Kasta

kasta

kasta, v. (að) 1) kaste, = verpa 1, m. Dat. Grág. 2964 jvf 9; Þórr kastaði hamrin-um eptir honum SE. I, 17017; skyldukasta á hafrstökuna beinunum SE. I,14214; Gunnarr kastaði steini fyrir brjóstHelga Þorskf. 6526; Auðr húsfreyja hétá konur at skilja þá ok köstuðu þærklæðum á vápn þeirra Eb. 18 (237); kast-ar hann af sér heklunni Flat. I, 33628;kasta akkerum Eg. 27 (567); OH. 1367;Herv. 31410; kasta teningum OH. 9012;Sturl. I, 32815; El. 1194; kasta verp-lum til fjár sér Grg. II, 16921; kastaorði, orðum á e-n o. desl. dvs. henvendesig til en, tiltale en med et Ord, = verpaorði, orðum á e-n: hón kastaði enn orðumfyrr á hann dvs. tiltalte ham først, Flat.I, 27924; kastast orðum á dvs. tale medhverandre, Eg. 74 (1786); Eb. 44 (811);víkjast þeir at móti ok kastast (á) orð-um með kærligri heilsan Æf. 249;kastaði þegar kaldyrðum at ÞorleifiFlat. I, 2146; hón kastar í móti mörg-um skynsemdum Mar. 51629; á alþingihafði Hjalti kastat fram kviðlingi þess-um Flat. I, 42626; jvf Fm. VI, 1943;af hans kvámum var kastat orði til(dvs. hans Besøg gav Anledning til Taleom), at hann myndi fifla Þordísi Fbr.306 jvf Flat. II, 14821; upers. varð svámikill eldsgangrinn, at logbrandunumkastaði (dvs. at de luende Brande blevekastede) upp í borgina Fm. X, 2910;kastaði þá fram seglinu á akkeris-fleininn, ok reif seglit Fm. IX, 38713;tóku þeir síur ok gneista þá, er kastathafði or Muspellsheimi SE. I, 503; þarer líkum kastat á land ok fé Grg. II,13315 jvf 13324; ef - enda kasti hvölumeða viði yfir malarkamb Grág. 51119;kastar vindi innan af firðinum Flat.I, 33631; draga þar upp segl sítt, þákastar þegar vindi á eptir þeim Bp.I, 46113; med Akk. fœdda ek tvær dœtr,en aðra leynda ek ok lét ek hana kastafyrir kirkjudyrr Str. 239; uden Objekt:ef maðr kastar at öðrum; - kastarmaðr af húsi Gul. 1721; svá langt - semkasta mátti í fjórum köstum af bliðuMar. 11944; kasta til e-s dvs. kaste efteren for at ramme ham, (= k. at e-m,verpa til e-s) Grág. 2964. 2) kaste frasig noget (e-u) for ikke længere at beholdeeller bruge det; er H. heyrði þettakastaði hann skikkjunni Nj. 130 (20022);s. kastar þá tötrunum ok svá skegg-inu Krók. 3928 (jvf 3827 fg); er skjöldrAtla var mjök únýttr, þá kastaði hannhonum Eg. 68 (16512); köstuðu þeirkössunum ok tóku til vápna sínnaFm. VIII, 421 &vl; er sjár tók atstœrast ok veðr tók at vaxa, þá urðuþeir at kasta (overbord) farminum Post.3029; jvf Byl. 9. 82. 8; kastat skal ekþví (dvs. Klædningsstykket) hafa þá, er eká at mæla eptir fóstra mínn Nj. 119(1798); kasta kristni, trúnni (dvs. falde affra Kristendommen &c.) Mar. 7227; Flat.I, 9527; Fm. VII, 151; Nj. 108 (16629);156 (2721); kasta átrúnaði Flat. II,5522; kasta tönnum dvs. fælde Tænder,om Hest: Klm. 10813; kasta munka-lifnaði Mar. 102333; kasta munkinumd. s. Heilag. I, 43922. 44211; kastaóttanum Heilag. I, 4463. 3) bringeud af Ligevægten eller den almindeligeStilling, kaste overende, m. Dat. ef grið-ungr kastar manni Grg. II, 18812;hljóp hann þegar út ok kastaði þeimmanni, er næstr honum stóð Sturl. II,15112; upers. honum kastaði aldri svá,at eigi yrði undir honum skíðin Flat.III, 40917; stormr kveikist, boðar vaxa- en skipfarmi kastar Kgs. 539; skip-inu kastaði undir oss ok hvelfdi Post.37217; skipinu hafði kastat dvs. Fartøietvar kantret, Bp. I, 38935; nú stendrpannan í einum loga glóandi útan envellandi innan svá, at kastar (nl. laug-inni, jvf kastvella) í Heilag. II, 801. 4) = kasta orðum (se under Nr. 1);Þorleifr kimbi kastar á Snorra goða(dvs. taler til s.) ok bað - Eb. 45 (8712);þá kastaði Þ. á Þorgils (dvs. sagde Þ.til Þorgils): deyja vildi Bjarni nú Sturl.I, 27420; ek skal senniliga fara, hvártsem þér kastit með eðr móti (I talerfor det eller imod det) Mar. 52819;leggit á verðit (dvs. sætter I Prisen), okman hann oruggliga eptir því kaupa,sem þér kastit á (dvs. sige) Bp. I, 24833;kaupmenn kasta í mót (dvs. gjøre Ind-vendinger) ok kalla úfœrt at únýtasvá vænan byr Bp. II, 4736. 5) =kasta teningum eller verplum (se underNr. 1); þeir skyldi luta um eigu þá,ok kasta til teningum, skyldi sá hafa,er stœrra kastaði, þá kastaði Svía kon-ungr sex tvau ok mælti, at Ólafr þurftieigi at kasta OH. 9012 fg; kastaði Sig-hvatr daus ok as - en í síðastum köst-um kastaði s. stœrra ok hlaut at geraSturl. I, 32816 jvf 27722; suðrmenntveir köstuðu um silfr Magn. 528 (c.49). 6) kaste med Garn eller Not for der-med at fange Fisk (jvf verpa Landsl. 7,499 fg); kasta lögnum til sildar Landsl.7, 5111; ef báðir í senn renna togum okkastast í móti (dvs. kaste mod hinanden), þáhafi þat hvárr sem fær, ef hvárgi kastaryfir (&vl fyrir) annan; - svá at kastaryfir kafla annars Landsl. 7, 5121. - Med Præp. og Adv. á: kasta e-u á e-tdvs. paaføre Person eller Ting noget, somde derved blive underkastede: þá köst-uðu menn reiði á prest Fm. VII, 2285;kasta sínni eign á e-t dvs. tilegne signoget som sin Eiendom, OH. 1053; Eg. 56 (12120); kasta orðum á e-n se underNr. 1 jvf Bp. I, 24833 under Nr. 4. -aptr: kasta e-u aptr 1) forkaste, bort-kaste hvad man tidligere har antaget: hvarf Simon frá Petri ok kastaði aptrtrú Krists ok skírn sínni ok tók afnýju at nema fjölkyngi Post. 1727. 2) kuldkaste hvad der tidligere er istand-bragt: þá vendi hann (nl. Pharao) okaptr kastaði þeim sínum orskurði okorlofi Stj. 2696. - inn: kasta e-m inndvs. kaste en i Fængsel (jvf setja e-n inn),Fm. IX, 2453. X, 495; Post. 4826;Heilag. II, 5757. 6303; Sturl. II, 11423.- með: kasta með e-u dvs. yttre, ud-tale sig for noget, tilraade eller anbefale, Mar. 52819, se under Nr. 4) . - móti: 1) kasta e-u moti e-m dvs. forekaste ennoget, fremføre noget imod en som enBeskyldning eller Bebreidelse: Jacob er afmörgum mönnum svá sem af einumþungum glœp þí brigzlat ok móti kast-at, at hann hafði 4 konur Stj. 1739;kastar Faustus þessum manndrápslestií móti Moysi svá sem honum mann-drápinu brigslandi Stj. 25516. 2) kastae-t eller e-u móti e-u dvs. fremførenoget til Gjendrivelse af noget: spurðihina þýðisku, ef þeir vildu nökkurnlut kasta móti þessum vitnum, okþeir sögðu sik engan lut móti þeimhafa kasta Dn. I, 12249 fg; kasta mótiskynsemdum Mar. 51629; kasta með eðrmóti, se under Nr. 4. - niðr: kastaniðr e-u 1) kaste ned, lade falde: kast-aði þegar niðr horninu en greip sverðitEg. 44 (8615); smalamaðr kastar höfð-inu niðr (som s. bað hann fœra Hall-gerði), þegar þeir höfðu skilit Nj. 45(711). 2) lade en Sag falde uden atfremme den: kasta niðr málum sínumEg. 85 (2182); eigi man ek kasta niðrþvi, sem ek hefi játat þér Grett. 14013.- um: 1) kasta e-u um dvs. vende nogeti en Retning, som er den tidligere mod-sat: kasta um hesti Kgs. 8720; Sturl.I, 25013; biskupi þótti hann hafa kastatsér um til mótstöðumanna kirkjunnarok frá honum Bp. I, 73210; sem hannfrétti þat, þá kastaði hann um sínumhug ok hjarta Stj. 28519. 2) kastaum dvs. vende sig om: ven hest þínnum at kasta í hlaupanda skrefi Kgs.8411. - upp: kasta e-u upp 1) kastenoget op fra et lavere til et høiereSted, Fm. X, 29 (se under Nr. 1). 2) fremsætte noget som sin Mening eller sitForslag, bringe paa Tale: brœðr þiggjaþenna kost, sem ábóti gerði, þó at hannværi eingi af þeim, sem í fyrstu vóruuppkastaðir Mar. 59530; vill A. prófa,at hann vikni með þeirri atferð, semnú var upp kastat (dvs. at han givertabt, trækker sig tilbage, naar den Frem-gangsmaade skal anvendes, som nu varforeslaaet) Post. 65731 ( J. c. FabriciiCod. Apocr. n. T. (Hamburgi 1703)s. 57525); enn er eigi upp kastatþeirri skóggangssök, er á þér stendr,ok skal sú eigi niðri liggja, ef þú vilekki gera fyrir mín orð Nj. 56 (886);er þó minna til haft um þetta, en þérhafit upp kastat (= en orði er á komitFm. VI, 1414) Flat. III, 25736. - út:kasta e-m út dvs. kaste, jage ud af sit Husen, som man ikke længer vil have hossig, Sturl. II, 23725. - yfir: kasta e-uyfir dvs. give noget fra sig, saa at manmister det: bryti leggr til, at hannskyli kaupa jarðirnar, þótt hann kastiyfir nökkurum peningum Æf. 2817.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚴᛆᛋᛏᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary