Hjá

hjá

hjá, præp. som forbindes med Dativ (af hjú? jvf "hos" af hús, fr. chez af casa,hvormed kan sammenholdes Forbindelsenaf Præp. at og frá med Genitiv, hvilkenmaa forklares af, at der underforstaaeset Substantiv af lignende Betydning sati Dativ som Mellemled mellem Præposi-tionen og Genitivet; se herom J. Grimm i Zeitschr. f. d. Alterthum VII, 467) 1) i Huset hos en, i hans Hjem; varhann á gistingu hjá Þóri Dpl. 910;eru þeir hér ódáðamenninir hjá þérLjósv. 2046. 2) ved Siden eller i Nær-heden af nogen eller noget; hvílda ekhjá þeim systrum sjau Hárb. 18; einanótt kná hón hjá jöfri sofa, þá hefirhón bölva bœtr Hjörv. 24; stóð hannþar hjá félögum sínum OH. 22138;aðrir veiddu ekki, þeir es hjá honumsátu á ísinum Bp. I, 35018 (2520); drótt-ningin sat hjá konungi Mork. 2014(Fm. VII, 19710); barn stendr í hjáhenni Borg. 2, 134; hún er bundin okhlaðit öllum megin upp í hja hennimeð smám viðum ok reyr, síðan erlagðr í eldr Mar. 120323; Þ. fékk ekkirúm hjá durunum, stóð í hjá vand-belki nökkurum ok studdist á framOHm. 964; jvf Laxd. 46 under Nr. 5; om sitja hjá i Betydningerne "for-holde sig uvirksom ved noget" og "bliveforbigaaet" se under sitja; fara hjásér dvs. gaa alene for sig selv, uden atvære sammen med andre, se s. 385 a52. 3) tilstede, nærværende ved noget somgjøres, foregaar; H. ok Þ., er hjá vórugjöfinni - ok Ástu, er jörðina varði DN.I, 936; austmaðrinn hélt nú á málinusvá at Flosi var hjá (dvs. i Floses Nær-værelse) Nj. 150 (25916); var ek hjá -á alþingi, er þat rézt Gunl. 10 (24617). 4) i Sammenligning med eller ved Sidenaf noget; þó at Ólafr konungr hafi eigimikit lið hjá her þeim, er vér höfumOH. 2149 (Flat. II, 35038); K. hefir núlítinn fjölda hjá því, sem hann hafði ísumar OH. 16816 (Flat. II, 28422); eigier líkami meira verðr hjá önd, en stund-ligr lutr hjá eilífum Mar. 10725 jvfMar. 10479; í hjá henni (nl. Róma)eru allar borgir at virða sem börnHb. 4032. 5) forbi; gengr kona hjáÞormóði ok spurði, með hverjum erhann væri OHm. 966; mánaði síðarrfóru þeir hjá mér kátir Flat. II, 28823;þjóðgata lá fyrir framan dyr hjá hofiÞórs Heilag. I, 28917; riðu inn hjáLjárskógum ok hjá bœjum þeim, er íSkógum heita ok dvöldust hjá Skóg-um Laxd. 46 (2043 fg); ef þik berrskjótt fram hjá, þá kipp þú þegarknappinum or hripsgrindinni - -;ok er hann kom fram hjá þeim, þáhljóp hann þegar aptr hjá hestinumok hleypti þeim niðr or hripunumLjósv. 2069. 75 fg; gengr í móti þeim okfram hjá Vallalj. 3116 jvf 3119. 6) vedSiden af, foruden; ek óttumk, at þúunnir nokorri konu hjá mér Str. 3121;ef hón skal véla um einn bónda okengan eiga hjá unnasta Str. 2515; íþessom 2 drápum - er getit þessastórvirkis, ok eigi þarf orð at gera hjáþví, at sjalfan Grikkja konung blindaðihann Mork. 1425; p. grefr þá eptir glögg-liga, ef hann hefði nökkut miskunnar-verk framit hjá fram leyniliga þann tíma,er hann var stigamaðr Heilag. II, 44213;þeir, er heiminum hafna ok vilja þóhafa jarðlig auðœfi hjá fram Heilag.II, 46818; var tekinn matr ok höggvitfé til matar mönnum, var þat gört viðráð Sturla, en þó var stolit hjá framhvívetna því, sem óráðvandir mennkómu höndum á Sturl. I, 36710; hinirylmdust því meirr - ok gefa aðrarsakir bóndum hjá fram Bp. I, 49617. 7) hos, af, hvor der er Tale om atmodtage, faa noget hos en; hjá yðr munek gæfu fá Fm. XI, 42728 jvf 12. Exemp- ler paa í hjá brugt i samme Betydningsom hjá findes under Nr. 2 og 6; lige-som Exempler paa Forbindelsen af hjámed Adverbierne aptr og fram findesunder Nr. 5.

Part of speech: præp

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚼᛁᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Danish - Otto Kalkar's Dictionary
• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary