Lausn

lausn

lausn, f. (G. -ar) 1) Befrielse eller Udløs-ning fra Baand hvori en holdes fasteller fængslet, fra Tvang eller Lidelsesom en er undergiven; bað hann ekkitortryggja þess helga manns miskunn,er hann hafði lausn af fengit OH.24734 jvf 9. 30 (jvf OHm. 113; Flat. II,38438); okkarr hagr er svá kominn, atokkr helpr ekki, hvat sem fyrir okkrer gört, þat man okkr vera til engralausna Hom. 19431; J. Kr. - helti út sínublóði þeim til lausnar Kgs. 13412; fyrirvára lausn þoldi hann písl Hom. 19515jvf 852; ef þræll manns rekr til lausnarat leysa sik Frost. 4, 551; at hann skyldinökkora líkn eða lausn (= líkn eðalinan L. 13) á gera um helgra dagahald NL. I, 45715; med tilføiet Gen.som angiver a) den, som løses: skuluvárir gódir menn upp rída til Sveríkisok dagþinga um várs kæra faðurs lausnDn. II, 4108 jvf 3; lausn hins heilagaJórsalalands Bp. I, 6911; b) det hvor-fra noget udfries: þat (nL. deyja) ermér margra meina lausn HeilaG. I,4491; jvf syndalausn Bp. I, 71019. 2) Løsepenge som betales for ens Fri-givelse, Befrielse; hann lagði á hvernþeirra (dvs. af sine Trælle) verð ok lausn,leystu margir sik til frelsis en fyrstumisseri eða önnur OH. 2813 (Flat. I,5388); send mér í lausn þína þat, erþér líkar Flov. 14041 jvf 32; ef ek næþeim, aldregi skal ek taka aðra lausnaf þeim, nema höfuð af búk þeirraEL. 399. 3) Betaling som gives forderved at opnaa Fritagelse fra en For-pligtelse, fra Opfyldelsen af hvad derpaaligger en; sá skal hverr fara, er ífyrstu er nefndr (af Kongens Ombuds-mand eller af stýrimaðr), ok eigi um-skipti gera, nema lögligar nauðsynjarganga til, engi skal lausnir (&vl tillausnar dvs. Betaling for at nogen skalslippe fri) taka, en sá, er tekr, gjaldi8 ertogar ok 13 merkr silfrs firir hvern,er hann tekr lausnir af, en sá hverr,er býdr (nL. mútuna, som i en Varianttilføies), mörk silfrs konungi LandsL.3, 811 fg; jvf ByL. 3, 910 fg. 4) Afløs-ning, Vikariat, Supplering, som skal ind-træde i Tilfælde af muligt Forfald; engiskal til lausnar nefna, ok því at einsumskipti gera, at þeim gangi lögligforföll firir, en fyrr var nefndr LandsL.1, 2 (1324); ByL. 1, 25. 5) Godtgjørelse,Erstatning for en pligtig Ydelse, naar denne ikke oppebæres; þat kærðu oklærðir menn, at biskupar tóku veizlureða lausnir af prestum, þótt þeir kvæmieigi í fylkit Fm. X, 2119; jvf DI. I,56712. 6) Løsning, Indløsning af hvadder er i anden Mands Besiddelse; Eilífilátum vér lausn á því, sem dœmt var(undir Stokka kirkju L. 8) í HúseimumDn. IV, 53514; skulu börn Halla leysaaftr jörð um várit með þeim hætti,at um haustit áðr firir Mikjálsmessusé firir sagt, ok útan sóknar (dvs. Sag-søgning) - - eigi minna í senn aftrleysa en tíu mánaðamata ból í hverrilausninni Dn. IV, 6128; jvf aptrlausnKalfsk. 40 a15. 7) Udløsning af kirke-ligt Ban. Bp. I, 71027. 71128 (jvf 7086.71024. 71136. 38 fg); Stat. 2483. 26117; kon-ungr gékk til biskups ok tók lausn afhonum ok hans menn Fm. X, 52415;géngu þeir Ásolfr (se s. 52913) til erki-biskups ok beiddust lausnar af honum(se s. 5316. 53218) Fm. IX, 5349; þá,er þar féllu án iðranar ok lausnar SturL.I, 22136 jvf 10; því at biskup linaðistekki, gékk Þorðr ok Snælaug til sættavið hann at kalla ok tóku lausnir okskriptir Bp. I, 28532 jvf 4; Flosi - gékksuðr ok létti ekki fyrr, en hann komtil Rómaborgar, þar fékk hann svámikla sœmd, at hann tók lausn afsjalfum páfanum Nj. 148 (28111). 8) Afgjørelse af eller i en Sag, Tvist; þarvar lausn ok band allra vandamála,sem Þorgnýr var Flat. II, 7130; þar(nL. ved Peters Kirke i Rom) er lausnöll of vandræði manna of allan heimSymb. 242; fór (nL. Kalfr) útan ok gékksuðr ok tók lausn allra sínna mála SturL.I, 22718; hann átti lausn á hinu mál-inu dvs. han var den som skulde afgjøreden anden Sag, Bp. I, 70817; þá erkonungs son var búinn fram at segjalausnir þeirra mála, sem þar várufram borin fyrir hann Kgs. 1414.

Part of speech: f

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛚᛆᚢᛋᚿ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary