Hleifr

hleifr

hleifr, m. (G. -s, n. Pl. -ar) rund Kage (= mlat. torta, tourta, tortella dvs. tortaplacenta, ght. leip Graff IV, 111121. 26;jvf Du Cange III, 1152; Du Cangeed. Henschel VI, 216 fg; medens der- imod got. hlaifs, ags. hláf, nht. laib,slav. chlebu, litt. klepas, lett. klaips,kv. leipä, lapp. laibbe kun har Betyd-ningen af Brød; med Hensyn til Ordets Oprindelse henvises Hehn2 480 fg til lat. libum (Forcellini III, 786 a) jvfgr. , (Matth. 6, 30;Stephani Thes. IV, 1959 C), hvilket beteg- ner en Ovn af brændt Ler, som opilde-des for at man paa dens Yderside kunde stege sit Brød (se Jahn biblische Archæ-ologie2 I, 2, 18211 fgg; Memoires duChevalier d'Arvieux (Paris 1735) III,270) ligesom man endnu i Norge harkunnet se Folk under visse ringe For-hold stege sine simple Brød eller Kagerved at kline dem paa Stuens ophededeJernovn); især om a) Brød (forskjellig fra stumpr HeilaG. I, 6817. II, 63728;Bp. II, 13821): var eigi meira eptir afmjöli en eitt hleifsefni, ok þó lítit -;þeir gjörðu hleifinn ok lögðu í ofninnÆf. 7211. 15; fjórir hleifar brauðs erohonum (nl. Þór) fœrðir hvern dag okþar slátr við OH. 10816 (OHm. 3610;Flat. II, 19019); eigi skal brauð bakameira á helgum dagum, en etit verðrallt eptir; þó at einn hleifr lifi eptir,er syknt er, þá skal bœta dagríkifirir hvern, sem allt liggi úetit þat, erbakat er BorG. I, 1430; er sveinn einnhér, sá er hefir fimm hleifa byggbrauðs(VulG. quinque panes hordaceos) Leif.17115 (Joh. 6, 9); jvf Ridd. 15612;Petrus gékk til konungs ok mælti -:bjóttu (dvs. bjóð þú), at hingat sé sendrbrauðhleifr leyniliga; svá lét konungrgera, en p. tók við hleifnum; þá blez-aði p. hleifinn, ok braut saman leyni-liga ok stakk í ermarkjós sér Post.3087; hann sendi Benedicto brauðhleifeitri blandinn, en B. tók vid hleifnumþakksamliga, en þeygi leyndist fyrirhonum, hvert grand í hleifnum var;hrafn var vanr at koma - ok takabrauð or hende Benedicto, en er hrafn-inn kom at venju, þá kastaði B. hleif-inum fyrir hrafninn ok mælti: í nafnidróttins J. Kr. tak þú hleif þenna o. s. v. HeilaG. I, 1643-9 jvf 10. 13. 15; hannhafði 3 hleifa af góðu völsku brauði(Texten: fjögur brauð nýbökuð) Bev.222 &vl 15; hón tók at þat hleifaþunna, hvíta at hveiti RíG. 28; þá tókEdda ökvinn hleif þungan ok þykkan,þrunginn sáðum RíG. 4; með halfumhleifi ok með höllu keri fékk ek mérfélaga Hm. 51; jvf laib dvs. panis orbi-cularis major Frisch deutsches Wör- terbuch I, 565 c; ght. leip brotes Graff IV, 112626; ein leib brotes DWb. VI,59031; dafür habt ihr sogleich auf'sRathhaus zu bringen - einen LeibBrod so gross wie ein Pflugsrad Zeit-schrift f. deutsche Kulturgeschichte n.f. III, 64; gd. Lev Bröd HaderslevsStadsret § 36; jvf DGl. I, 4891; gsv.lever, lever bröþs Schlyter 389 a6 fgg.b) om Ost: skal gjalda af hverjum bœþeim, er ostr er gjörr, slíkan hleifsem þar er gjörr DI. I, 4964; hannspurði hvat þeim væri gefit; ostr, segjaþær; hann beiddist at sjá, þær sýnduhonum ok vóru þat sneiðir margar;- lítlu síðarr fór m. at finna Otkel,bað hann taka skyldu ostkistu Þor-gerðar, ok var svá gert, lagði hannþar í niðr sneiðirnar, ok stóðst þat áendum ok ostkistan; sá þeir þá, at þeimhafði heill hleifr gefinn verit Nj. 49(7613); jvf osthleifr.

Part of speech: m

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚼᛚᚽᛁᚠᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary