra heraðaok heima, ok görði eigi BanD. 1123;gerir nú eigi at dvína við Klm. 38015;hvat gerir mér nú syrgja eða mœðamik miklum föstum Stj. 51818; jvfHeilaG. II, 857; vér skulum ganga allirá vald jarlsins, því at oss gerir ekkiannat Nj. 154 (26717); Ragnhildr bannaðiþeim þetta opt, ok gerði henni þat ekkiFinb. 824; upers. meðan maðrinn gerirsvá, gerir engum (dvs. nytter det ingen) atbiðja fyrir honum HeilaG. I, 68435;jvf Flat. I, 49018. 5659. 57118. 7) avle, gera barn (= byrja barn) se s.114 b37 fgg; hann gat ok gerði svámarga sonu af konu þeirri, er Reahét BarL. 1356; af henni gerði hannhinn fysta soninn SE. I, 5414; lá Þ.hjá mér ok gerði mér stúlku þessaFlD. III, 39014. 8) udgjøre noget, beløbesig til noget; svá at 40 peningar gerðieyri veginn GrG. II, 1929; jvf Folkespr.to gange tie, elleve aa nie, da geretjau. 9) gjøre en til noget, med 2 Akku-sativer; tekr hann við honum - okgörir hann sínn heimamann SturL. I,234; konungr þakkaði honum kvæðit- ok gjörði hann hirðmann sínn GunL.7 (2234); gerir björninn sekjan Finb.2320; ef hón hefði bónda sínn einhlítangert DpL. 915; margan mun þat gerahöfuðlausan Nj. 131 (20319); hafða ekþá enn œrit fjölmenni at gera slíkanþínn hlut, sem ek vilda Bp. I, 66419;g/,o/rþi varmt vatnit HeilaG. II, 21638;gjörðu þeir þá bert, at - Flat. I, 6828;jvf Fm. VII, 1919; varð þat þá gjörtljóst fyrir mönnum, at - EG. 71(16928); búkarlar gerðu sik svá digra,at - Bp. I, 71927; jvf Klm. 1976;upers. gerir e-t e-t dvs. en Ting blivernoget, til noget: hann gerði fölvan íandliti VígagL. 798; sjá gerir úfœranVöls. 8912 (c. 4); gerast v. r. gjøre sigtil noget, vorde, blive noget: réðst hanntil ferðar með konungi ok gerðisthans maðr Flat. II, 18412: gerðist Þ.handgenginn konungi EG. 8 (1316);hafnaði hann heimi þema - ok gerð-ist fyrirgangsmaðr um trúfylgju Hom.14628; nema hann gerðist skörungrfyrir þessu máli Eb. 27 (4410); gerista. við hann fleiri ok fleiri Finb. 1417;gerist hann íllr viðreignar Finb. 2322;um kveldit, er þeir gerðust vegmóðirHeilaG. II, 5209; sem þau sögðu sumar(jarðir) úfrjálsar, en sumar öllungisstokklendi görðar Dn. X, 4410; medPræt. Part. Akk. af et andet Verbumbruges gera saaledes, at denne For-bindelse kun betegner det samme somdette Verbum sat i samme Tempus&c. som det, hvori gera her forekom- mer, f. Ex. hann man holpinn geralýð sínn (= man hjalpa lýð sínum)Mar. 261; skjótt kjörit geri ek þat(= skjótt kýs ek þat) Flat. I, 34011;jvf gera e-n handtekinn, halshöggv-inn Gyð. 3912; Fbr. 5420; Fm. IX,488 &vl; er hann varð handtekinngerr Flat. II, 21117; upers. gerðist þámjök eptir leitat Fris. 31430. 10) frem-stille, forestille, behandle, omtale en Tingsaaledes som om den er noget, med 2Akkusativer; þú gerir þik góðan, þarsem (dvs. uagtet) þú hefir verit bæði þjófrok morðingi Nj. 48 (7418); skal ekekki gera þik líkan hversdagsmönnum,skal ek víst verða þér at liði öllu því,sem þú beiðir Nj. 149 (2588); ek gerðaþik sem mestan mann af öllu Nj. 50(7827); þá skaltu gera þik sem reiðastanNj. 136 (21624); var þat jafnt gjört,sár Þórðar - ok sár Þórodds Eb. 46(896); munu þat margir ætla, at hannmuni dýrstr gerr af þeim mönnum, erhér hafa látizt Nj. 146 (2507). 11) sendeafsted; hann gerði verkmenn í bygð-ina Flat. II, 3435; þeir sjalfir skyldueigi fara, en hverr þeirra skyldi geramann af hendi sínni, þann er - OH.12728; Ó. konungr gjörði lið sítt austrá Gautland OH. 17724; réðu þeir þáat gera hleypiflokk í Borgarfjörð SturL.II, 1485; gerðu þeir - menn til allrahöfðingja - ok báðu liðveizlu Bp. I,6627; hann gerði fram fyrir sik Alfá njósn Flat. III, 1384; höfðu þeiráðr gert njósn ofan í Orkadal Hkr. 2455; ætluðu þeir at gera Önundinjósn um ferðir Egils EG. 60 (13624);jvf 78 (18822); gjörði hann þegar mennfrá sér ok stefndi at sér liði, gjörðiorð jörlum sínum EG. 52 (10331 fg); efhann (nL. prællinn, sveinninn) hleypr íbraut frá þeim, er hefir, þá skal hanngera boð þeim, er á GuL. 6914; einngamall maðr - er út gerr - til akr-verks í einn hvern stað Mar. 18814;gjörði bréf með þeim til jarlsins Post.25921; gera dóttur heiman dvs. bortgifteDatter med heimanfylgð, heimangerð,GráG. 1761 (jvf 17521); BanD. 311;Fm. VII, 12116; gerast, v. r. give sigafsted, paa Vei, reise; tveir menn gerð-ust ferðar sínnar Fm. X, 27922; tókinn gamli karl nú klæði sín ok gerðistheiman HeilaG. II, 5275; spurði, hverthann gerðist, en hann nefndi bœ einntil OH. 2446 jvf 13; jvf Ingv. 5 (151 b13);þá menn, er þangat gerðust til námsHeilaG. II, 5275; gerðist einn haltrmaðr til fundar hins helga JohannisHeilaG. II, 43919; brœðrnir héldu fram ferðinni, fundu einsetumann þann, erþeir gerðust til HeilaG. II, 47317; opt-liga gjörðist jarl til Ribbunga okdrap menn af þeim Fm. IX, 312 &vl 5; bar svá til, at annarr bróðir -gerðist at finna hann (lat. veniret advisitandum eum) HeilaG. II, 50017. 32;munu görast mik at finna (lat. advidendum med venturi sunt) HeilaG.5151 (jvf 51431); ogsaa i fig. Betydning med følG. Infin. dvs. give sig ifærd med,give sig til at: eptir 3 daga gerðist hann at fara til konungs fundar HeilaG.I, 59812; jvf Ingv. 5 (1532); gerðistmikill fjöldi munka at leita heilagsföður ok handtaka, ef þeir hitti .HeilagII, 520;7 ár var þatz Guðrún gorðizat deyja . 1, 1;Guðr er hón grátandigorðiz at segja . 15. ;Brot gjøre12)en Bestemmelse om noget, afgjøre hvor-ledes det skal blive eller gaa til mednoget, fastsætte noget som det, der skalblive Udslaget i en Sag eller hvormeddenne skal være af- og opgjort nú gerirB. fóðr til fjár Þóris (dvs. ), ok hugðist svá, at þó atbestemmer B.hvormeget Foder der skulde være tilThorers Fæalgjafta væri til alþingis, at þó mundiaf ganga 5 stakkar heys . 7Hænsn(138 jvf );71407 allt þat (er) vér gerð-um þeirra í millum -, skuldu þeirallir halda ok hafa . I, 595;DN17 jvfgera milli ; gerðu þeir brœðrs. 583 b24þá um víg Vatsfirðinga dvs. ,hvorledesdet skulde blive med Sagen om deresDrab, hvilken Afgjørelse den skulde faa . I, 316;Sturl11 jvf . 18 fg;Ölk11. 18. 36 gera e-m tvá kosti dvs. , . 88 (130);give en to Tingat vælge mellemNj28 gerae-m e-t dvs. : Helgi a. bauðtilkjende en noget, saa atdet skal tilfalde hamfé firir, ok varð þá Helgi Droplaugar-son einn at ráða, en hann gerði sérhundrað þeirra aura, er þá géngu ígjöld . 16;Dpl16 gerði hann mikit fésér til handa fyrir áverkann . 13 (16);Eb3síðan gerði konungr konuna (jvf fgg) til handa Þórði oks.5. 7 fg. 11 52317öll fé hennar . 17;Hítd13 ek geri hann( þrælinn) til handa þér . 51 (80);nL.Nj27gera e-t á hendr, á hönd e-m dvs. : þú skalt handsalapaa-lægge en noget som hans Skyld, som nogethan har at gjøremér sjalfdœmi fyrir þá hluti alla, erek vil gera á hendr þér . I, 664;Bp22ef sá maðr deyr, er gerð handsalaði,fyrr en gørt sé, þá skal gera á hönderfingja . II, 191;Grg11 især bruges gera ,om Fastsættelse af hvad der skalydes som Straf, Opreisning, Bøder,Erstatning for tilføiet Skade eller Uret: gera sekt dvs. sekr .med Straffen eller Erstatningen tilføiet iAkk. som Objektafsigeden Kjendelse, at en skal væreGrgI, 108 fgg;25 vilit þér nökkut heraðs-sektir gera eða útanferðir . 127Nj(189);2 vóru þá gjörvar miklar fésektir. 27 (45);Eb12 var heraðsfundr tillagðr ok teknir menn til gerðar -,en slíkt fégjald sem gert var, þá galtMörðr allt . 85 (120);Nj22 menn vórutil gerðar teknir ok lagðr til (nL.gerðar) fundr; ok vóru ger manngjöldfyrir víg Þráins . 94 (146);Nj1 hannseldi Hallsteini sjalfdœmi fyrir vígÞórarins, en hann gerði 2 hundruðsilfrs . 8 (56);Þorskf25 hann - ferrþegar á fund Glúms - ok býðr hon-um eindœmi, G. þiggr þat, ok gerirlítit fé . 18;Vígagl28 firir mál þettaskal fé gera en eigi mannsektir .Ölk18;20 gera e-n brott, í brott dvs. , . 1;ud-vise, forvise en, saa at han ikke læn-gere maa forblive paa sit tidligere Op-holdsstedKrók17 . 75;Finb19 gerae-n útan dvs. : Flosiforvise fra Islandvar ok gerr útan ok allir brennumenn. 146 (251). (e-n) hann ( guð) gerirNj1 lade en13)gjørenoget, m. Inf.nL.stundum andskota ok úvin réttindaok sanninda þat mæla, þó at eigi vil,er satt er ok rétt . 135;Barl26 mœðivár ok krankleiki gerir oss ei meiraat sinni yðr skrífa . VIII, 108;DN12 er þeim gerir skilja (dvs. ), at þeir mega nú ekki -upers.da dergives dem at forstaa, da de komme tilat forstaa. 169;Thom2 af því giörir þeim nú(dvs. ) af nýjoderved komme de nu tilsínn herra fast at harma . 275.Thom2, = gerast ); intr. fare afsted14)(se underNr. 11 þá gerði griðungrinn á móthenni . I, 345;Bp8 þá mæltu Þorbrands-synir, at þeir skuldu gjöra í mót þeimok láta þá eigi ná at koma í túnit. 44 (80);Eb27 eptir þat gera menn tilhans jafnan ok verðr hann eigi unninn. 23;Finb21 jafnan gerði jarl til Ribb-unga ok drap menn af þeim . IX,Fm312;13 görir Hákon til ok drepr ármannkonungs . 85;Mork19 svá fjölmennir semmenn gerðu á fund hans . 847;Post13 jvfgera til 8. gera forbundet med Infinitiv af15)et andet Verbum tjenertil enOmskrivning af dettes Tempus finitum ( do thun, ligesom endnu i Folkespr., jvf lignendeAnvendelse af eng.og nht.se ,Erasm. Alberini Dictionariumi Ud-drag vedHoffmann von Fallersleben V, 107-115;iWeimarisches Jahrbuch thü ich leiden . II,ogWeim. Jahrb240, 20hvormed der ogsaa kan sammen- gera . I, 1041 fg; .holdes hvad der om dette medens-tydige Verbums Anvendelse til Dannel-sen af de svage Verbers Præterita erbemærketDGr2G. D. dSpr. 881. 891; Bopp vergL. Grammatik§ 620 fg. 630); fylgði J. honum semþeir, er fastast gerðu honum fylgja(= fylgðu honum) . 413;Post10 núgerir konungr at sjá, at þar (&vl sérkonungr, hvar at) ríðr riddari Samson. 11;Didr11 þat má ek vel gera atsegja (&vl þat má ek vel segja) þér. 34;Partalop20 ekki geririsær i nægtende eller betingende Sætninger, f. Ex.hugr mínn hlægja við honum .Völs89 ();16c. 4 görir hann eigi koma .HeilagII, 597;19 gerðit hón hjúfra - semaðrar konur . 1, 1;Guðr né hann konokyssa gerði . 3, 4;Sig jvf . 25 (26).Am35 (37); margir höfðingjar hafa heimasetit ok gerðu eigi veita honum .Didr31;19 er engi giörir - við mik mæla. 316;Herv25 gerðu eigi aptr hverfa(&vl kómu eigi síðan) til konungshallar . 185;Post19 djákninn gerði eigifara . I, 225 jvf 227;Heilag91 eldr gørþieigi festask í húsino . I, 228;Heilag33 þágerstisk hugr hans ok gørþe hanneigi upp rísa ok lúta biskope .HeilagI, 567 (= 580);1732 þá, er trúðu á einnguþ ok gerðu eigi honum lúta . 19;Hb23kveykvor vóro lagþar undir mungátsefniok alt vandliga til búet, þá gerþi non(dvs. ekki) viþ taka, ok vóro kveykornarónýtar . I, 339 (9);Bp82 hann gerði sérekki nýta af fé bróður síns . 342;Post31hann geyrði við engom taka . I,Heilag567;24 gerir því síðr ganga, sem þeirnauðga hann meirr til at skunda .Thom254;24 svá beiþ hann sínnar lióssarkvánar, ef hanom koma gerþi . 5,Völef okkr goþ vm sk/av/p gerþi verþa. 3, 56 (58);Sig a. gerði eigi enn attrúa . 453;Post1 þeir gerðu hvergi atganga . I, 383;Heilag17 faðir hansgerði eigi at snúast frá villu .HeilagI, 577 (jvf fg);36556 29 hann gerði eigiat ganga í lag með þeim . I,Heilag597;34 hann gerir hanom eigi dómat festa . 268;Gul3 . 34 at, i de 5 sidst anførteExempler ogPartalop20gaar derforan Infinitiv etmedens dette iAlm. fattes. - Med Præp.á: gera1)á e-t dvs. : mantu gera þat fyrir mínn skuld,foretage sig noget, hvorved enPerson eller Ting lider Skade eller Over-lastat gera eigi á hluta Bjarnar á meðanþit erut hjá mér . 53 (jvf );Grett163310var Þ. henni reiðr ok vildi refsahenni; - Sigurðr bað henni friðar;- Þ. segir, at hón skal víti fyrirtaka, ok er s. sá, at búandi vill eigiheyra bœn hans, hleypr hann upp ok -;ok er Þ. sá, at hann vildi vígi verja,leizk honom - -, ok lét við berastat gera á hluta hennar, ok gaf hennifrið . 204;Mork25 jvf . 70;Vígl8 munuþeir, er á þær sættir gera, griðníð-ingjar heita . IX, 186. DN14 gera e-t2)á e-u dvs. : þú skalt öngva fáleika geravirke dertil, at noget kommerover en Ting, paa et Sted, og der kansees, følesá þér . 7 (14) &vl;Nj1 gera e-t á dvs.: fann ek hann -,fremføre noget, komme frem dermed, ladedet komme tilstedeok vildi hann engan ( kost) á gjöranL.at taka við mér . 36 (64);Eb16 gjörðuorð á (dvs. ), at þeir mundi eigisagde- . 9 (10);Eb9 gerir e-t á dvs.upers.: gerir á œði-noget fremkommer, opstaarveðr ok útsynning . 40 (80);Eg7 gerirá fyrir þeim hafvillur . 21;Finb6 drífugerir á mikla - - veðrit tekr atharðna ok gjörir á fjúk . I, 629;Bp15. 22 gerast á dvs. : varogsaaopkomme, blive tilveðr gótt ok gerðist á norrœnt . II,Sturl229;22 gerist á vindr . 15. - Ölk18af: gera e-t af e-u dvs. ,1)gjøre noget ud af enTing, saa at det bliver dens Udbytte, Frugt = gera e-t ur e-u 1: flá af fit af fremrafœti - ok gera af skó . 58;Gul6 gjörumvit okkr hér af gaman . I, 207;Sturl13 ekkiþykki mér undir, þótt hér gerist nökkutsöguligt af . I, 207;Sturl23 hvat undravarþ þess, er þetta görþisk af .Heilag II, 217. 29 gera e-t af e-u dvs. , = gera e-t ur e-u 2:2)gjøredet saaledes med en Ting, at den faaren vis Behandling, med en Sag at denfaar et vist Udfaldþú skalt - leggja höfuðit í kné keis-ara ok biðja hann af gera slíkt er hannvil . 40;Mag46 hvat skal ek gera afhestinum? ek kann hvártki hleypahonum né snúa . 67;El6 hvat hefir þú(guð!) gert af þeim dýrliga dreng, erhér var kominn at hjalpa oss . 37;El2hvat hefir þú gert af Gunnari .Njarðv254 (376);21 hér hafa þeir farit ok munSigmundr hér hafa hlaupit yfir, hvatsem þeir hafa af sér gört dvs. , . I,hvad Vei de saa end kunne have tagetFlat553;16 ekki er hér frá því sagt, hvatSveinn Búason lagði fyrir sik, hvárthann var með Eiríki eðr gjörði hannannat af sér . XI, 157 (. I,Fm22Flat203 fg);4 seg þú drauma þína, veramá, at vér gerim af nökkut dvs. , . 33 (82);at vifaa gjort noget ved dem, kommet efter hvad de betydeLaxd3 gjöraf drauminum slíkt, er þér sýnist lík-ligast, ok lát mik heyra . 2 (196);Gunl9váru gerð af því Magnúsi konungi lítil-ræði, at hann hafði þá at borði sínu oksuma at trúnaðarmönnum, er - .Fsk 129;5 tjáði Festus fyrir honum mál Pálspostola - ok bað hann leggja ráð til,hvat af ( máli) skyldi gera .nL.Post 262;20 þú munt áðr ráðit hafa at geraaf þessu máli, sem bezt gegnir .Nj 50 (78);16 hann hugsar nú, hvat tilráðs sé, görir þat af (dvs. ), at hann ferr til fundar viðlader det bliveResultatethinn munkinn . II, 505;Heilag12 emek nú biðjandi -, at þér gefit mérmeyna, herrann svaraði: eigi kann eksjá, at makligri maðr muni til fást -,ok þetta var af gört ok unnust þauallmikit . 86;Æf62 jvf . 44LaxD. R18(jvf . 60 ). Laxds. 17516 gera mikit3)af sér dvs. , . 31 (368);udvise stor Dygtighed og Kraft, udmærke sig dervedHeið7. 304;Didr4 . I, 41;Fld14 . I, 158;SE3Böðvari þótti þar ok lítit gört af sér. II, 229. Sturl15 gera e-t af e-m dvs.4) (jvf gera 12): s.afpresse en noget, tvinge ham til atbetale, afstaa nogetgreiddi Þórði þá Valshamarseyjar, erhann hafði gört af Vigfúsi fyrir bjargirÁrons . I, 279;Sturl3 gerði Sverrirkonungr Hjaltland allt af Haraldi jarli. II, 519;Flat20 Rafn kvað hann mikitfé annat af sér hafa gert . 17Vatsd(30). 6 gera e-t af dvs. 5)gjøre noget (jvf afgerð), (við e-n): þúhvorved man forser ellerforbryder sig mod nogenmunt þat sjá kunna, - at ek hefiengan hlut af gert við þik . VII,Fm104 jvf VIII, 241;519 eigi hyggr hannat því, hvat hann gerir sjalfr af hverndag við guð . 76;Hom27 aldri gera svástórt höfðingjar af við hann, at eigigefi hann þegar upp þat allt, er þeir- . II, 254 (jvf . 132). Flat7OH3 6)gera e-t af = gera e-t at ráði, afmáli, fgg - se ovenfor L. 5 at: gera e-t1)at e-u dvs. : gera mikinn, góðan rómgjøre, foretage sig noget i An-ledning af eller med en Ting, en Sag,et Forholdat e-u . I, 57;Flat13 . 146 (250);Nj11af - þér finnit annan hvárm þeirraandaðan af manna völdum, þá göriþér ekki at honum fyrr, en ek kemtil . I, 23;Sturl14 : vér gerð-ogsaa uden tilføiet Dat. hvor denne kan underforstaaes ellersuppleres af Sammenhængenum honum ofraun, en hann gerði þateina at, er hann átti (dvs. ) . 137 (220);som han havde at gjøreNj23 svá fremiskulu þér orði á koma, er þér ætlitnökkut at at gera, ef yðvar er ílla leitat. 92 (139);Nj15 kallaði ónýtan dómþeirra ok allt þat, er þeir höfðu atgert . 185 (244);Nj11 sagði fyrir mönn- um sínum, hvat þeir skyldu at gera. 146 (244);Nj21 gera mikit at dvs. (): sögðu, atgjøremeget af et Foretagende, gjøre nogetsaaledes, at der bliver meget derafidetman af det foregaaende kan se, om hvil-ken Gjerning der er TaleSvartr hafði verit í Rauðaskriðum okhöggvit skóg ok gert mikit at .Nj36 (53);8 rœddi Ólafr við Þorbjörn, at hann vildi taka vöru af honum at láni okgera mikit at dvs. "vöru", , . 20vilde faa til Laans nogetaf hansog det megetLaxd(45);12 gera at e-uogsaa uden Objektdvs. : er hann hafði snimma uppgjøre ved en Ting hvad der udkræves,for at det kan blive bedre dermed, forat Skade eller Mangel kan afhjælpes,for at hvad som lider derunder kan bliverestaureretrisit á nekkverri nótt ok gorþi at ljósi. I, 231;Heilag39 hann skal at húsumgera svá, at eigi falli ofan . 96Grág3jvf ; slitnaði skóþvengr hans, ok207. 10tekr hann kníf ok gerir at skónum. 48 (74);Nj22 var talat um, hvárt D.mundi nökkut kunna at göra at sjúk-naði Hallberu . I, 301 jvf ;Sturl3230130 kannt þú nökkut gjöra at slíkummeinum . 75 (182);Eg25 ek gerða atbakverk Asvarðar . 88 (130);Nj7 hvílætr þú eigi gera at lýti frænda þíns() . II, 113;nL. den haremundede Thorgils SkardesLegemsfeilSturl7 læknir sá,er opt var vanr at gjöra at meinsemiGregorii . I, 383;Heilag24 ráð mun ektil kenna at gera at þessu meini .Mork70;36 má vera, at sjá vanmáttr þínnhaldist þrjá vetr, en ek mun kennaþér ráð, far þú upp til Húsafells oklát Brand Þórarinsson gera at þérdvs. , .tage dig under LægebehandlingHeilagI, 296. 35 gera e-t at e-u dvs. (jvf gera2)udøvenogen Indflydelse, have nogen Indvirk-ning paa en Ting eller Person6): H. tók hann ( Partalopa) hönd-nL.um ok lagði í hvílu, en p. mátti ekkiat (því) gera, því at megin hans varsem nýfœdds barns . 25;Partalop4mun þat þó svá aukanda fara um yðrasvívirðing, at þér munit ekki fá atgert fyrr, en þér leggit vandræði áykkr . 92 (139;Nj15 á þessi sætt værilítanda, ef ek ryfi eigi eið mínn viðkonung, ok mér væri unnt fullrarsœmdar fyrir atför þessa (), enmod Gissur,hvori jeg opfordres til at deltageeigi er mér Gizurr svá ástfolginn, ateigi mætta ek göra þat ( at geranL.þessa sætt at álitamáli) at mér .SturlII, 132;10 gera e-t at () dvs. ogsaauden til-føiet Dativudrette, bevirke noget: hann tók þat tré ok gróf með, ok mátti þó ekki at gera bæði sakirharðleiks jarðarinnar ok svá þess, erhann mœddist . I, 497 jvf ; þeir sóttu þá at húsunum, G.Heilag750836skaut út örum ok varðist vel, ok gátuþeir ekki at gert . 78 (115) jvf 129Nj3(). 145 ();199524223 slíkt gerir at,upers.er sölin etr, þyrstir æ þess at meirr. 81 (196). 3) gera e-t at e-m dvs.Eg21, = gera 5:paaføre, tilføie en nogetþar var fyrir Þ. kampi, ok heitaðistEyjolfr við hann, en ekki var at hon-um gert (= ekki var gert honum tilmeins) . II, 160 (jvf . II,Sturl20Sturl13 gera 5);4under en er hann fannengan þann þar, er hann vildi nökkutat gera, þá ræntu þeir kirkjuna .SturlII, 63;8 hríð gerði mikla atupers.þeim . 154 (267). Nj5 gera e-t at4)e-u dvs. , = gera gjøre en Ting til noget, anseden for, behandle den som, bruge dentil nogetmed 2 Akk. eller gera 9 & 10: hann drap sono sínaalla, hvern sem borinn var, ok gerðiat mat sér ok át síðan . 15;Hb23þann gerðu þeir heiðinn mann at guðisér . 16;Hb11 víg Atla hefi ek at segjaþér -, ok vil ek nú bjóða þér bótfyrir, ok skaltu gera sjalfr; n. mælti:þat höfum vér ætlat at láta okkr ekkiá greina, en þó man ek ekki gerahann at þræli . 38 (58 jvf fg);Nj2557 12ek vil miklu heldr vera lendr maðrhans, en heita konungr, ok væri annarrsamlendr við mik sá, er mik mættigera at þræli sér, ef hann vildi . 14Eg(27);18 hví munu vér eigi gera þettaþá at álitamálum . 5;Ljósv89 gerastat e-u dvs. : hvatkiblive, føre til nogeter maðr gørir þess at öðrum manni,er þar bløþir, er á kømr, ok skal sárlýsa, en ben, ef at bana (vígi . I,Grg148) gørist . 304. 20Grág7 gera e-t5)at e-u dvs. : þat munu allar þjóðir at orðumgjøre noget til Gjenstand fornogetgera (dvs. ), at - . 90 ();omtaleVöls21c. 5ef þér vilit gera málit at álitum, þávil ek, at þér gerit kostinn . 2 (3);Nj23var skjöldum skipat allt húsit umveggina ok svá fagrliga umbúizt, atsjalfr konungrinn gerði at ágætum dvs., . VII, 147. roste detFm24 gera sér6)mikit at um e-n dvs. , = gera sérgjøre meget af en,gjøre meget Væsen af en, sætte ham høit,sætte stor Pris paa hammikit um e-n (): svá mikits. 584 b52gerðu menn sér at um hann ( HalfdannL.svarta) at þá er þat spurðist, at hannvar daurðr -, fóru ríkismenn af Rauma-ríki ok - ok beiddust allir at hafalíkit með sér . 38;Fris3 jvf . I,Bp824. 5 gerast at dvs. , = gerast í, gerast til: gerðist þat7)forefalde, indtræffe,skemjök at um jarl, at hann var úsiðugr umkvennafar . 126 (jvf . 163). -Fris35Hkr22 gera e-n brott dvs. (jvf gera e-n útan), . 1;brott:udvise, forviseenKrók17 .Finb75, gera 12. - 19se undereptir: gera1)eptir e-m dvs. , = gera boð eptirsende Bud efter en for athente ham til sige-m: er sóttin ók at henni fast, þá léthón gjöra eptir frændum sínum .HeilagI, 378;19 konungr gerði eptir liði sínu-, ok kom þat þá allt til hans .FmVIII, 68;20 m. geyrði eptir JörunniSnorradóttur til Ísafjarðar . I,Bp652 jvf ;2227 geyrði hann eptir hestinumok ætlaði at hafa í brott . I, 661;Bp11gerit eptir vatni því, er blezat hefirvin mínn Guðmundr prestr Arason .BpII, 19;4 frændr Bjarnar létu gera eptirlíki hans, ok var þat jarðat á Völlum. 69. Hítd13 gera eptir e-n (dauðan)2)dvs. útferð (jvf eptirgerð):udføre hvad der paaligger den dødesefterladte at gjøre med Hensyn til hansBegravelse ellerþakkaði (Sverrir konungr) fyrst kenni-mönnum sínn yfirsöng ok fagran for-mála, en allri alþýðu bœnahald okslíkar eptirgerðir, sem hverr nenntiframast at gera eptir sínn vin eðanaúng . VIII, 103. - um fram. - gera fyrirFm19framseunderfyrir:e-m dvs. : lítlu síðarr kom Ívarr út,ordne Tingene, Forholdene tilbedste for enok þótti ( honum) Þorfinnr ílla fyrirnL.sér gert () . VII,da han istedetfor at frembæreIvars Ærinde til Oddny, som denne øn-skede sig til Hustru, havde begjæret ogfaaet hende til sin egen HustruFm103;23 Jón var vel fjáreigandi ok áttiat öllu vel fyrir gört, var þá alltsnautt ok fátœkt, er þeir fóru á brott( rænt öllu því, er fyrir hönd-som havdeum var) . II, 169. Sturl30 gera sér2)fyrir dvs. (jvf gjera seg myket fyre gjøre sig Umage, BryderiFolkespr.Aasen221 a): nú skulu við gera okkr firir30sem minnst . 29. - Finb10gegn, ígegn: gera í gegn e-m dvs. :1)gjøre enimod, opføre sig saaledes, at det er iStrid med ens Vilje, mishager hamgjörði (G.) þá mart þat í gegn skap-ara sínum, er þá treystist hón varla,meðan pær lifðu allar systr .HeilagI, 379. 7 gera í gegn e-u dvs. : þeir vilja í gegn gjöra, at2)læggeHindringer i Veien for noget, søge at fore-bygge detRomani komi engu klódrepi á þá .Æf82. - eigi þarf orð at gera50hjá:hjá því, at sjalfan Grikkja konung blind-aði hann, jafnvel mátti nefna til þessgreifa einn hvern eða hertoga, ef þatþœtti sannara . 14;Mork27 jvf .FmVI, 168 "orð" - 5hvorer udeladt.í: gera e-t í e-u dvs. : gerir hann sik í blóði1)lade noget kommeind i en Tingeinu risans (), oksom han havde dræbtgengr til hests síns ok gerir hestinnallan blóðugan . 188 jvf &vl;Didr1gerit eigi hárit í blóði dvs. (jvf . 76; . I,lader ikke Haaretblive blodigtJómsv19Flat199), . 159;24Hkr19 gera sér e-t í hug,, . VIII,forestille sig, tænke sig nogetFm338;16 . 32;Partalop11 gera sér gótt íhug dvs. ,stille sig tilfreds, være vel tilmode . 62 (jvf );Gísl101491 gerði hann sér íhug at drepa jarl . 112. Frs14 ger-2)ast í dvs. , (= ger-forefalde, indtræffe, skeast at, gerast til): fari Þ. hingat tilbúðar mínnar, ok sjám hvat í gerist dvs., . 44 (74);hvorledes det vil gaaVatsd31 m.ferr á fund Hafliða ok segir honum, hvatí hafði görzt . I, 13;Sturl21 sögðu þeirkonungi, hvat í hafði görzt með þeimKnúti jarli . II, 116. - gera á milli e-rra dvs. : vilSturl24milli,á milli:afgjøreved sin Kjendelse den Tvist, Uenighed,som finder Sted mellem to Parterek bjóðast til at gera á milli yðvar. II, 133 jvf 133;Flat35 J. Sturlasonskyldi geyra milli þeirra Rafns okÞorvalds bæði um heimsókn ok alltþat, er honum þœtti geyrðar þurfa ímilli þeirra . I, 664;Bp35 vili þit nú,at ek göri í millum ykkar . 17;Hítd12jvf öngan orskurð vildi hann á millumþeirra gera . II, 76;Sturl25 . I,og seDN595 gera 12 fgg - gera á mót e-m 17unders. 579 b 30ámót, í mót:se under gera 17. - gera saman dvs.saman: (): vill þú gera saman rá vára .istandsættehvad som er itu eller beska-digetFlatII, 205 jvf . - - 95. 12or seur.til: gera til e-s dvs. 1)gjøre det fornødnefor at noget kan blive til eller komme iStand, gjøre Forberedelse til noget: Ö fór í skóg þann, er hann átti, okætlaði at brenna kol, sem hann gerði,- hann dvaldist þar nökkura daga okgerði til kola og brenndi síðan viðinn. 15. Ölk14 gera e-t til dvs. 2)tilberede: eigi höggvi menn þá teina efni né tilgeri, nema - . 2, 27;Frost11 hanngerði vel til vápn, Helgi D. bað hanngera til sverð sítt . 19;Dpl22 þá eigomenn at - gera mat til þann, er umhelgina þarf at hafa . 34 (.Grág10GrgI, 26);15 eigo konur at gera til nýt þá. 28 (. I, 23);Grág12Grg23 : bað hann Geir kjósa,om et slagteteller fældet Dyr, som skal flaaes ogsønderlemmeshvárt hann vildi drepa féit ok geratil -, eðr vill hann - . 27 (83 jvfHarð1083 fg);12. 17 jvf . 14 fg;Finb11 . 31;Hítd11. 24 (146). 25 (149). Flóam279 gera3)e-n til e-n veg dvs. : máttu þeir eigi sjá,behandle nogen paaen vis Maadehversu Þorvaldr ( Þjóstolfr borð skutunnar) var til görr, ensomhavdedræbt med et Øxehug i Hovedet og derpaaladet synke til Bunds med det Fartøi,hvori han var, efter at have sønder-huggethitt vissu þeir, at hann var dauðr .Nj 12 (19). 21 gera e-t til e-s dvs. (jvf gera e-t við e-n),4)gjørenoget imod en: jarl vildi engarved sin Virksomhed lade noget tilfaldeeller vederfares ensœmdar til hans gera . X, 43;Fm3þú hefir marga hluti til mín stórvelgjört . 63 (147);Eg16 fyrir svívirðingþá, er honum þótti gjör til sín .Sturl I, 301;12 gera til e-s : herra Julien gerðiogsaauden Objekt,med tilføiet Adv.sœmiliga til þeirra . 55. El12 gera5)e-t til dvs. , = leggjaudsige, udtale nogettil: látum þann fram segja, er veit,hvat satt er -, en þat er lögbók hinsheilaga Ólafs -, en ef ek skal geratil fyrir fram, hvat er hón segir mér-, þá segi ek - . IX, 331.Fm13 gera e-n til e-s dvs. : svá megu fleiri frændr6)gjøre en beret-tiget til nogetí ætt leiða ok til arfs gera . 58.Gul17 gera til e-s dvs. : þeim, er til ílls gerðu7)fortjene, forskylde nogetved sin Gjerningok til íllra luta þjónaðu, þá vísarhann með fjándanum til alls úfagnaðar. 33;Barl2 sálan ferr þann veg, erguð vil, ok mest eptir því, sem til ergert . 31;Barl26 aldregi gera höfð-ingjar svá stórt til við hann, at eigigefi hann þat allt upp, þegar er - . 132 (jvf gera af . II, 254);OH3Flat7vér skulum - taka þar slíkan dómhverr, sem hér hefir til gort .Hom 137;35 þeir gera sér til reiði guðs .Hom137;27 dróttinn várr, er oss keypti fráhelvíti með sínu helgu blóði, er Adam- hafði oss til gort með sínni úlýðni. 137. Hom7 gera til e-s dvs. ( gera 14);8)anfalde, overfalde ense þeir gera þá tilhans, er hann varar sízt -, ok berahann ofrliði . 85 ();Völs7c. 1 vilja synirÓsvífrs þegar gera til þeirra Kotkelsok sona hans . 36 (95);Laxd8 sömnuðuþeir liði ok gerðu til Magnúss . I,Bp653;19 konungr mælti: vér munumeignast land hans ok lausafé en ætlahonum lengd af jörðu (jvf fótr 2 ), ok kvaddi til Þóris.469 b-470 a5214ármann sínn at gjöra til hans . III,Flat433 (. 2). 29Pr29 gerast til e-s dvs. 9)give sig ifærd med, tage fat paa noget, som: kallar þá valda, erman vil gjørefyrst gerðust til áverka við aðra .Eb 10 (11);30 þessir menn hafa gjörzt tilsvá mikils stórræðis, er - . XI,Fm261;20 gjörðust menn ok ekki til þessat sitja yfir hlut hans . 69 (166);Eg21 gerast til þá gerðist tilogsaam. Inf.heiðinn konungr - at leggja undirsik Miklagarð . 92;Mar29 gerast : Gríms-medok og følgende Tempus finitumeyingr einn - gerðist til ok slóst átal við hana . 22. Ljósv50 gerast til10)dvs. , = gerast at,forefalde, indtræffe, skegerast er hann var 12 vetra gamall,í:þá gerþisk svá til, at - . X, 391Fm18(. 32);Ágr14 þá görþisk svá til ofsiþir,at - . X, 392 (. 34). - Fm18Ágr14um: gera um, at dvs. : vildu eigi brott1)ved sin Gjerning sørgefor, virke til at -fara fyrr en um væri gert, at þeirspyrði nökkut til svá valdra vársdróttins þjóna, sem þeir höfðu mist. 1058;Mar18 þar er um gjört -, atþenna mann fái þér hvorki pínt mjökné lítt . 607. Mar5 gera um mál2)dvs. (jvf gera 12 ), . 44 (74);som Voldgiftsmand afgjøre en Sag,afsige Kjendelse deris.579 b33Vatsd2. 5 . 10 (11);Eb17. 56 (88). 123 (188);Nj142 . 68.LaxD. R2 : gjörir þá skjótt um við hann ok3)gjøre det forbi med noget, gjøre Endederpaadrepr hann . I, 141;Flat13 Sigmundr komat honum fyrstr ok gerði skjótt um viðhann . I, 351;Flat18 Rollant gerði í mótiþegar ok veitti honum þat, er bráðastgerði um, ok hjó af honum höfuð .Klm 430. 6 gera mikit, lítit um sik dvs.4): graðfé var úrígt okforholde sig urolig, rolig, vise en støiende,stilfærdig Opførselgerði mikit um sik . I, 545;Flat4Jósteinn ok hans menn gerðu mikitum sik ok höfðu náttleika með há-reysti . 22 (143 jvf 143);Flóam1927hann gerþi mikit um sik ok mælti tilkonungsmanna mörg hæþilig orð oksýndi á sik mikit gaman . X, 329;Fm1G. var - afburðarmaðr í vápnum okklæðum, ok gjörði um sik mikit, oknökkut sjalfhœlinn . 133;Grett5 sezthann í bœ með klerkum sínum okgerir lítit um sik . I, 93. Bp14 gera5)sér mikit, lítit um e-t dvs. ;bryde sigmeget, lidet om noget, meget eller lidetlægge Mærke til eller gjøre Væsen afnoget, skjænke det sin Opmærksomhed . 48 (jvf . 38 gera at 5);Hkr13Fris3underbóndinn segir, at hann ( hundrinn)nL.hefir manns mannvit; Ólafr gerþi sérþá mikit um, ok þótti ágæta griprvera hundrinn . X, 254;Fm16 svágerþu menn sér mikit um umrœðuum Ólaf konung, at menn vildu eigiheyra, at hann myndi fallit hafa .FmX, 364;16 f. kvaz (dvs. kvað sér) lítitgerast um hlaupandi menn (= kvaðat hann gerði sér lítit um )o. s. v.. 83;Finb21 þá sá Ölvir hnúfa Solveiguok gerði sér um títt; - - svá mikitgjörði Ö. sér um Solveigu, at hannlét af herförum . 2;Eg jvf kvað sértítt of ferðina . 100;Mork35 E. gjörðisér títt við Arinbjörn . 41 (82). -Eg5 gera um fram e-n dvs. : núum fram:over-gaa en, have Forrangen for enhöfum vér þann sénn, er langt gerirum fram (= &vl langt er um fram)þik í kurteisi ok yfirlitum . 49.Konr17- upp: gera upp dvs. :1)opføre, opbyggehann lét þegar um haustit taka ofanskála, ok varð upp gerr at vetri .Laxd69 (199);12 bœndr skulu gera upp húsþau öll, er konungr vildi hafa á bú-stöðum sínum . II, 370;Flat8 brutuniðr ker þat, sem nokkorom vetromáðr hofðo uppgort síra Petr ok þeir,sem - . IV, 114;DN18 braut þat ok annarr niðr, sem annarr görði upp. 67;Stj13 vildi hón láta gera upp stofusína . I, 137 jvf II, 195;Sturl175 umvárit er - þeim skipat til verks okskyldu gera upp stekka . I, 23.Sturl6 : eitt kveld - var myrkt í lopt-2)gjøre fuldfærdig, sætte i brugbarStandinu ok eigi upp görvar hvílurnar .SturlI, 299;33 má á þessom dögum - halmberja ok hjalpa svá búfé sínu, en eigikorn upp gera . 24 (JKrs. 35925&vl 1) jvf gjera upp AasenFolkespr.220 a. 47 gera e-n upp dvs. : elska þú eigi áleitni,3)rykke en opaf hans Stilling og saaledes gjøre hamforlegen, ulykkeligat eigi gerir þú þik upp (= lat.noli detrahere, deligere ne eradiceris). I, 51 ( fgg);Heilag11sePaulini vita s. Am-brosiiiAmbrosii ep. MedioL. de officiisministrorum eD. Krabingers. 27 15þessu máli skal ek svá fast fylgja, athér skal ek lífit á leggja heldr, engera þik upp (= prævaricatoremlat.te facere, sePaulini vita s. Ambrosii ) ok svá mik í þögnc. 23 s. 127mínni . I, 38;Heilag22 skildi hann sikvesaliga veltan ok uppgörvan (= lat.miserabiliter supplantatum) . II,Heilag368;17. 34 ottumsk ek, at þú verðir yfir-kominn af þeim ok upp gjörr sakirmargra íllra hluta . 100;Post8 er ekfeginn kvámu þínni, en þó fegnari, efþú værir við tolf menn jafnliga - okþaðan af fleiri; öllum myndi beinivera veittr; en síðr værir þú upp görraf bráðungu fyrir úvinum þínum .Hítd34. - 32ur (or): gera e-t ur e-u1)= gera e-t af e-u 1: var hann () or jörðu görr . 138;nL.AdamHom9 geravín or vatni . 88;Hom32 nú er hannsamtengr Stephano í dýrð á himni,því at hann gerðisk sauðr or vargi. 75. Hom21 = gera e-t af e-u2)2: sendiþ þér mann til Laurentiuskirkju ok vitit, hvat gört sé or (dvs.) Tiburtio prestihvad der er blevet af. I, 245 (jvf . 37. 67;Heilag39El26. 254; . I, 553; .Njarðv21Flat16FmXI, 157 gera af 2);22under vili þérheyra draum mínn ok gera or nökkutdvs. , .give nogen Udtydning derafSturlI, 305 (jvf . 33; . 2 30LaxdGunlunder gera 2); jvf . 291. - geraFris27út:út dvs. : at al-udrede, præstere, betalemenningi fullum þá skal gera mannút at sjaunda nefi . 297;Gul1 þá erbiskup býðr reiða sína út at gera .DNIX, 186 (186 jvf ) - gera21. 26útan:e-n útan dvs. ,landsforvise fra IslanD. 146 gera 12. - Njse undervið: gera e-t við e-n = gera e-m e-t (1)segera 5); munu þit hvárki þessar skam-mar hefna, né annarrar, þótt við miksé gjör . 9;Dpl24 þat ræð ek Kot-keli at gera ekki til saka við miksíðan . 51 (80);Nj22 því gerði hann stygðvið erkibiskup . X, 98;Fm19 gera vel við e-n dvs. , .ogsaa medAdv.imod enÆf100. 36 gera e-t við e-t dvs. (jvf gera e-t af e-u 2): eigi veit2)gjøre nogetmed en Ting, undergive det en vis Behand-lingek hvat þeir hafa síðan við ( skatt-nL.inn) gjört, hvárt þeir hafa fengit kon-ungi eða þeir hafa hlaupit af landibrott með . 77 (185);Eg17 þá var umrœtt, hvat við þá ( handteknir ok bundnir)nL. Egil og hansMænd, der vareskyldi gera . 46 (90);Eg32 œrnar erusakir til við Egil, hvat sem ek lætgera við hann . 63 (148). Eg19 gera3)við e-u dvs. : eigived sin Gjerning søge athindre eller forebygge noget, saa at detikke sker eller gaar i Opfyldelsemátti Haraldr konungr at heldr gera viðdauða sínum, þótt hann væri allravitrastr ok ráðspakastr . II, 389;Flat34sagði úhœgt at gera við atkvæðum. 12 (23);Vatsd4 mikit er at Kjartanikveðit ok kyni hans, ok mun úhœgtvera at gera við forlögum þeirra .Laxd43 (126);5 en ef annars verðr auðit, þámun þat verða fram at koma, ok mun ekekki mega við því gera . 129 (198). -Nj19 gera Verbeter et Derivat af Adjektivet gerr, gorr görr (geyrr) ellerog harsom anført forskjellige Former, nemlig gerva, görva, gera, gora (göra, gjöra, geyra). geraI norske Haandskrifter er . 5. 9;den almindelige Form, som ogsaa tildelsfindes i gamle islandske Haandskrifter,f. Ex.Homil818 . I, 335 (3);Bp162. 57. 116. 120;Elucid1649 . I, 121;Grg8. 15. 17jvf gæra . IV, 58. 69. 82;DN13511. 99. 101;Elucid2018 gora, göra, gjöra,medens derimodpaa Island Formernegeyra have været de mest brugte, f. Ex. gora . I, 209;Heilag7 göra, gøra .Elucid62. 64. 78. 101. 105. 107.254182815. 17. 194. 22108. 114. 116. e2018. 2020Overensstemmendehermed er ogsaa Forholdet i Præs. Præt.og Imper.; saaledes forekommer der. 28. 82 fg . 259;Gul144126 . IV, 48.DN452. 72;118 . 10. 11 fg . 13. 21.Hom837161423. 27, . 8. 12;3. 1115men ogsaaHomil111. 122. 127. 128. 132 fg.Elucid411. 1414. 191 133; . I, 344 (17). 345 (18).Bp31222. 81. 8351 (26);2530 ö ø .derimodellerElucid69. 126. 128;121221 . I, 121;Grg20 .HeilagI, 209 fg (. 145 fg). gorr (görr),LeifSom Præt. Part. bruges Adjektivet vera gorr . 10. 11 fg. 82.f. Ex.Gul112583. 202 jvf . 259;3645 . 71;Hom9 .DNIV, 58. 63. 85. 86 a;1819 hversu vasheimr gorr . 56 jvf 78;Elucid2124 hversuvar hæimr gørr . 101;Elucid23 vas þargeor - kirkja . 8 jvf 69;Homil165þeim ollom (kirkjom) er síðan várogorvar . 10 jvf 14;Gul34 vér eromgorfer jafningjar engla . 70;Hom15 verðagorr . 22;Hom7 rangindi sem os værigor . IV, 72;DN9 ef hann hefir sínn lutgorvan (jvf gœrvan ) . 82;L. 3Gul21hefir sætt gorva . 214. 256;Gul44 hafþigorva iþron 7 daga fyr syndir sínar. I, 199;Heilag26 þeirrar fiskivéla(r), semþeir hafa gort . IV, 63;DN9 skaðasem herra biskup hafði gort þeim. IV, 49;DN9 vér höfum þá skipan ágort . IV, 58, jvf svá görr DN11under gera 2 gorðr, í silfris. 577 a. Ved Siden heraf21forekommer dog ogsaaf. Ex.brendu, gyltu ok gorðu . IV, 457 fg;DN56 þat er gorzt hefir, hvat er í hefirderhosgorzk gerast . 68;som Perfectum afHom6. 43. - Mork16Om de forskjellige Formeraf dette Verbum findes BemærkningerafE. SieversiGöttinger geL. Anzeigen 1883 fggs. 55

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚵᚽᚱᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary