Lögréttumaðr

lögréttumaðr (lǫgréttumaðr)

lögréttumaðr, m. Medlem af lögrétta, en af de Mænd som skulle udgjøre lögrétta;a) paa Islands alþingi: GrG. I, 20810. 21.2106. 2151. 9. 13. 15; b) paa Norges lögþing(þeir menn er í lögrétto ero nefndir,er skolo í lögrétto sitja ok skolo dœmalög um þau mál er hingat (dvs. til lög-þingis) ero skotin o. s. v. Frost. I, 2;LandsL. 1, 2 fg): at þingit sé skipat oknefndir skoðaðar, lögréttumenn kosnirNL. II, 812 jvf &vl 28 fg; lögréttu-menn SiG. Hran. 3826. 3926 synes være = dómendr SiG. Hran. 207. 2116 fg 19;Ásta ok Botildr lögðu þetta mál tillögþingis -, þá sagða ek (nL. HaukrErlendsson lögmaðr í Osló), en lög-réttumenn dœmdu Botildi 6 aura bólí Gerstöðum, útan þat geti prófat -;nú hverr sem þetta rýfr, þá liggr honumslíkt við sem þeim, er rýfr lögmannsorskurð ok þingmanna dóm Dn. I,9314-21; váro á lögpingi firir mér íJónstufu í konungsgarði í Björgvin afeinni halfu - -; téði Gunnildr framannat bréf -, er váttaði, at fyrnefndrherra Erlingr - hafði gört endiligansáttmála við áðrnefnda Jorunno ok -um fyrsagða tíundargjöf. - þá lögsagðiek með fullum laga orskurði með ráði oksamþykt h. - Erlings Viðkunnarsonarok - - - ok allra lögréttumannainnan vébönda ok útan, at fyrsagðrsáttmáli skal standa - Dn. II, 2855. 22;jvf Dn. I, 93 (se foran). II, 37022. Menaf gamle Breve ser man, at lögréttu-menn ogsaa udenfor Lagtingets lögréttaoptraadte som offentlige Forretnings- ellerBestillingsmænd, og i deslige Tilfældenævnes ofte en Bygd, et Distrikt, indenhvilket de synes at have haft sin egentligeVirkekreds, f. Ex. mit O. ok E. lögréttu-menn á Nesi - sám ok heyrðum á, atþeir héldu höndum saman Dn. VI, 381;mit (nL. G. Jónsson, s. klerkr lögrétto-maðr í Vettaheraði) várom á Flatabœ-, héldo þaug þá höndum saman o. s. v.Dn. II, 416 (Aar 1371); mit Þ. ok E.lögréttomenn á Heiðmarkenni (jvf Dn.III, 855) - sám ok heyrðum á handa-band Dn. VII, 316 (Aar 1383); mithArni K. ok Ifuer H. löghræt men áVágha - sám ok heyrðum up á, at -Dn. II, 4792 (Aar 1383); mit (nL. Am-under Þ. ok Þorsteinn R. lögréttemenní Skaun) várom á Brettehválom, somligjer í Vangs sokn í Rumedali -ságom ok heyrðum á, at þau hélduhöndum saman Dn. II, 506 (Aar 1387);setti ek mítt insigli firir ok AmundærE. lögréttomaðr í Rumædali sítt insiglimeð míno insigli firir þetta bréf, ergjört var á Fjollgorðom sæm lighær íAal á Fauskum Dn. VII, 318 (Aar 1383);öllum mönnum þeim, - senda Kolbjörns. ok Valgarðr A. lögréttomenn í Ruma-dali q. G. ok sína kunnigt gerandi atzmitz várum á Velli í Rumadali, ságumok heyrdum upp á handaband o. s. v.Dn. V, 369 (Aar 1395); ek (nL. Vigulfrá Aspaströnd, lögréttumaðr á Aramark)ger yðr kunnigt, at ek var í deilis-gongu millum -, leiddi þá Þ. í Kollo-ruði tveggja manna vitni firir mér -,er svá svóro á bók, at -; nefndi ektil sex menn skilríka at prófa þessivitni áðr en ek tœki þeim Dn. II, 275(Aar 1346); þer (dvs. þar) vórum mið(nL. Alfinnr B. ok Guðbrandr Þ. lög-réttumenn á Vors) í hjá á Vanginumá Vors, er A. konungs umboðsmann áVors tók stemningarvátto Ásu -, þámenn, er só eita Gautr E. ok SiugurðrÞ., Svóro þeir - Dn. II, 5312-6. DeresGjerning var da a) at dømme, naar dedertil vare í dóm nefndir (af Lagman-den?) Dn. I, 8216 (Aar 1452); naar dedertil vare krafðir: mit Androder G.ok Andres Þ. lögréttomenn várom áFrástöðom konungsgarðinum í Vardali- til dóms krafðir ok 4 lögréttumennmeðr okkr um ábúðafall ok grasnámeptir lögmanns dómi, mátom mér mörkí ábúðafall en aðra í grasnám upp áÞorgrim Þ.; géngu þar ok tvau skilríkvitni meðr bókareiði, at Óleifr hafðistefnt fyrnefndom Þ. á vápnaþingi núí fastonne til lögþingis til Eiðsvalla -fyrir lögmannenn ok lögréttona þar atgöra lög ok rétt um fyrsagðan konungs-garð Dn. I, 632 (Aar 1412); naar Par-terne henskjøde Sagen til deres Dom: bauð þá Ása sik til ok boðlagði undirlögréttumenn til dóms í millum sín okÓlafs -, hvert heldr skildi virðast arf-svik eða eigi, ok vildi Ólafr þett eigiDn. I, 53123; b) at afgive skriftligt Vid-nesbyrd om hvad de havde seet og hørt Dn. II, 483. V, 688, se desuden de idet foregaaende indtagne Citater af Dn.II, 416. 479. 531. V, 369. 683. VI, 381.VII, 316. - Jvf. lögréttumenn á Hjalt-landi Dn. I, 1095.

Part of speech: m

Orthography: Johan Fritzner's dictionary used the letter ö to represent the original Old Norwegian (or Old Norse) vowel ǫ. Therefore, lögréttumaðr may be more accurately written as lǫgréttumaðr.

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛚᚯᚵᚱᚽᛏᛏᚢᛘᛆᚦᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary