Högg

högg (hǫgg)

högg, n. (Dat. höggvi) 1) Slag hvormed en rammes; tók L. upp stein ok kast-aði at otrinum (som hafði tekit lax orfossinum ok át blundandi) ok laust íhöfuð honum, þá hrósaði L. veiði sínni,at hann hefði veitt í einu höggi otrok lax SE. I, 3528; fékk hón síðanlurk nekkvern, er lá í fjörunni, ok stiltiat selnum ok laust í höfuþ honum -,þá laust hón hann annat högg í svimaBp. I, 335 (323) jvf 34222 (142); þáhugsaði Þórr þat, ef hann kvæmi sváí fœri, at slá hann it þriðja högg (nL.med Hammeren) SE. I, 14819; fœrðiupp klumbu sína ok sló keisarann þrjúhögg í höfuðit Bev. 20336 fg; ef maðrlýstr mann 3 högg eða þrim fleiri, -þá skal hann hafa rétt firi högg hverttil þrjú ero GuL. 212; ef maðr lýstrmann - með öxi eða lurki eða steini,bœti konungi firir hvert högg mörksilfrs LandsL. 4, 197 jvf 1912 fgg; lemjaþeir hana með spjótsköptum - -; varhún mjök sár af þeim stórum höggum,er hón fékk af spjótsköptunum Mar.12048 (jvf 120330 fg); hann gengr snúð-igt fram at þeirri sæng, er priorr liggrí, ok flettir fyrst af honum klæðunum- -, lætr síðan detta vöndinn meðmiklu afli - byrjandi tonaliter meðfyrstu höggi þá antiphoniam, er -Heilag. II, 15439; vér höfum þat afnumit, at þeim (nL. prestum) skyli meðhöggum ráða GuL. 1514; kono sínniskal engi maðr með höggum ráða atöldr né at áti GuL. 545; bað hann eidirfa sik um at rœða, nema hann vildihafa högg Heið. 19 (33117); lætr kast-alamaðr ríða slíðr um herðar honum-, hann horfar nú undan högginu Æf.42119; þiggr hann hark ok högg hvarsem hann kemr Æf. 42127; ekki gékk(nL. hestrinn) fyrir sporum né höggumKlm. 30820; skaut hann þá fœti sínumá hals þeim, er -, ok varð höggitsvá þungt, at aldri kom hann svörumupp síðan, því at halsbeinit var í sundrbrotit EL. 6313; lypti (hestrinn) háttfœti sínum ok hugðist mundu ljóstahann (nL. Galopin); sem einn gæzlu-manna hans - stóð upp, varð hannfyrir högginu EL. 974 jvf &vl; hannbindr hest sínn á bak húsum, gengrsíðan til dyra ok lýstr á högg mikitNj. 17 (286); jvf Grett. 1033; Flóam.13 (13131); hvorom se mere S. 9754 fggog 1ste Bind S. 265 a54. 280 b8; vindrkom or loptinu með svá hörðu höggiá veggþili kirkjunnar -, at þegar slóinn í gegnum Æf. 16132; p. kallarrödd vera hit grannligsta loptsins höggSE. II, 664 (6723); jvf B. m. Olsenden tredje og fjerde gr. Afh. i SnorresEdda S. 359 (3518 fgg. 33 fg); höggmed denne Betydning forekommer i höfuð-högg, hnefahögg, lurkshögg, pungs-högg, staurshögg, steinshögg, vandar-högg, öxhamarshögg. 2) Hug med skarptEgvaaben; med Øxe: Dn. I, 26922. 24;Nj. 17 (2815); í því sama höggvi reiddihann fram öxina fyrir sik ok hjó annaní höfuðit ok klauf hann í herðar niðrFm. VII, 1918; med Sverd: brá hannsverðinu hart ok títt, ljóp í stofuna,hjó þegar til Þóris, kom höggit áhalsinn OH. 11631; jvf Þorskf. 7510;skamma stund verðr hönd höggvi feginNj. 42 (6413; jvf Flat. II, 2910). 100(15518). 135 (2136); i Ordsproget: eigifellr tré við it fyrsta högg Nj. 104 (1634).149 (22428). 3) Halshugning; Blasiumdœmi ek til höggs Heilag. I, 26727;leiða e-n til höggs (jvf hann munleiddr vera sem sauðr til skurðar Post.53315) Post. 5292; Grett. 1012; suma léthann til höggs leiða Klm. 51816; lét kon-ungr hann til höggs leiða, var vöndrsnúinn í hár honum, ok hélt á maðrOH. 19111 fgg (Flat. II, 31720 fgg) jvfJómsv. 7617 fgg. 4) Slagtning (jvf eigivil ek láta mik höggva sem sauð Jómsv.767); S. lét reka heim yxn mjök marga,er hann ætlaði til höggs (jvf ætlasauði til skurðar Fm. VII, 21820) Eg.38 (7431). 5) Hugst hvorved der fældesTræer; eiga högg ok höfn í mörk,skógi e-s Dn. I, 25524. 58123. 59426. II,25211; EJb. 15218; fig. kvezt vilja, atymsir ætti högg í annars garði (omDrab) Grett. 9719. 6) Aabning somfremkommer i et Legeme paa det Sted,hvor det rammes af Hug; kom S. atmeð sverð þat brugðit, er Sniðill hétallra sverða bezt, svá hvergi nam íhöggi stað (men altid gik tvers igjen-nem) Fld. II, 2459; fig. kom svá skjótthögg í liðit Fm. IX, 30518. - Jvf.fjalhögg, þelhögg.

Part of speech: n

Orthography: Johan Fritzner's dictionary used the letter ö to represent the original Old Norwegian (or Old Norse) vowel ǫ. Therefore, högg may be more accurately written as hǫgg.

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚼᚯᚵᚵ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary