Höfuðkirkja

höfuðkirkja (hǫfuðkirkja)

höfuðkirkja, f. 1) Katedralkirke, ved hvil- ken en Biskop, Erkebiskop residerer (t.hauptkirche, nL. hoofdkerke dvs. eccle-sia mater, metropolitanum templumDWb. IV, 2, 617) Bp. I, 22027; sjáimnú hér næst, hverr tignarmaðr í anda-ligum félagskap ok fylgi hvílist hjáhonum (nL. Joh. evangelista) í höfuð-kirkjunni Asiana innan Efesum Post.49620; var lík hans (nL. Ambrosii) borittil höfuðkirkjunnar, er nú er köllut Am-brosiana Heilag. I, 4936; kallar samanborgarmenn í höfuðkirkju staðarins (nL.Leponti, jvf borg. Heilag I, 69320) Heilag. I, 69412; þar (nL. í Papeyju dvs.Pavia) óx upp Martinus biskup, okhann á þar höfuðkirkju eina Symb.196; þeir atburðir urðu jafnan í höfuð-kirkju í borginni Heilag. I, 62725;hann söng at kirkju Maríu dróttningarþeirri, sem þar var höfuðkirkja í borg-inni Mar. 72925 jvf XXXIII14; Þor-valdr reisti þar (nL. í Garðaríki) -eitt ágætt munklíf hjá þeirri höfuð-kirkju, er helguð er Joh. baptista Bp.I, 4829; í þeirri höfuðkirkju, er kallastnotra Dampna (i Paris) Mar. 72729;berr svá til einn hátíðardag, sem sjalfrerkibiskup syngr messu í höfuðkirkjustaðarins (nL. Tholetani) Mar. 17525(46930); þar (nL. i Fiscanum) er höfuð-kirkja í staðnum heilagrar þrenningarMar. 1103; höfuðkirkja kastalans Æf.42 B26; stundu síðarr var enn helgiHalvarðr fœrðr i Ósló - ok hvílirþar í höfuðkirkju þess kaupstaðarHeilag. I, 39621; höfuðkirkjan at Hól-um Bp. I, 23920; höfuðkirkjan, móð-irin, sat í sorg ok sút ok sumardœtrnar með henni SturL. I, 22234jvf 22330; eldr skal slökktr vera síðanringir eldzslökking ok til þess, erringt er til óttusöngs at höfuðkirkjueða at brœðra ByL. 6, 105 jvf &vl 18,naar der Fm. VIII, 12621 læses gékkkonungr út um bœinn ok minntist þátil allra höfuðkirkna, er det uklart,hvad der skal forstaaes ved höfuðkirkja,saafremt Texten er rigtig, se Varianterne;og naar det heder: hann skal þar vígðrvera eptir setningum fornra feðra íhöfuðkirkju alls Englands Thom. 207(jvf Mar. 2014 fg. 2035; Thom. 49831),betegnes ved dette Udtryk Katedralkirkeni Canterbury som den fornemste af alleLandets Kirker. 2) = höfuðhof; þeirleggja þegar stefnu með sér í höfuð-kirkju þeirri, er helguð er Palladi Alex.155. 3) = fylkiskirkja, den Kirke somved Kristendommens Indførelse traadtei Stedet for det hedenske höfuðhof (hvorder var höfuðblót, og hvoraf der velfandtes et eller flere i hvert Fylke, jvf höf-uðstaðr), og som blev Moderkirke for hœg-indiskirkjur, heraðskirkjur, fjórðungs-kirkjur, áttungskirkjur; kirkja ein er(jvf kirkjur eru þær NGKr. 123; NGKr.Anh. 83) í fylki hverju, er vér köllumhöfuðkirkju, er vér eigum allir gerðupp at halda fylkismenn GuL. 103 (=NL. I, III8. IV, 315; jvf um fylkis-kirkjur ok kirkjugarðs umgerð NL. II, 32611); höfuðkirkjur ero 9 á Upp-löndum NL. I, 39323; skal biskupkoma í hvern þriðjung (nL. fylkis) áhverjum tolf mánaðum ok syngja þartíðir at höfuðkirkju ok ferma börnmanna - -, prestar þeir allir, ersitja at höfuðkirkjum, þeir skulu boðhefja ok láta því boði fylgja, nærbiskup skal koma ok mönnum tíðirveita - -, skal prestr, er sitr athöfuðkirkju, veita 3 nátta vist biskupisínum o. s. v. Eids. I, 3212. 19. 21 jvf 2,28; prestr sá, er sitr at höfuðkirkju,hann skal ábyrgjast eld þann, er hannhefir at embætti sínu Eids. 1, 351;höfuðkirkja á Lóm DN. II, 43; höfuð-kirkja á Stöngum Flat. III, 769; eftil höfuðkirkju skal höggva eða tilleiðangrsfars, þá skal höggva í hversmanns mörku, er vill Frost. 7, 261.Jvf. höfuðprestr.

Part of speech: f

Orthography: Johan Fritzner's dictionary used the letter ö to represent the original Old Norwegian (or Old Norse) vowel ǫ. Therefore, höfuðkirkja may be more accurately written as hǫfuðkirkja.

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚼᚯᚠᚢᚦᚴᛁᚱᚴᛁᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary