Kenna

kenna

kenna, v. (nd) 1) give en noget at føle (e-m e-t); svá höfðu Rómverjar hartkennt þeim, at Numide flýðu æ undanPr. 13516; þeir kunnu vel egg - at kennaRíg. 45 (47); kendr af drykk dvs. beruset (jvf drykkr fær á e-n), Stj. 17227. 2) give tilkjende, aabenbare; Jakobs synirkómu meðr Benjamin í Egyptum okJosef kendi þeim sjalfan sik Stj. 2162;Ulfr kennist mér (dvs. viser sig for migat være) vitr maðr Fm. V, 33423. 3) lade en faa vide noget, tilkjendegive, vise,sige en noget (e-m e-t); kennit mérnafn konungs Hjörv. 12; ek mun þérstöðna kenna Hárb. 6; mun hón kennahonum áttunga brautir til Óðins landaHárb. 56; ger þenna máldaga við fárramanna vitni - -, ok kenn mér, efeigi dugir Laxd. 60 (17316); kennae-m ráð til e-s dvs. give en Anvisningom, hvorledes han skal forholde sig i enSag, for at opnaa noget, Flat. II, 29412;Fm. X, 33413; Nj. 65 (10014); kennirhón (nL. páskaöldin) svá glöggt til páska-haldsins, at - Rimb. 6130 (2623); farsem ek kennir þér Svarfd. 2855; kennaþing dvs. beramme Ting, = kanna þing(jvf gsv. visa þing Schlyter 707 b)GuL. 95. 1613. 4) lære en noget (e-m e-t).Leif. 3029; kenna henni allan fróðleik,er þeir kunnu at kenna KoNr. 5023; efhann kanna eigi orð til eða atferli, ok errétt, at kona kenni honum Grg. I, 617;kenna e-m íþrótt Bp. I, 16319; kennae-m embætti Bp. I, 10224; k. e-mfrœði Flat. II, 4002 jvf 3485; k. e-mtrú, sið Leif. 2626. 1344; k. e-m kristniÍsL. 7; vildi várr dróttinn kenna sál-unni móti at standa sínum girndumHeilag. II, 35617; kenna latínu, söng-nám Bp. I, 85013 16: k. kenningar (udenPersonens Dativ) dvs. forkynde Kristen-dommens Lærdomme, prædike, Post. 33;Hb. 824. 107; Flat. III, 24631; Bp. I,10233. 10731. 14014; kenna e-m dvs. under-vise, lære en, Bp. I, 16325. 28. 71621;BarL. 841; hann tók heim til kennsluprestlinga, ok var þat athöfn hanstíða í millum at kenna ok at rítaSturL. I, 10329; k. e-m m. Inf. Leif.359; kenna e-m til e-s dvs. oplære entil noget, som han skal gjøre: kvaðí móti þat, sem honum var til kent Fm.VI, 19413. 5) kalde, nævne med et ellerandet Navn; heitir þú eigi svá? eða vórueigi yður kvikendi svá kend? Heilag.II, 62714; er þat vel tilleggjanda þeim(dvs. höfðingjum) til sœmdar at kennaþá með margföldu atkvæði (dvs. i Til-tale bruge en Benævnelse i Pluralis se Kgs. 7159) Kgs. 7123; hvernig skal jörð,sæ kenna? SE. I, 32012. 3241; hvernigskal kenna sól, vind? SE. I, 3303.33215; k. e-t til e-s dvs. kalde noget efteren Ting, idet man optager dennes Navnsom en Del i den Benævnelse der gives det: hann (nL. mann) má ok kenna til eignarsínnar SE. I, 33223; jvf 3349. 13 fg 21;drykk má kalla sæfar heitum - okkenna til þeirra eða horna SE. II,42810 jvf 13; kenna e-t við e-t d. s. SE.I, 3341. 23. 3362. II, 4387; þeir skulu beiða,er í dóminum sitja, goða þá 3, er í þeimfjórðungi ero, er dómrinn er við kendr(dvs. hvoraf Retten bærer Navn) - at fáþeim - Grg. I, 7216; þar er við kendr Up-sala auðr (dvs. deraf har U. a. Navn) Flat.II, 6932; skyldi af því þann sólmánaðkenna við fiska Rimb. 66 a5; sunnaheitir sól ok er við hana kendr drótt-insdagr Rimb. 68 a3 (3910) jvf 68 a1(398); þeir eru við kendir (dvs. havefaaet Navn af) þat hús, er þeir fágasér til fjárafla Heilag. II, 14230; DeusAbraham, deus Ysaac, deus Jacob, erþví ert - kendr við þessa þrjá aldarfeðr,at - Heilag. II, 27311; hann var kendrvið móður sína ok kallaðr ArnórusonSturL. I, 6724; jvf Laxd. 57 (1654);SturL. I, 1217; maðr er nefndr Ölvir áEggju, hann var kendr við bœ sínnþann, er hann bjó á OH. 1031; váruþeir Helgi á Helgastöðum, er þeir erovið kendir Vem. 120; Oddbjörn -, erOddbjarnarleið er við kennd Eg. 23(4529); kend heiti (mods. ókend h.)dvs. Navn som en Ting har faaet der-ved, at der i dens Benævnelse er optagetNavnet paa en anden Ting, hvortil denstaar i et vist Forhold SE. I, 230 fgfvf. 60015. 46414; kendr háttr dvs. saa-dan háttr hvori öll heiti eru kendSE. II, 6006. 6) tilskrive en noget (e-me-t) som Virkning, tilregne en noget somSkyld eller Fortjeneste; ef ármaðr kennirþat manni (dvs. beskylder nogen for), athann - GuL. 2021 jvf 2071. 2093. 2101.2141; megum vér þat ekki páfa kennaAnecd. 42 (333); þat var kent Margretu,at - Fm. IX, 427; Svíar eru vanir atkenna konungi bæði ár ok hallæri Fris.2917 (YngL. 47); taldi þat úsatt, semIngi konungr kendi þeim Fm. VII,74219; spurði, ef hann væri sannr verksþessa, er honum var kent (= eignatFlat. I, 33711) Fm. II, 735; ef þeimeru eigi lestir kendir Grg. I, 1596jvf Stj. 3739; kendi þat hvárr öðrum,at ekki héldi þat, er mælt var Fm.VII, 24816 jvf 22414; GuL. 208; þérkennit eigi guð, er yðr veitir allt þater gótt er, ok kennit skepnunni þat,er skaparinn veitir Heilag. II, 23029 jvfFris. 822 (YngL. 12); Alex. 8821; kendulandsmenn aðrir Þrœndum, at þeirhefði mestu um valdit, er Ólafr -var felldr frá landi OH. 23212; kennae-m völd um e-t dvs. give en Skyldenfor noget, Vem. 740; ogsaa (med udeladt völd) kenna e-m um e-t d. s.: hannætlaði at forða sér svá frá manndrápi,at folkit skyldi því um kenna (dvs. til-skrive det den Aarsag), at hann gerðiþat í œrslum en eigi eptir íllskuKgs. 15425; þeir kenna því um, efeigi verðr vel, at latliga sé til fengitdvs. at man ikke har tilveiebragt de for-nødne Materialier, Krók. 97; Þorgeirrvildi ekki, at brœðrum hans mætti umkenna, hvat sem í gerðist Nj. 147 (252);jvf Fm. X, 29523. 7) anse, betegne en (e-m) som skyldig i noget; kvað þess öngvaván, at hann féngi þeim manni í hendrson sínn, er kendr var mörgum illumhlutum Herv. 3293; kendist hann (dvs.han erkjendte sig skyldig deri), at hannhafði lesit tvá tíma guðspjall opinber-liga í messu Bp. I, 87126; især: kennae-n at e-u: hón bað miskunnar okhét, at hón skyldi eigi optarr at slíkukend vera Æf. 6845; kenna e-n viðe-t: þessir hlutir eru þeir, er þú skaltvarast, at þú verðr eigi við kendrKgs. 8036; jvf Anecd. 75 (85); sá ergefr, verði eigi við þat kendr at takasínar gjafir aptr Kgs. 1708 jvf kenn-ast við i Slutningen af denne Artikel; hann bjó fyrst í Forsœludal ok varílla kendr af mönnum Vatsd. 30 (4926); 8) tilkjende, tilregne en noget (e-m e-t)som hans Eiendom; í hverjum garðistóðu hof ok þeim guðunum garðarnirkendir, er þá vóru blótuð í hofunumPost. 24912; hvar eru Hjörvarði haugarkendir dvs. hvor ere de Hauger, somregnes for Hjørvards? Herv. 21210;veit hann, at hann á eigi þat land, erhann kendi sér Grág. II, 8210 jvf Bp.I, 43327. 30; sýnir Þ. honum bæði höf-uðit ok markit, ok kendist (dvs. kendisér) Hrafn þat Vem. 471; kenna e-mbarn dvs. udlægge en som Barnefader,beskylde ham for at være det, Frost.2, 18 fg 11; Bp. I, 8075; kenna sére-n at þingmanni dvs. anse, erklære enfor sin Tingmand, som tilhørende sitTinglag, Grg. I, 14026. 9) føle; bið ekþik, at þú látir þá kenna á sjalf-um sér fyrir sín íllyrði Krók. 1712;hryggiligt mátti þykkja at sjá, enskaðsamligt at kenna Mar. 12003;m. Gen. ek kendi þín eigi, er þúhvíldir á brjósti mér Bp. I, 46413;hann þótti kenna um allan sik sárleiksMar. 10219; kenda ek þá ekki sjáfaráfalls Mar. 9830; kendi hann mein-samligs hita af eldinum Bp. I, 4220;hón kendi þess, at þar stóð ör íFlat. I, 36527 jvf SE. I, 1704; þurfuþér í fyrstu at taka hann fast ok látakenna harðinda Fm. VI, 11013; maðrkennir eigi sóttar né meinsemdar, efhann bergir þar af Hb. 522; fáit hon-um af staðarins fé svá mikit, at hannmegi sœmiliga útan fara ok hvárkikenna neisu í útanför né aptrhvarfiSturL. I, 2253; þess kenna margir (dvs.det faa mange at føle) af þér, at þúert frændstórr Flat. I, 27011; flestirmenn í ríkinu kenna þeirrar úæfi, erá hefir legit um stund Dn. I, 1074;þess hafði á (nL. af det da forefaldne)kennt í madalgöngu manna, - at -SturL. I, 3819; vit, ef þú kennir hand-anna (dvs. har Følelse i Hænderne), þvíat þú hefir mist sýnarinnar Heilag. I,29318; steinar ero, ok lifa eigi ok kennasín eigi Leif. 238 fg; ogsaa kenna sére-s: slíks ek mest kennumst Am. 52(56); goldit var honum þetta svá, athann mun lengi kennast SE. I, 18027;kendi hann sér aldregi fótarmeinssíðan Heilag. II, 4830; þótt H. kendisér hvern dag vanheilsu Heilag. II,38120; k. sér sóttar Band. 418; Svarfd.274; ligesaa kenna af e-u: hann kendiá sér lifanda af helvítiskvölum nökk-urum Post. 29235. 10) naa frem tilnoget, komme i Berørelse med noget, m.Gen. kenna grunns (= standa grunn):ef tré kennir grunns Grág. 5112; jvfkenna niðr. 11) fornemme gjennemSanserne, især Lugtens eller Smagens;m. Akk. brugðu í munn sér ok þóttusteigi jafnsœtt kent hafa, sem þat varFlat. I, 53915; mold ein sýnist mér,ok svá kennist mér eigi síðr ostrinnsjá, er ek et Heið. 26 (3526); heyrðuþeir þar klukkna hljóð ok kendusœtan reykelsis ílm Flat. I, 31531;þar -, er eigi var ván, at kenna mættihræfadaun af valinum Fm. VIII, 23024;m. Præp. af: þá kendi (upers.) af lauk-inum or sárinu Flat. II, 36531 jvf27234. 12) lade noget komme tilsyne,røbe, vise, at noget findes eller er til-stede, m. Gen. = vita 4; kennir þatmetnaðar Svarfd. 5103; virðist mér ákallþetta meirr kenna ranglætis en rétt-vísi Flat. I, 1928; þótt þeir kenni (L. 12. kunni) lítillar bindendi eða veitasmá muni Krists fátœkum (= lat. cumparum aliquid vel abstinentiae impen-derint vel pecuniae in pauperes pieerogaverint) Heilag. II, 35020. 23 fg; upers. kennir e-s dvs. man faar se noget: vín-viðr var allt þar, sem holta kendi(= vissi Aa. 148) Karlsefn. 9 (Aa. 179); þess kennir nú at, at þér þykkiek févani Eb. 14 (1617); hann skildiskjótt af guðs gjöf, hverr í hlut áttieða hvers at kendi, verðleiks eðavangeymslu (dvs. hvem Personen var, somgjorde det, eller hvad man deri kunde se,Fortjeneste eller Forsømmelse) Heilag.II, 4755; kendi þess um Upplendinga(dvs. man kunde godt se paa, mærke medHensyn til Oplændingerne), at þeim lík-aði ílla aftaka Þóris Flat. II, 3152. 13) nyde, smage (Mad eller Drikke) =bergja, lat. gustare (Heilag. II, 58017. 33);m. Akk. þegar hirðin hafði kent fyrstarétt ok drukkit fyrsta bikar Fld. III,3024; kenndu (= lat. coeperunt vesci)hinar nýkomnar vistir Heilag. II, 39812. 32;hann kendi öngva fœðu nema gras-rœtr Heilag. II, 41311 jvf 32. 59019; hannþarnaðist alla fœðu, útan kendi lítitaf kjarnamjolk Thom. 44730; hann hafðiáðr eigi heldr kent vatn en fœðu á6 dögum Stj. 4907 jvf 48233; m. Gen. þeir kendu aldri fyrr líkamligrar fœðu,en þeir höfðu bergt holdi ok blóðivárs herra J. Kr. Heilag. II, 40120 jvf40037; m. Præp. á: hvárki kendi hanná fœðu né vatni 7 daga í samt Stj.51720 jvf 45334 jvf 24. 28. 14) kjende, skjønne,forstaa, m. Akk. eigi þarf ek at spyrjaþik at nafni, kenni ek, at þú ert Ása-Þórr SE. I, 1469; kendu, at þar varEiríkr Viðsjá Heið. 21 (3354); er þettahann Skallagrímr? Grímr sagði, athann kendi rétt Eg. 25 (499); medAkk. og Inf. eller 2 Akkusativer: kennasítt mark (nL. vera) á e-u dvs. skjønne aten selv er ment med et vist Udsagn, atdette rammer ham, har sin Anvendelsepaa ham, Flat. I, 50032; Anecd. 74 (83);ef maðr kennir náunga sínn (nL. vera)þann, er upp er grafinn (dvs. at den op-gravne er hans Slægtning) Borg. I, 915;med en Objektsakkusativ, der anticiperer Subjektet i den følgende afhængige Sæt-ning: kendu þeir sik þó, hvar þeirvóru komnir Bp. I, 84219; vér kenn-omst, at hvárki höfum vér orðhegieðr kunnastu só viðrkvæmiliga &c.Dn. VIII, 968. 15) kjende noget for hvad det virkeligen er, m. Akk. er þeirkendu skipit Flat. II, 2813; Eg. 27(5230); hann kennir hvers manns stjörnu,er hann sér Bp. I, 22831; múllinn villeigi kenna asna föður sínn Æf. 5530;sun kennir móður sína, en móðir kennirengan veg sínn kjötligan sun Æf. 136 fgjvf 185; á sá, er fé átti, allt þat, erhann kennir LandsL. 3, 1612; hón kendihann, því at hón var þá með Ólafikonungi -, er Hjalti var þar Flat. II,5838; kendust menn OH. 2163 jvf 20832; svá var myrkt, at þeir kend-ust eigi Fm. IX, 5012. 16) have kjøde- lig Omgang med Kvinde eller Mand, =eiga 3 i Gjengivelse af bibelske Sætnin-ger; lítlu síðar kennir Hælkana An-nam eiginkonu sína Stj. 4294 (1 Sam. 2, 21); leið þá út, at vér kennim þáok görum várn vilja með þeim Stj.12112 (1 Mos. 19, 5); ek á þær dœtrtvær, sem öngan tíma kendu nökkurskarlmanns Stj. 12116 (1 Mos. 19, 8);ek kenda eigi karlmanns (= hefi aldrivið karlmann átt Mar. 195) Hom. 6134(Luc. 1, 34), jvf Mar. 530. 32 (3499. 12). -Med Præp. á: kenna á e-u se underNr. 13. - af: kenna af e-u Post.29235; Flat. II, 36531 se under Nr. 9 og 11.- at: kenna e-n at e-u se Æf. 68underNr. 7. - með: kenna með e-n dvs. kjendeen, se hvem han er: kenn með þú,Marteinn! þann er þú sér! Kristr emek &c. Heilag. II, 5878. - niðr: kenna niðr = kenna grunns dvs. naasaa langt ned, at man kommer i Be-rørelse med den nedenunder værende faste Grund, Flat. I, 8715; Fm. VIII, 31724;Grett. 4113; Laxd. 21 (505); kennaniðr fótum Fld. III, 4221; kenna niðrid. s. Fm. IX, 231; Laxd. 18 (3615).- til: kenna til e-s se Nr. 3 & 5. -við: kenna við se under Nr. 5 & 7;kennast við: 1) kennast við e-n dvs.komme til at kjende en, saa at man vedBesked om hans Person: jarl hafði spurtáðr brennuna ok kendist hann af þvíþegar við mennina Nj. 149 (26723); efhann hefir við guð kenzt svá mjök,sem manninum er framast máttuligthann at kunna Heilag. II, 35516;kennast við sjalfan sik dvs. komme til Selverkjendelse, Mar. 119531; kennastvið sik, at - dvs. erkjende om sig selvat man - (jvf kennast at under Nr. 14): kennst við þik, at þú ert hans(nL. Guds) þræll BarL. 1086; á hvárrþeirra at - kennast við sik, at þeir hafavald ok yfirboð af sjalfum guði LandsL. 2, 28; kennist hann við sik, at hann erkominn á heiði þá, er Flotar heitaBp. I, 62922. 2) kennast við e-t dvs.vedkjende sig noget som sig tilhørende:ær kennast við dilka Grág. 4857; atþeir mætti við kennast sínn lítilleik. I, 8;SE21 ekki kennist ek við þetta() . II,som du beskylder mig forFlat76. 29 kennast við, at - dvs. 3)erkjende at -: kendust þeir þá við, at þeir vórukomnir á vatn þat, er - . II,Sturl17;23 er ek eigi svá heimskr, at ekkennumst eigi við, at ek hefi ílla talat. I, 313.Flat33

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚴᚽᚿᚿᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary