Lopthús

lopthús

lopthús, n. = lopt 5; ganga þeir báðirsamt upp í lofthús nökkut, at hærrabar en önnur herbergi, þar vóru gluggará ofarliga bæði til austrættar ok norðr-ættar Heilag. I, 67933 fgg; vil ek, at við(&vl mit) gerim honum eitt lítit lopt-hús (Vulg. parvum coenaculum) Stj.61317 jvf 19 (2 Kong. 4, 10); konungr sateinn eptir í lopthúsi ágætu (Vulg. inæstivo coenaculo), er hann átti ok varvanr at hafa fyrir sumarherbergi Stj.38321 (Domm. 3, 20); gékk hann þegar upp í lopthúsit yfir portinu (Vulg. ascen-dit coenaculum portæ), - - konungrreis þá upp ok gékk ofan af portinuok settist í sjalft borgarhliðit (Vulg.surrexit ergo rex et sedit in porta)Stj. 5362. 28 (2 Sam. 18, 33. 19, 8); hann(nl. hinn heilagi Páll postoli) vissi þá, erhann predikaði síð dags inni í nökkurulopthúsi (Vulg. in coenaculo Ap. Gj. 20, 8 jvf de tertio coenaculo deorsumv. 9), hvat - Stj. 614; einn mikill turn -,yfir hverjum er þat eitt lopthús (lat. coenaculum) var smíðat, sem í sérhafði 10 heimollig herbergi (lat. thala-mos decem), þílík sem svefnklefar væriStj. 20427 (Specul. hist. lib. 1 c. 118);skaltu hana (nl. örkina) meðr golfumgreina ok á þann hátt, sem meðr lopt-húsum (Vulg. deorsum coenacula ettristega facies in ea) Stj. 5617 (1 Mos. 6, 16); bað faðir Antonius ábóta Pam-bonem koma til sín skjótliga í lopthúsþat, er hann stóð í - -; inn helgiPambo brá við skjótt ok fór upp tilhins helga föður Antonii Heilag. II, 6235;logann gerði á þá leið umhverfis lik-ama heilags Theodori sem vindblásitsegl eða hvolf af lopthúsi Heilag. II,31410; tók konungr sér þar herbergi íeinu lopthúsi (= lopti OHm. 7416; OH.10536; Flat. II, 18730) Fm. IV, 24013 fg;þeir vóru í lopthúsi einu (nl. í Túns-bergi, = loptstofu Konung. 30627; Flat.III, 7212) ok vörðust þar alla nóttinasvá drengiliga, at - Fm. IX, 3025;frá Marteins kirkjugarði - skulu veragullsmiðir allir í þeim búðum, er afskjaldþili ero görvar ok jarðgolf er undirok eigi lofthús yfir Byl. 6, 810. Naar lopthús forekommer som Stedsnavn, hardette oprindeligen været brugt til at be-tegne en vis Del af en bœr 2 i Mod-sætning til de øvrige, nemlig den, hvis garðr 5 var saaledes bebygget, at derfandtes et lopthús (jvf í fimtu stofunni,er kallast Gunnleiks stofa, sem loptiter á EJb. 483 under lopt 5); men naarsenere de enkelte Særnavne fortrængteFællesnavnet eller bragte det til at gaa iForglemmelse, gik lopthús ligesom de øv-rige Deles Navne over til at blive et selv-stændigt Navn for en Jordeiendom, f. Ex. á (dvs. í) Vangs sókn á Vos í lofthúsum áHvítheimi halfs 6 m.a ból, item enn íHvítheimi í liðarhúsum 9 m.a ból Kalfsk.79 b jvf item gaf fyrrnefnd frú Ragna9 mánaðamataból í Liðarhúsum, item íLofthúsum halft sjaunda Dn. XII, 9015,saa at Øfsthus, Lofthus og Lirhus nuigjen bleve til Fællesnavne, hvoraf hvertigjen omfattede flere Jordeiendomme, me-dens det gamle Fællesnavn Hvitheimrforlængst er gaaet af Brug, ligesom hellerikke det Fællesnavn nu mere kjendes, somfordum har omfattet Øfsttun, Midtun ogNedsttun i Birkelands Sogn ved Bergen.Paa lignende Maade forekommer lopthúsDn. X, 76113: í Kjøs mam boll y Lofft-hus ok 3 mam boll i Limmen, liggebaade parther y Vinier otting (paa Vos,i Vangs Sogn); Dn. IV, 8893. IX, 2753:á Lopthúsum í inra túni í Ullinsvangssókn; Dn. X, 1744: i Lofthusom sæmligger í /OE/strada(l) i Brugabræg sonkt(Telemarken) ok 2 œrtogha land i Staf-dal; Dn. IX, 4173: 5 markæ bool i Lopt-hwss - - ok 2 hwdeland i Stoffdale iOstrædalen som ligger i Broggebergesoghen; Dn. IV, 10702: í Lofthúsumí Froðalands bœ i Frolands Sogn, jvfMelhus dersteds; Dn. I, 7145: halftannat kýrland i Lopthúsonom í Fardali- í Molands kirkjusókn (i Telemarken;jvf Lofthus, Moghus, Aarhus, SvalestuenMatr. Nr. 32 fg. 36 fg); Dn. XI, 7422:Lopthús ligindis í Hugalands grend iMosogen (i Telemarken; jvf Lofthusvestre og østre Matr. Nr. 24 og 30); Dn.IX, 2593. XI, 1714. 30711: í nædra (øfuer)Lofthúsum (i Eidsborg Sogn, jvf Matr.Nr. 31 fg); EJb. 733. 81: í Lofthúsumí Hiærdale (i Telemarken; jvf Matr.Nr. 20).

Part of speech: n

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛚᚮᛕᛏᚼᚢᛋ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary