Kaupa

kaupa

kaupa, v. (kaupir, keypti, keyptr) 1) bytte,= skipta m. Dat.; spurði, ef sveinninnvildi kaupa (skipta Flat. I, 38833) klæð-um við hann Fm. II, 1566; kaupa eig-num, jörðum DN. I, 8215. 8318. 4407.II, 27318. 1903. V, 1686. IX, 1727. X, 536;kaupa um meistara, knífa dvs. bytteLærere, Mænd, saaledes at man skillersig ved en og tager en anden i hans Sted, Post. 11013; Korm. 23815 (548);kaupa um sonu, sveina, lönd við e-n dvs.bytte Sønner, Landeiendomme med en, =kaupa sonum &c. við e-n, Halfss. 4018(c. 17); Sturl. I, 119; Eb. 56 (1036);fór fram kaup þat -, at þau mundukaupa um lönd (= k. löndum) s. okG. Laxd. 56 (16427). 2) slutte Over- enskomst om noget (e-u); þeir kaupaþessu Flat. II, 7516; jvf Fm. VI,10317; Vem. 219; segir konungi hverjuhón hafi keypt við ambáttina Sturl.I, 233 (jvf 227); hann fékk engu keyptFlat. I, 50922. 31; þá hófu þeir bónorðvið Eyrnýju - ok varð engu keyptSturl. II, 24133; úmagi má engu kaupikaupa Gul. 561; öll þau kaup, er þúkaupir, þá hafðu jafnan nökkura skila-menn í hjá þá, er váttar sé, hversuþví kaupi var keypt Kgs. 61 fg; eigikemr mér þat í hug -, at s. kaupisínu kaupi betr, þótt hann gefi þérmat til fylgðar Eb. 36 (6419); kunnaat kaupa smám kaupum sem stórumFlat. II, 7516; keypti ek við Brynjolf-, at hann skal hafa &c. DN. I, 3613;keyptu þeir svá, at brúðlaup skyldivera at vetrnáttum Gunl. 9 (2411); varþá keypt með þeim (at de skulde væreÆgtefolk), ok urðu þeirra samfarir góðarGrett. 20430; kaupa saman 1) afhandlesit Mellemværende Hjörv. 3; 2) afslutteen Overenskomst med hinanden Landsl.8, 221; HeilaG. II, 4710; kaupast við= kaupa saman 1) Eb. 25 (3920); 2) GrG. I, 24915; Flat. II, 7832; Krók. 1413 fg; H. kvezt vilja kaupa (dvs. kjøbslaa)við hann Flat. II, 754; 3) kjøbe Gul.277 fg; Flat. II, 557; þú munt hafaþá hluti at selja oss, er vér viljumkaupa Laxd. 12 (185); ef hann seldislíkt sem hann keypti Landsl. 8, 1014;kaupa sér lið HeilaG. II, 4720; medPersonen, af hvem noget kjøbes, tilføietved Præp. af eller at: E. vildi eigihalda þat kaup, er G. keypti af Gró DN.I, 955 jvf 2229. 12. 2269; HeilaG. II, 2941;nú kaupir maðr at manni hross Gul.44 fg jvf 571; Landsl. 8, 1316; Laxd. 24 (627); Flat. II, 757; Fm. VI, 1039;Mar. 120210; nú kaupir maðr verk (dvs.Arbeide) at frjálsum manni Gul. 701;kaupa tíðir at e-m GrG. I, 221; medPrisen tilføiet i Dat. eller ved Præp. at,fyrir, með, við: E. svarar: eigi munþat kauplaust, konungr spurði hversuskal kaupa Mork. 2287; nú gefr hannþeim frelsi, er hann hefir eigi fulluverði keyptan GrG. I, 19217 jvf BorG.I, 184; Flat. I, 5098; skal kaupa jarðar-vígslu at mörk BorG. I, 182; kauphana fyrir 3 merkr silfrs Flat. I, 50926;jvf Flov. 3123 (se nedenfor); skal kaupavígslu fyrir mörk BorG. I, 183; því ateins, at með fé kaupi BorG. I, 1219;kaupa sér konu (til Ægteskab) Flat. I,40736; vill Rútr gerast mágr þínn okkaupa dóttur þína Nj. 2 (316); kaupamey, konu mundi, með mundi SiG. 1,30; GrG. I, 2228; Gul. 254. 1244. 511; eigi skal sér konu kaupa með annarsfé Gul. 11512; ogsaa kaupa sér konutil Utugt: ef drykkrinn gerir þeimúsparan peninginn, er sér vill konukaupa, þá pýtir hann hana nauðga, erfala lætr, ef hón vil eigi lostig Alex.8722; jvf Krók. 336; kaupa at e-m, at- dvs. betinge sig mod lovet Godtgjørelse hos en, at han skal o. s. v: hann keyptiat Þ. lögsögumanni, at hann skyldiupp segja - Ísl. 7 jvf Pr. 498 (Anal. 17523); Yngl. 16 (Fris. 1016); kaupa e-t dýrt: ek vissi þat -, at þérmundit eigi kaupa hann svá dýrt, semek mat Flat. I, 50929; þá lagði H.yfir Flovent möttul, er hann keyptiaf einum þjóf fyrir 1000 marka gulls,sá hafði stolit frá Salatres höfuðkon-ungi, ok ef eigi hefði stolinn verit,þá mundi keyptr hafa verit fyrir 3000marka ok væri þá vel keyptr (dvs. kjøbtfor billig Pris) Flov. 14228; jvf Hm. 107;Fm. XI, 56 (se nedenfor); kaupa e-t aln-um, at vettum dvs. efter Alnemaal, efter Vægt, GráG. 881 fg (GrG. I, 2387 fg); kaupae-t í frið dvs. for Betaling skaffe nogetFred, Flat. I, 18637; láta sik kaupastm. Inf. dvs. lade sig leie (til at gjørenoget): B. spyrr, ef hann vil kaupastláta at húsa bœinn Krók. 1413 fg lige-som kaupa sér hús (til Leie) HeilaG. I,30824; þess væntir mik, at þú sér velþessu á braut kaupandi dvs. at det ikkeer for stor Opofrelse, om jeg dervedkan faa dig bort, Fm. XI, 5629 (Jómsv.4721); kaupa e-t af sér dvs. kjøbe sig frifor noget, som hviler paa en, Grett.3226; kaupa geymslu á kú dvs. mod Be-taling faa en til at tage Vare paa enKo, GrG. I, 12926; silfr í þeima sjóðvar svá gótt ok glatt, at öltappararkepptust um at kaupa þat (ved sit Øl-salg) Æf. 85 B. 49; kaupa í skipi dvs.kjøbe Del eller Rum i et Fartøi, Laxd.70 (20031); kaupast í (e-u) dvs. vindes,opnaaes ved noget: þótt þar væri fyrireldr brennandi, þá mynda ek ok mínirliðar þegar í hlaupa, ef ek vissa, atþat keyptist í, at þér hefðit þá friðeptir OH. 2433; svá mikit sem mérkaupist í, þá ætla ek, at ek munatil hætta Band. 3127 jvf Fm. XI,28518; kaupa e-t inn dvs. indkjøbe, gjøreIndkjøb af noget, Bjark. 1322; kaup-ast um til e-s d. s. Æf. 180. 4) betale,udgive, undgjælde for noget; mikit kaup-ist nu í, ef iþ eroþ tveir í móti mérok hvártveggi lendr maðr (= mikilsþykkir nú við þurfa, er þit erut &c.Fm. VII, 11616) dvs. I gjøre nu storeAnstrengelser, Opofrelser, naar o. s. v. Mork. 17310; þú skalt nú dýrt hann(som du dræbte) verði kaupa fyrr enkveld komi El. 2511; sá kaupir glœp,er gerir ok ekki vil yfir bœta Ridd.3525; dýrt muntu kaupa þá svívirð-ing, er þú gjörðir meyjunni ok mérRidd. 3722; jvf Str. 502; Fbr. 3618;dýrt skyldir þú þetta högg kaupa El.1110 jvf 252. 6112; Bær. 11942; Æf.3322. 4030; dýrt skal sá kaupa, er hérvill þér gera mein El. 441; komastat keyptu dvs. maatte dyrt betale, haardtundgjælde for noget (mods. kauplaust):hitt er ljóst, at þeir munu vera mínirúvinir fullkomnir, en þat er ok lík-ast, at þeir komast þar at keyptu,ef vér skulum einir við eigast EG. 16(297); at keyptu skaltu komast, áðrþat verði (at du faar underkastet digSaxland) Klm. 4017 jvf Sturl. I, 2416.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚴᛆᚢᛕᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary