Lén

lén

lén, n. (af ljá) 1) hvad der indrømmes en, falder i hans Lod, kommer ham til gode,til Fordel; guð mun yðr því svá háttsetja ok mikit lén í hendr fá, at honumman líka yðvarr siðr ok trúa Gyð. 219;sættast þar brœðr, skal A. hafa ríkit,en H. lén góð ok biskups tign Gyð.648; hélt hann (nl. Magnús konungr)mik fyrir trúan mann ok veitti mérþat lén, at ek skyldi hafa finnför okkaup við Finna meðan m. væri konungrat Noregi eða synir hans; skylda ekgjalda konungi 60 marka vegna hvermissari, en njóta sjalfr, ef ek fengimeira - - -; varð þat fyrst at rœðaá þinginu, hvárt m. konungr mættigefa nökkur lén lengr en um sínadaga Fm. VII, 12923. 13921 jvf 1404;réttarbœtr - - ok mörg önnur lén,er Ólafr konungr hafði þeim veitt eptirNesja orrostu Fm. VI, 3392; konungr -heitr yðr í móti miklu léni ok traustiFm. VIII, 2043; þítt ríki liggr undirófriði ok tekr þú eigi af þvílíkt lén,sem þú ættir at hafa OHm. 4323; sumir(menn) hafa gótt líf ok ríkuligt, ensumir hafa lítit lén ok lof SE. I, 7225. 2) Len, Land som overdrages en til Be-styrelse og for at han kan nyde de deraffaldende Indtægter; gaf honum mikitlén ok land i sínu ríki OHm. 22 (1812);Ólafr konungr hafði veitt honum mikitlén ok gefit honum dýrligar gjafirOHm. 9017; herra Knútr hafði þá halftRýgjafylki ok Sogn halfan, ok þóttihonum þat lén minna, en hann vildiFm. IX, 42814; Magnús konungr fóraustr til Borgar at sjá um þau lén,sem Hákon konungr hafði veitt frúIngilborg at brúðlaupi þeirra Magnússkonungs Fm. X, 1162; í várum lénumok yfirveldi Dn. II, 48812; keisarinndvelr uú orskurðinn ok hugsar, hvárthann skal einn setja yfir ríkit eðrskal hann öllum sonum Herodis skipanökkut lén Gyð. 8622. 3) Lensbesiddelse som giver en Ret til Bestyrelsen af Landog til at oppebære Indtægterne deraf;Hákon beiddist léns af konungi yfirSygnafylki með þeim hætti, sem Atlijarl hafði Fsk. 1113; görðist jarl hansmaðr ok tók löndin í lén af konung-inum ok skyldi enga gjalda skatta af,því at þar var herskátt mjök OH. 919. 4) Ombud, Embede, = sýsla; fékk Ó.konungr í hönd Ásmundi Grankelssynisýslu á Hálogalaudi, halfa til móts viðHárek or Þjóttu, en hann hafði áðrhaft alla, suma at veizlu en suma atléni OH. 12324 (Flat. II, 23721); sákonungs umboðsmaðr, sem þar hefirlén (&vl. sýslu) Byl. 9, 133; þar semlendr maðr hefir lén Hirðskrá 1912;skyldu ok þeir, er lénin höfðu, missaþeirra, ef - Bp. I, 7647. 5) Fuldmagt til at styre eller handle paa ens Vegne (jvf umboðslén Dn. V, 41710); ek (el.Andres Jóarsson sýslumaðr á nœrðraluta Heiðmarkar) hefir fengit - - synilén mítt hér meðr yðr, skal hann sættaok siða ok niðr setja öll þau málemni,sem hér kunnu falla o. s. v. Dn. II,3815; mýkja völdin með fégjöfum, atfyrir þá smurning skuli þeir fá lénnökkut, at því heldr megi þeir kúga þann hinn fátœkja Post. 6525 (jvf J. A.Fabricii cod. apoc. n. T. Hamb. 1703,s. 5675 fg); ef sami maðr hefir eigilöglig vápn þriðja ár ok veldr þet(dvs. því) sáttmáli sýslumanni, at hanntekr gjöf eðr aðra sætt, at menn hafaeigi vápn, þá sé hann sjalfsagðr afsýslunni ok lénsmæn (dvs. lénsmaðr) afléneno, en (dvs. ef) hans skuld er Rb. 882;skal hann (nl. lénsmaðr) hafa þanntíma, er hann rekr lénit, eigi fleirisveina en - Dn. VI, 238 (2795); jvflénsmaðr.

Part of speech: n

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛚᚽᚿ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Danish - Otto Kalkar's Dictionary
• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary