Kosta

kosta

kosta, v. (að) 1) prøve noget (e-s) for at se, hvortil det duer, hvor godt ellerstærkt det er, = freista; guð dróttinn! -lát eigi hann (nl. hinn arga djöful) kostavár; guð dróttinn kostar enskis manns,en þó attváro má engi maðr ókostaðrkoma til himinríkis Hom. 19831 fg (jvfHomil. 1997 fgg); svá sem menn kostagulls í eldi, kostar hinn helgi guðkristins manns hvers, hvárt hann séeinarðr í guðs trú eða eigi Hom.1996 fg. 2) anvende noget uden at sparederpaa, for derved at opnaa eller udrettenoget; m. Gen. kosta magns Ríg. 9;varð konungr at kosta svá mikilsþann hest, at - Flat. III, 57796;kosta alls kapps við e-t dvs. gjøre sig alUmage ved, anstrænge sig af alle Kræfterfor noget, Grett. 20231; vilda ek - kaupamér skip -, vil ek þar til kosta fjár(fé Flat. I, 33220) föður míns Fm. II,63; munu þér hinn sama kost fyrir hönd-um eiga - at - kosta þar til allraþeirra manna, er yðr er liðs at ván Eg.3 (48); jvf Flat. II, 3525; Eb. 21 (3429);m. Dat. hann hafði miklu kostat, áðrhann yrði þeirra hluta víss Flat. II,4265, jvf Draum. 11314; eigi fyrirför-umst ek, heldr kosta ek mér (dvs. an-strænger jeg mig for) at ganga í sveitréttlátra Heilag. II, 32834; kosta e-uat e-u, í e-t dvs. anvende noget paa enTing, et Forehavende: R. mælti: - þúhefir lítinn kost fyrir oss haft hér til;m. svarar: veit ek, at yðr þykkir, semek hafa at engu kostat Mag. 1655; þáskript gerði forðum einn vinr mínn íEnglandi, en nú skemstu kostaðir þúí þínu gózi Mar. 21715; m. Akk. hafðiunnasta mín kostat svá mjök aflit,at koma mér til staðar, at þegarsendir hón &c. Pr. 41217; taki fyrstaf allt þat, er hann leggr til ok kostarJKr. 1911; kosta e-t á e-t, eptir e-t,fyrir e-u, til e-s dvs. anvende noget paaen Ting, et Foretagende; þat fríða lík-neski várrar frú sancte Maríe, sem íkirkju þeirri var, hafði prestrinn kostatá sína peninga Mar. 21421 jvf 217 &vl10; kostnaðr svá mikill, sem hannkostar eptir ferð sína Frost. Indl. 232;hafði hann setu á Grund ok kostaðieinn allt fyrir Sturl. I, 32427; gefa munek fé til at kosta fyrir mér Flat. III,40120; ei féngust verðaurar at kostalín til netjanna Post. 46618; hvat erþú vill kosta eða kaupa Æf. 85 B43;kosta á at - dvs. gjøre sig Umage, be-stræbe sig for, at -: kostar úvinrinná með mikilli list ok lymsku, at maðr-inn virði sem minnst þat, er hanngerir ílla Heilag. I, 68327. 3) gjøre sigUmage, gjøre sit bedste, anstrenge sig for at opnaa, udrette noget (jvf stunda),m. Gen. kostum vér þess - at glík-jast enni helgu Maríu Hom. 1010;geta börn saman, en síðan þá tvefaldaþau svá sínn glœp, at þau kosta þess,at fyrirfara barninu Hb. 3114; m. Præp. til: kostum vér til ágætrar bygðarvárrar Homil. 4822; til rásar kostarþú nú Vatsd. 28 (4525); m. Præp. við:við þat er kostanda, at yfir verðistigit of þær (nl. líkamligar girndir)með andans afli Leif. 612; m. Inf. þvíkosti hverr sem einn at algera góttþat, sem hann tók upp Hom. 4715;ek mun ok kosta at únýta kenningarþínar Post. 11317; í því, er hann kostarupp at rísa Alex. 14423 jvf Borg. 1,134; Post. 1409; Alex. 1159; Str. 749;Stj. 37621; Hom. 653; kostit svá keppaAm. 54 (58); ogsaa ved ok forbundet medet andet Verbum i samme Tempus: hinn,er fallinn er, kosti hann ok rísi uppsem skjótast Hb. 318; þér kostit okgerið svá vel, at þér leggit ráð á meðmér Klm. 48417; kostit þér ok grátitekki (dvs. ser til, at I ikke græde) Bp. I,35610; kostit nú, frú! dvelit eigi okhafit með yðr allt kvendi Mött. 1125. 4) gaa ud over, ilde medtage noget, saaat det lider derunder, tager Skade deraf; hvárki var þeim at meini hungr néþorsti, heitt nema kallt, hvárki (dvs.intet) kostaði þau, meðan þau gerðusvá, sem þeim hafði guð boðit Hb.1320; síðan kostaði mik mjök frostok kuldi á vetrum en hiti á sumr-um Heilag. I, 49030 (50421); var þámjök kostaðr af hita Sturl. I, 15422;þat fall varð svá mikit, at kostaðilærlegg hans, gékk hann jafnan haltrsíðan Fm. IX, 21915; lét R. bera ennlamda svein í hús sítt, var hann bor-inn í fjórum skautum, því at bæðivar kostat hold hans ok bein Heilag.I, 21014; sakir fyrnsku váru bararnarmjök kostaðar Bp. II, 14636; kosta e-nmikit, lítit &c. dvs. koste en meget, lidet,blive kostbar o. s. v.: sögðu allir, ateigi kostaði konunginn minna leikrinnen þetta gull, er hann bauð EiríkiFm. XI, 31526 (jvf Fm. VII, 9617, seunder Nr. 5); nú mun þik kosta nökkut,ef þú ætlar við þat at keppast Mag.1539; svá lét hann blíðuliga við alla,sem hann kostaði ekki þat, er hann gafMött. 382 (= sem hann kostaði önguallt þat, er hann gaf Mött. 420); varðkonungr at láta sik mikit kosta hestinnFm. VII, 12323; jvf Konung. 5330; upers. hefir mik svá mikit til kostat þessanafns ok ríkis (dvs. jeg har maattet offre,lide saa meget for at faa dette &c.)Fm. VIII, 14920 jvf 2397; ekki skalek þann fyrirláta eða nítta, er svámikit lét sik kosta (dvs. der underkastedesig saa store Opoffrelser, Lidelser) mértil lausnar (dvs. for at forløse mig), athann hellti sjalfkrafi út blóði sínuBarl. 11434; Pilatus sér nú, hve mikithann lét sik kosta at gera hans viljaPost. 15416. 5) upers. kostar e-n e-tdvs. det koster en noget at faa en Ting,med Prisen tilføiet i a) Gen. hann mákosta svá mikils þann hest, at - Fm.VIII, 124 &vl; kostar þik þat nökkursdvs. det vil koste dig noget, Bp. II, 12732;b) Akk. einn riddara kostar 8 merkrgulls sínn búnað Fm. XI, 33125; þákerru kostaði 600 skillinga Stj. 57319;sögðu, at keisarann kostaði eigi minnafé leikinn en þetta gull Fm. VII, 9617;stefnir þá ráðagerð at frjálsa biskup-inn, hvat sem kostar Bp. II, 10810;hvat skal kosta? segir bóndi Bp. II,12733. 6) bekoste noget ved at betaleOmkostningerne; hann skyldi þessa nafn-bót engum peningum kosta Fm. X, 93&vl; þat boð kostaði Unnr Laxd. 5(623); þú hefir kostat oss (dvs. bekostetvor Underholdning), en vér höfum gertþér ekki til gagns Flóam. 25 (15012);kostaði líkmenn bæði at mat ok munn-gáti Flat. III, 57816.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚴᚮᛋᛏᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary