Krókr

krókr

krókr, m. (G. -s, N. Pl. -ar) 1) Bøining, Bugt, krum Linje eller Retning; nefhans mikit ok krókr á, sá er beygð-ist allt niðr fyrir munninn Fld. II,51831; svartr er hann sem ketilbotn íandliti ok nefbjúgr, krókar tveir þóttuvera á nefi hans Bær. 9841; nasarhans vóru leiðiligar, ok framan á krókrBev. 23540; krókar eru á nefjum þeirraHb. 264; rísta krók siges et Fartøi, naar det istedetfor at gaa fremad i enret Linje gjør en Bøining i Vandet, me-dens det føres afsted ved Aarer eller Seil: Fm. VIII, 22213; Flat. 67733;svá var skipat mönnum með fé þessu,at þat skyldi engan krók rísta dvs. atdet (nl. Fæet) ikke, naar det dreves, skulde vige af fra den lige Vei, Laxd.24 (635); gera sér króka dvs. tage nogenOmvei, hvorved man viger af fra den,som fører lige til Maalet: stóð maðrá bjargi ok beiddi fars; H. kvazt eigigera sér króka til hans, en kvað fartil reiðu, ef hann næði skipinu Fld. III,19723; rétta þann krók, er í baki erbeygðr dvs. tage Fyldestgjørelse for denYdmygelse, man har maattet lide (eg.rette sin bøiede Ryg): bið hann heldr- eggja þó at - kostgæfa at réttaþann krók í baki þeirra, er þeir beygðuStj. 51527; þykkist hann mjök svívirðrvera í þeirra skiptum - ok hefir þatat vísu í hug sér at rétta þenna krók,er honum var svá nauðuliga beygðrLaxd. 14 (2430). 2) Bøile, Fodjern;ætla ek hitt ráðligra, at þér reynit,hvárt á festir leggjum þeim hinumdönskum hinir norrœnu krókar (hvártnorrœna fjötra festir á hinum dönskumleggjunum Fm. VI, 25321) Flat. III, 33613(Mork. 5220). 3) Krog til at hænge noget paa; brutu þeir upp útibúrit ok tókureip ofan or krókum Hrafnk. 2030;höfðu brotit nökkur spjót or krókum,er stóðu fyrir framan stafnrekkju íkvennaskáladyrum Sturl. II, 16317; þarsem flikkit góða hékk á króki einumvið gluggann Æf. 9085; nú er ulfshalieinn á króki (jvf hurðáss; dvs. nu harjeg ikke mere tilbage af mit hele For-raad, end alene en Ulvs Hale) ok hefirmér farit sem varginum, þeir etastþar til, er at halanum kemr, ok finnaeigi fyrr Band. 3513. 4) Bøining paaDrageskibets Bagstavn i Lighed med Bugtpaa Ormens Hale; á Langormi vórufjögur rúm ok 30, höfuðit (höfuðinFris. 15226; Hkr. 19820) ok krókrinnvar allt gullbúit Flat. I, 43511; varfram á drekahöfuð en aptr krókr okfram af sem sporðr Fris. 1487 (Flat.I, 395); þat skip var annat (dvs. det eneaf de to Skibe var) vandat mjök, þatvar dreki ok vóru bæði höfut ok krókrmjök gullbúin Flat. II, 47618. SomNavnet paa Drageskibets Bagstavn i disseExemplarer synes hentet fra den virke-lige dreki, under hvis Billede man fore-stillede sig Djævelen, saa maa man velogsaa derved forklare sig Anvendelsen afOrdet krókr i følgende Udsagn: þú ert,Agricolæ, rófa óvinar, en Lisias semkrókrinn, sá er með þér er, því eroþit báðir þjónar andskotans (hvormedurigtigen er gjengivet det latinske: tu caputes diaboli A.! et dux, qui tecum est,furoris caudam obtinet, ambo estis sata-næ ministri) HeilaG. II, 2148. 21529 fgg. 5) Krog, Hage paa Pilens eller Spy-dets Blad, hvorved dette saaledes fast- holdes i det deraf gjennemborede Lem eller Legeme, at det deraf ikke kan dra-ges tilbage (jvf krókaspjót, krókfjöðr,krókör; P. Claussøn 70. 8816) Grett.4515. 10916; OH. 22313. 6) Hage ind-rettet til dermed at gribe fat om enGjenstand, som man derefter faar i sinMagt (jvf króklykill); stigi skal tileldhúss hvers vera ok tveir krókar (dvs.Brandhager) í hverjum fjórðungi Byl.6 (122); Neptunum set ek guð yfirþessum heimi at ráða ok þar meðveldisgjöf krók þríangaðan, skaltu þarmeð alla hluti til þín draga Troj. 1(611); þríengdr (&vl þriegndr) krókrHeilaG. II, 63211; kasta króki í garðe-s dvs. søge at tilvende sig noget af ensEiendom, Æf. 9017; jvf kraki 3. 7) etSlags Fiskegarn (jvf Folkespr. krok-garn hos Aasen); garn þaug sæm krók-ar (h)æitir DN. V, 53117. 8) Krog,Vinkel, Bugt, Indsnævring (jvf rá, ró,krá, kriki, kríkr, hverfi); nú gangitþér í krókinn hjá húsinu Vatsd.126 (4216); sjóarbúð, sem stendr niðraf Logganom í Osló í PoskrókenomDN. IV, 43216; sjófarbúð, er stendr íkrókinum suðr af Klemetsalmenningin-um (i Oslo) DN. V, 25110; hvilkenBetydning Ordet har i Stedsnavne, brugtdels om en enkelt Gaard, dels om etmindre Bygdelag, f. Ex. í Króki í lutaSaxa EJb. 12326; í Flathúsum í nœrðragarðinum í Krókinum EJb. 634; í Kopp-inum í Króki EJb. 15925; í Hvolinomí Sauðakrókinum EJb. 730; Þveit íSandakrókinum EJb. 1330; í Ruði íBjarnastaðakróki EJb. 15818 jvf 1602;í Velli í Dolini krók EJb. 17830 jvf17810 fg; Hærulands krókr DN. IV,9564. VIII, 24210. 3579; í Flæigiakrók-enum EJb. 30314. - Som Øgenavnforekommer Ordet oftere, f. Ex. Ketillk. Fm. VI, 42829; Þorvaldr k. Vígagl.528. 42; Jón k. Mk. 12329 (DN. XII,1718); Guðþormr k. EJb. 21825; Þór-aldr k. EJb. 36713; Endriði k. Bolt.10131. 9) Krogvei, Kneb, List. Laxd.59 (1738); jvf lögkrókr, krókóttr 2.

Part of speech: m

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚴᚱᚮᚴᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary