Hlaupa

hlaupa

hlaupa, v. (hleyp, hljóp, hlaupinn, Præt.Plur. ljupu EL. 2915; laupo Mork. 6036;Præt. Conj. hl/,e/pi MaG. 2124; hljópiztOH. 24632; hlypizt Flat. II, 38333; lœpezOHm. 1135, se under Nr. 4) 1) hoppe, gjøre et Hop, ved en samtidig rask og kraftigMuskelbevægelse i begge sine Ben hævesig opad fra det Stade, som man inde-haver; hann hljóp meirr en hæð sínameð öllum herklæðum ok eigi skemraaptr en fram fyrir sik Nj. 19 (2921);Kári hljóp upp við lagit (da L. hljópá bak Kára ok lagði til hans spjóti)ok brá í sundr við fótunum, kom þálagit í völlinn en K. hljóp á spjót-skaptit ok braut í sundr Nj. 147 (25317);O. höggr með sverði til Gunnars okstefnir á fótinn fyrir neðan kné, G.hljóp í lopt upp, ok missir hans Nj. 54 (8425); Gizurr hljóp báðum fótumupp, er hann hjó Sturlu, svá at loptsá millum fótanna ok jarðarinnar SturL.I, 37727; styðr niðr skíðageislanum,er hann kemr á fram á bjargit, okhleypr á lopt upp, skíðin hlaupa framundan honum Flat. III, 40319; leik-arar vóru í stofunni, er hlaupa létusmárakka yfir háfa stengr Fm. VIII,207. 2) gjøre et Sprang fra et Stedtil et andet (jvf hlaup 1); hann hleypror loptinu ofan ok á strætit ok kemrstandandi niðr Fm. XI, 117; hlaupaaf baki (dvs. hestbaki) Þorskf. 625. 6416;hlaupa upp á hest sínn SE. I, 27012;Nj. 151 (2631); hlaupa á sund Bp. I,1819; hljóp hann út á hyl einn Grett.1371; s. hefr sik á lopt ok hleypr yfirfljótit meðal höfuðísa ok stöðvar sikekki, ok rennr þegar fram fótskriðuNj. 93 (1445); réð E. þegar til okhljóp yfir díkit EG. 72 (17223); var K.þar vanr at hlaupa á steininn ok það-an yfir ána Þorskf. 7515 jvf 18; hlaupafyrir borð dvs. springe overbord (fra Far-tøiet i Vandet), EG. 27 (4410 fg); OH.408; Fm. VIII, 2919. 3) løbe, = renna;hljóp maðr at baki honum Nj. 147(25310); hljóp hann þá svá fram ískeiðit, at varla þóttust menn sjá,at fœtr hans kœmi við jörðina Fm.VIII, 1715; hann hopaði út undan,þeir hlaupa eptir, en hann kemst áskóg undan Nj. 88 (13016); hann reid-dist ok hljóp út skipit Fm. VII,1672; hljópu þeir brott til skógar OH.1521; hljópu síðan brott í niðamyrkriOH. 15229; hlaupandi sveinn = hlaupa-piltr Bær. 957; hlaupa m. Akk. dvs. løbehen over en Gjenstand, et Sted, en Stræk-ning: ef nökkvat fé hleypr löggarðGráG. 4517; hlupu þeir hart leirunaFlat. II, 47723. 4) løbe bort, løbe af-sted, rømme, flygte; nú leypr þrællmanns ok tekr maðr hann GuL. 681;þegar er þeim líkaði nökkut ílla viðkonung, þá laupo þeir or landi suðrtil Danmerkr Mork. 6036; i hvilken Be-tydning dog almindeligst forekommer denreflexive Form hlaupast: ef þræll leypztGuL. 68; um nætr þá var son búandaí fjötri með honum, at hann hljópiz(= lœpez OHm. 1135; hlypizst Flat.II, 38333) eigi frá honom OH. 24632;hljópust margir frá Katilina Pr. 3492;nú er þat várt ráð, at vér hlaupimstmeð yðr ok sömnum liði Fm. IX,24826. 5) glide, fare afsted nedad etSkraaplan eller paa Grund af et Tryk; skíðin hlaupa fram undan honum Flat.III, 40920; skriða brast upp í fjallitok hljóp ofan á lið Styrbjarnar Flat.II, 7235; hljóp skriða á bœinn Hrafnk.119; hljóp þá ofan skriða mikil meðgrjóti ok leiri Fris. 2431 (YngL. 39);hann var allr blóðrisa um herðarnaren hlaupit holdit af beinunum (som dersagdes fordi Geirrid som kveldriða havde riðit honum) Eb. 16 (196 jvf 9. 12); reiddihann upp bryntröllit ok setr milliherða Eldgrimi, svá at þegar slitnaðibrynjan fyrir en bryntröllit hljóp út(= gékk út Nj. 147 (25321)) um bring-una Laxd. 37 (9821); hljóp þá sverðitKára á síðuna Moðolfi ok í millumrifjanna Nj. 51 (26210). 6) flyde, strømme (jvf hlaup 5); hljóp áin ofan svá ákaf-liga, at þá rak af baki, er á ánnivóru SturL. II, 23620; þessa nótt komþeyr ok hljópu vötn fram ok leystiárnar SturL. II, 3829; Ölfusá er ofanhlaupin með ís SturL. II, 1375 jvf1382; Olauer fyrnemder slo Þof æithogh j hovuþet sua at þeghar lepblod juir allen han DN. I, 4209. -Med Præp. á: 1) hlaupa á e-n dvs.overfalde, anfalde, angribe en: skuluvér nú eigi hlaupa á þá meðan erþeir stíga af hestum SturL. I, 37412;hlaupa þeir á Romverja (= lat. innostros concurrunt) Pr. 3143 (Sallust.JuG. c. 97); hleypir (dvs. hleypr) hannþegar á þá til bardaga Gyð. 131 (1Macc. 3, 23); fig. sagði, at eldr varuppkominn ok mundi hann hlaupa ábœ Þórodds goða Bp. I, 2111; minntisthann þess sem háttr hans var, at hvertsinn er skjót œði eða reiði hljóp áhann, at hann stillti sik fyrst ok létsvá renna af sér reiðina Fris. 6127 (Hkr.796). 2) hlaupa á dvs. pludseligen op-komme, komme tilstede: þá hljop á útsynn-ingr steinóði, en þar gékk í móti útfalls-straumr EG. 81 (1952). - af: hlaupa af,= hlaupa yfir 2 dvs. blive tilovers: þat semaf hleypr dvs. det overskydende: Algor.35828. 36223; ef minna þarf við, þátakum vér þat með þakkum sem aflœypir (dvs. hleypr, = af fellr LandsL.3, 35) NL. IV, 14516. - at: hlaupa ate-m = hlaupa á e-n: K. hleypr athonum ok höggr til hans Nj. 93 (1459);fig. hljóp sótt at honum Fm. IV, 28424. - eptir: hlaupa eptir e-m dvs. løbe,sætte, efter en for at indhente ham, Nj.93 (1459). - í: hlaupa í e-t 1) trængeind i noget: hljóp blástr í búkinn Grett.137; eldr kom upp í gröfunum okhljóp í límit hjá, ok logaði þat brátt, þvínæst hljóp eldr í skóginn Ölk. 1516 fg. 2) komme op i noget, i en vis Stilling eller etvist Forhold: fyrir þann fjándskap, erhann hafði í hlaupit með Halla Þorskf.6310. - með: hlaupa með e-t dvs.løbe afsted med noget som man tagermed sig (jvf fara með e-t s. 386 a54 fgg):hlaupa brott með konu DN. IV, 5274.- milli: hlaupa á milli dvs. løbe til ogtrænge sig ind mellem de stridende for at skille dem ad, Fm. VII, 1678. -saman: hlaupa saman dvs. løbe sammen,lukke sig (mods. hlaupa í sundr): engikvam verkr í sárit, en er þeir leystutil (nL. sársins dvs. løfte Forbindingen),var skeinan saman hlaupin svá, atnáliga var gróin Grett. 1792. - ísundr: hlaupa í sundr dvs. aabne sig: sýndist fótrinn blásinn, en sárit varhlaupit í sundr ok miklu ílliligra en ífyrstu Grett. 17912; hjó í höfuð Sturla -mikit sár, ok hljóp lítt í sundr SturL.I, 37726. - til: hlaupa til e-s 1) =hlaupa á e-n, at e-m: ekkjor eigosakar at selja, ef til þeirra er hlaupitok svá um sárin minni GráG. 3648(GrG. I, 1702); fjörbaugsgarðr varðar,ef maðr leypr til manns lögmætu frum-hlaupi GráG. 2962 (GrG. I, 1444); jvfNj. 143 (2333); þar er menn laupasttil - í þingför GráG. 3468 (GrG. I,18021). 2) løbe efter noget for at tage, gribe det, f. Ex. til klæða sínna Vem.18117; til vápna sínna EG. 27 (5314). -upp: hlaupa upp 1) reise sig i en Hast,springe op fra en siddende Stiling for atindtage en staaende: hlupu varðmenn upp,er sátu við bryggjusporð EG. 27 (5312);hann hljóp upp reiðr Fm. VII, 1673; jvfBp. I, 1819. 2) sætte sig i Bevægelse: eptirherboði þessu hljóp upp múgi mannsFris. 1299. 3) trække sig op eller op over: mjök hefir möttullinn nú upphlaupit dvs. Kappen er nu bleven meget kortere, mindre sid end den var, Mött.1327 jvf 1916. 2028. 4) hæve sig i Veiret,svulme op: var þá holdit hlaupit uppyfir járnit ok þrútit mjök Mar. 10710;mikit svell var hlaupit upp öðrummegin fljótsins Nj. 93 (1443). - út: hlaupa út dvs. løbe ud af Huset: hundirhlaupa út ok geyja Mar. 2119; sathverr (maðr) um annan, ef út hl/,e/pi -,hlaupa hirðmenn út hverr at öðrumMaG. 2124. - yfir: 1) hlaupa yfir e-tdvs. springe over noget, forbigaa noget uden at ænse eller medtage det, Algor.36218; ef nökkurr hefir hlaupit yfir eðrgleymt vígslum sínum Stat. 2576. 2) hlaupa yfir = hlaupa af. DN. II,44915. 468 (36623). IX, 186 (1889).

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚼᛚᛆᚢᛕᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary