Hinn

hinn

hinn, adj. eller pron. 1) den anden i Mod-sætning til den førstnævnte; sitjum atbrúðlaupi þessu fyrst -, ok síðan manek gipta þér hina eigi síðr (nL. end denførste, Lea) Stj. 17215; þeir skulu lutasíðan, ok skal sá þeirra hafa (nL. grip-inn), er lýtr, en gjalda verð hinum(nL. som den ikke tilfalder) Grág. 24512 jvf 7;hélt hann þessu sumu (dvs. noget afdette, som han havde lovet, opfyldtehan), en hinu brá hann Fm. X, 41620(Ágr. 8612); þá á sá á, er jörð átti, erhón (nL. áin) braut, en hinn á grandaeða eyri eftir GuL. 855; nú búa tveirmenn á bœ einum -, þá skolu þeirsvá halda garði upp, sem þeir hafajarðar megin til -, en sá er eigigerir sínn garð, þá skal hann ábyrg-jast skaða þann allan, er hinum ergörr GuL. 825; er honum rétt at brjótaþat (nL. grjótit) upp í annars landihorvetna þess, er hinum verðr eigi at5 aura skaði - - rétt er ok, at hannseti garð þann á hins landi, ef - Grág.4657. 10; þú skalt taka þann linastadrykk, sem þú kant fá, ok líkastan atlit hinum (nL. den som du har) ok blandaí hinum Clar. 1648; hón hafði skalm íhendi en trog í hinni (= í hendiskalm ok hrís í annarri Laxd. 48 s.1436) Laxd. R. 206; spurðu þeir, erkomnir vóru, hvat hinum (nL. som alle- rede før vare der tilstede) væri at gleðiHeilag. I, 24815); vistuðust þar allirhinir fémeiri menn, en hinir (dvs. deøvrige hvis Formuesforfatning var rin- gere) fóru í Vestbygðir Flat. III, 41115;skulu þeir lægja sínar bryggjur, erofháfar hafa, en hinir (med hvilke detteikke er Tilfældet) upp fœra -, svá atallar sé jafnháfar ByL. 6, 45; hinnfjórða kost buðu þeir henni, ef hónvildi enga(n) hinra (af de tre første)þekkjast Dn. IV, 23424; hví hefir þessihin fjórða sveitin meiri vegsemd enhinar þrennar (= lat. quare hic ordoquartus majorem ceteris gloriam habet)Heilag. II, 60819. 33; jvf Mag. 647; Dn.IV, 612. 17; Ridd. 14416; HomiL. 16513. 15;vera má þat, en hinn veg dreymdi mikþó áðr en - Nj. 36 (5324); veiztu þat,at hinir frændr þínir hafa lítinn hughaft á þess háttar mönnum Flat. II,42516; hvis der til hinn i saadan Betyd-ning og Anvendelse føies et Substantiv,har dette ofte den bestemte Artikkel inntilføiet i Enden, hvilken Udtryksmaadesynes analog med den under hann s.730 a33 fgg omhandlede; jvf ogsaa neden-for under Nr. 3 og Nr. 5 s. 819 a15 fgg 60 fgg:Kolskeggr - hjó með saxinu á læritok undan fótinn ok mælti: hvárt namþik eða ekki? þess galt ek nú, sagðiKolr, er -, ok stóð nökkura stundá hinn fótinn ok leit á stúfinn Nj. 63(9716); önd þessa góða prests, er hinnmanninn, sem vér höfum af sagt, bann-setti, var þá með henni Mar. 74512;hann hugsar nú hvat til ráðs sé,gjörir þat af, at hann ferr til fundarvið hinn munkinn, er fyrr var getit(= lat. ut abiret ad alium illum mo-nachum) Heilag. II, 50513. 34; biskupHilarius - hefr nú sína rœðu á þessaleið, svarandi orðum hins biskupsinsThom. 9116 fg. 2) den, det, i deslige Til- fælde, hvor af 2 Gjenstande eller For-holde, som modsættes hinanden, det sidst-nævnte betegnes ved hinn a) med Pron. sásom første Led eller i dette: hón (nL. Aben)berr þau börn sín ok burði fyrir sér,á brjósti ok bringu sér, en hin klunnasvá viðr bakit ok -, sem hón anzarminnr ok vanrœkir Stj. 9524; er stund-um þeim gagn at því, er sjá, en stund-um hinum, er frá heyra sagt Heilag.I, 1518; þat var honum veitt at aflafjárins ok verða mikils eigandi, en hinsvar honum varnat, at vel héldist áHeilag. II, 4616; þat er ljóst at -, enat hinu spyr ek, hverjum - Flat. II,13431; þat er válítit, þótt -, hitt erundr, er áss ragr er hér inn of kom-inn Lok. 33; nökkuru hugléttara erþeim, er svá þyrstir, at hann finnr eigidrykkinn, en hinum mjök þyrstum, ersér drykkinn ok fær ekki þí heldrStj. 2906; K. offraði guði þat korn,sem bitit var ok fóttroðit -, en hélthinu, sem betra var Stj. 423; jvf endasegi ek þat, at haldkvæmra þikki mérvera þat, er þú berr í brjósti þér, enþat (&vl hitt), er hann veit ok púátt undir honum KoNr. 463. b) uden at Modsætningen er fremhævet ved nogeti første Led forekommende sá: vil ekbjóða fyrir eiða, en ef yðr þykkir hittí nökkuru fullara, þá vil ek flytja járn-burð OH. 14018 (Flat. II, 24413); máttuþeir eigi sjá, hversu Þ. var til gjörr,en hitt vissu þeir, at hann var dauðr,Nj. 12 (1921). c) med Pron. sjá, þessi i første Led: virði hann þenna meira enhinn, er alþýða tók til páfa Heilag. I,2534. 3) den, = sá, hvor dertil knyttersig en følgende relativ Sætning; af féhins (= þess), er drap (en HustruesÆgtemand paa hendes Tilskyndelse), þáhafi frændr hins (nL. er drepinn var)full gjöld Frost. 4, 359; hinn er fé þat áGrág. 38415; skal hann fara - þá til hússhinum, er hann hefir heim stefnt GuL. 2667; ef ármaðr fær honum þingfararfé,þá hafi hann víti af hinum, er fallast lætr- -; nú ef ármaðrinn fær honumeigi fé sem mælt er, þá fari hinn (nL.som ikke faar þingfararfé) sem áðr, enármaðrinn heimti sektina ok hafi halfa,en hinn halfa, er fór Frost. 1, 16 fgg;en verði honum fúst eða falt oðal þat,er han keypti, þá skal bjóða enn aptrhinum, er hann keypti at Frost. 12, 413;ef hann heldr á fénu þá, er hinn kemreptir, er á Grág. 2374; nú eiga tveirmenn eða fleiri einn grip saman, þáselr einn ok spyrr eigi hina at, ermeð honum eigu, nú vilja þeir rjúfakaup þat, er með honum eigu, þá skalluta, hverr ráða skal, en ef sá lýtr atráða, er seldi, þá skal halda, en efhinir ljóta, er rjúfa vilja, þá - GuL.48; hinn, er sá vill sæði sínu, þá ferrhann út BarL. 1823; hann gaf hinumvápn sín ok klæði, er hann gaf grið,Nj. 30 (4517); þá skyldu ein mann-gjöld fyrir hvern hinna, er inni höfðubrunnit Nj. 146 (25032); hinom, er nokot(dvs. nökkut) hafa upp borit eða sótthér til, bjóðum vér - Dn. I, 22111;hinir allir, sem þetta allt saman haldaDn. II, 22435; stakk Ólafr Hánef íbrjóstit með knífi ok sagði só: hafþetta fyrir hitt, er fyrri var Dn. III,22521; vildu sumir hengja láta, en sumirláta hafa til blóts, en hitt var af ráðit,at þeim skyldi halda þar til þess er-; skyldu þeir þá - gera hitt yfir-bragð á, at - OH. 15119. 21; hitt hafðaek ætlat - at hafa öngan mann athlífiskildi mér Nj. 151 (2621); hinn erannarr kostr, at hann - Jómsv. 6826;hann hefir ok hirð um sik ok -, enhitt er meira, at hann lætr sér jafn-heimilt annarra manna fé sem sítt Eg.12 (224); hitt var þó mest, at hann -Fm. VII, 32110; viltu ekki dveljastmeð oss lengr, sagði konungr; þóttimér hinn veg bezt, er (at Laxd. R. 712) þú dveldist með mér um hríðLaxd. 73 (21013); ogsaa naar hinn i denneBetydning har efter sig et dermed for-bundet Substantiv, kan man finde Arti-kelen tilføiet dette i Enden (jvf s. 818 a21 fgg): hitt hugskotit, er fullkom-liga hefir heiminum hafnat Heilag. II,3529 fg; ok hitt annat dvs. dernæst, desfor-uden, = ok þat annat (se s. 58 b9 fgg):sakir þess, at margir góðgjarnir áttu hlutí, ok hitt annat, at I. hafði eigi halditsætt sína Vatsd. 40 (6520); jvf Didr.825 (s. 58 b24); hins ok annars d. s., =þess ok annars (se s. 58 b30 fgg): afþví at hann lét þat svá fram líða, atþau bréf urðu eigi sýnd, hins ok ann-ars, at hann vildi eigi várn bœnastaðok boð heyra, þess ins þriðja, at hannkannar sér - Dn. III, 10121; hittannars, d. s. Fbr. 1011; Mar. 16426 (ses. 58 b25 fgg); eða hitt dvs. eller ogsaa: bað hana gjöra annat hvárt, fara vilj-unga með sér, eða hitt (dvs. eller ogsaafinde sig i) at hann gjörði þar brúð-laup til hennar þar í skóginum Fld.III, 22711. 4) hin, den sidstnævnte iModsætning til et følgende sjá, þessi;nú er sem hugr mínn berist við mik,hinn forni (nL. hugr) við enn nýja, athinn (nL. hinn forni) megi falla, en sjálifa Heilag. I, 47124; þessor (dvs. þessi,nL. Robert af Broch) vildi líkja sikLongin, þí at hann vil nú i verkinuvera annarr L., nema þessor var hin-um fyrra miklo verri, hinn heiðingilagði spjóti í síðo dróttins - enþessor kristinn - stingr - Thom.2642 fg; hin vistin fœddi líkamann, sjáfœðir sálina Heilag. I, 46637. 5) den,som bestemt Artikel foran et Adjektiv,hvad enten dette staar alene eller for-bundet med et Substantiv; eptir hinnieystri kvísl Fm. VII, 5512; hinn miklimiðjarðarsjór Stj. 6417; hina mikluborg Ninive Stj. 656; hinn forni fjándi(= mlat. antiquus ille hostis) Heilag.II, 50013; St. Patrichs sagan s. 506(jvf s. 423 b47); ogsaa saaledes at Sub- stantivet tillige har Artikelen tilføiet i En-den (jvf foran under Nr. 1 s. 818 a21 fgg):hinum mesta vatnaganginum Stj. 602;ey hinni helgu Fm. IX, 3967 (= eyj-unni helgu Flat. II, 8933); af Forbin-delser som denne kan man maaske for-klare sig, at hinn som Artikel i Formerneinn eller enn er bleven tilføiet Substan-tivets Ende ogsaa i Tilfælde hvor derikke følger noget Adjektiv, og deraf igjenat inn og enn for hinn ogsaa forekom-mer som Artikel satte foran det Adjektiv,som er forbundet med et følgende Sub-stantiv: it sama höfuð Post. 92332; ennforni fjándi; fremdeles kan mærkes An-vendelsen af hinn foran Adjektiv medfølgende Substantiv som Vokativ f. Ex. enn kærasti vinr! Heilag. I, 66521: heyr!hinn kristni maðr! Mar. XVII23; hó!hinn góði Arabiahestr! - mjök heitastþú nú við mik EL. 10911; en Udtryks-maade som vel maa forklares deraf, atet foran gaaende þú! (jvf þú bíð hér, enngöfgasti faðir! Heilag. I, 6668 fg) er bort-faldet, ligesom ogsaa selve Artikelen hinnkan bortfalde, medens Adjektivet alenebliver staaende tilbage i den svage Form: kæru brœðr! Heilag. I, 6665; góði vinr!EL. 599; friða dóttir! EL. 599; naar hinnsættes foran Superlativ med følgendeSubstantiv, betegner dette den høiesteGrad, men en meget høi Grad, f. Ex. hinn spakasti Salomon (= lat. Salo-mon sapientissimus), som kan ansees =Salomon einn hinn spakasti maðr dvs. enaf de viseste Mænd (jvf einn hinn fyrstiok hinn mesti ofbeldismaðr Stj. 6525);hin aldyggvasta bœn fyrir syndumHom. 2912; hermaðr hinn mesti ef úfriðrvar Fm. VII, 3219; Neut. Sing. hit medfølgende adj. SuperL. bruges i adverbialBetydning for at betegne en meget høiGrad: hit vísasta (= lat. certissime)Hom. 1016. 33; hit bazta styrkti várrdróttinn oss (= lat. optimo nos dominusexemplo roboravit Hom. 1017. 34.

Part of speech: adj

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚼᛁᚿᚿ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary