Ná

ná

ná, v. (Præs. næ eller nái, Præt. náði) 1) komme nær til, indhente, faa fat paa,faa Tag i noget (e-u); er hann (nL. þessihestr) svá skjarr, at honum er eigihœgt at ná - -; var hugr hans jafnaná því, hversu hann skyldi hestinum ná(= at komast L. 2. 23) EL. 9635; Ing-jaldr hleypir nú í skóginn, ok náðu þeirhonum ekki Nj. 131 (2063); mun Sveinneptir leggja ok vilja ná þér Flat. II,831; maðr hét E. ok dóttir hans Al-conia, Jupiter spyrr þetta ok vill náhenni ok leita sér ráðs - -, í þessugrípr hann hana Trój. 6 (1421); skalhann eigi fyrir koma nema lífi eðalimum, ef vér megom ná honum DN.I, 310. 2) komme i Besiddelse af, faa,opnaa noget (e-u); þeir Víðdœlir kómuok stigu af hestum sínum, géngu þeirheim á völlinn -, héldu Víðdœlir undanok ofan eptir vellinum -, þeir náðuhestunum ok riðu yfir á SturL. I, 23034;hann segir, at þær kistur væri í Salo-mons musteri, er fullar væri af silfri -,ok sagði kong mundu ná bardagalaustGyð. 2232; nú kaupir maðr dýrra enmælt er, ok bergsk hann, ef þat berrkviðr, at hann náði honum (nL. denTjener, som han leiede) eigi elligar GrG.I, 1305; menn skyldu beiða útgönguþeir, er griðum skyldu ná Flat. II, 41712;er hann náði konungsfundi, kvaddi hannkonunginn GunL. 9 (23415); A. tók konuhans (nL. Högna) ok hafði með sér,ætlaði þá, at bœndr mundu eptir ríða,ok mundi þá ná fundi hans (nL. Högna)SturL. II, 121; renna fram skipin, okþegar er hvárir ná máli annarra, þá- Nj. 5 (816); siglingar menn skoluekki högga í annars manns mörku,nema til elds neytis, ef -, nema hannnái hvárki kaupi né orlofi ok gengrnauðsyn við ByL. 9, 102; hón er svákvenna at mér er mest um at eiga,ok ekki mun ek kvángast í bráð,ef ek nái eigi þessu ráði Laxd. 70(20125); bar Eyvindr fram erendi sínfyrir Sigríði ok hóf bónorð sítt viðhana; sagði, at þat var konungs orð-sending, at Eyvindr nái ráði þessu EG.22 (4321); mikill glœpr er þat, at gefamargra kristinna manna líf í millitveggja systra, ok þó eigi ráðit, hvártvér næðim þeirri, er oss er meiri hugrá Fm. IV, 19610; Lucinia man mjökfreista þín ok margar aðrar, því at þærvilja þínum vilja ná Bær. 10520; betrþikkjumst nú - hafa, en ek Noreginæða öllum Herv. 22027; jvf 23215; erþat ráð várt, boð ok sannr vili, at þérlátir fyrnemda Sigríði ná þeirri jörðtil ásetu með þeim skilmála, sem -DN. VII, 1718; sú ein skyldi vera sættþeirra í milli -, at Þorgils skyldi náheraði í Skagafirði SturL. II, 1953; þathyggjum vér, at fáir konungar hafibetra rétt kennimönnum gefit eðr frelsien þessi konungr, ef hann skal sann-yndum ná Anecd. 411 (49); þat er öllummönnum kunnigt, hver hér hafi orðitþinglok, at vér höfum eigi nát lögumEG. 57 (1277); marga menn sá ek moldargengna, er eigi máttu þjónostu ná SóL.60; þat er rétt, at griðmenn sé 2 tilfulltings með þeim, ef eigi náir (upers.)búum til þeim, er - GráG. 5053; Ísleifrvas myklo nýtri en aðrir kennimennþeir, es á þvísa landi næði ÍsL. 9; eptirdráp Graciani sendir Ambrosius tysvarbréf Maximo til at ná líki hans tilgraftrar HeilaG. I, 3633; menn hansnáðu líkinu, var þat flutt inn á BorroFris. 3034 (YngL. 51); jarlinn var afkafi dreginn ok allir hans menn þeir,sem náit var (upers.) OHm. 2131; hannsegir henni allt viðrtal þeirra Naboth,ok hann náir eigi víngarðinum af hon-um Stj. 60029; hann þóttist eigi náréttu af honum SturL. II, 8511; Hrafnhjó til hans ok í setstokkinn, en Márhjó um þverar herðar Hrafni, er hannlaut við, er hann vildi ná sverðinu orstokkinum SturL. II, 19121. 3) blive,være i Stand til, faa, opnaa = getaa) med Infinitiv (jvf geta 6): at þeirnái at flytja erendi sítt við konungFlat. II, 5930; hón bað, at hón næðison sínn til kirkju at fœra Flat. II,43523 (IceL. saG. I, 8113); Mathidia tókat biðja, at hón skyldi ná at fylgjaPetro postola Post. 1361; látum þá náat halda lög sín Gyð. 2912; mæltu Þor-brands synir, at þeir skyldi - láta þáeigi ná at koma í túnit Eb. 44 (8037);lét Gils bóndi enga menn ná at farainn til Ólafsdals Gullþ. 5721; ver þúsvá málugr, sem þú vill -, en lát mikná at þegja fyrir þér Fm. VII, 1199;Ísleifr - vildi ofan ganga ok berjastvið þá ok naði eigi fyrir mönnum sínumSturL. I, 13122; þetta er oss orðinnmikill tímadagr, er vér náðum þik finnaFlat. I, 23630; margr þá fróðr þikkist,ef hann freginn er-at ok náir hannþurrfjallr þruma Hm. 29 (30) jvf 67(685). 122 (1219); allt var eins at geraþat (nL. draga undir mik nökkurn partaf fénu L. 22) ok kasta munkinum, erekki skal sér einn eiga ná HeilaG. I,43924; b) med Dativ: þá lét guð hanaframarr góðum ná verkum (dvs. faa gjøregode Gjerninger) en aðra helga mennHomiL. 57; ekki var þess í lífi Marie,er vándir menn hafa, en mart helgari,en góðir menn nái Hom. 17014; settustþeir í Borgarfjörð með flokkana okætluðu, at Þ. skyldi eigi ná þingreið(dvs. ikke faa ride til Tinget) SturL. II,19424; Þorgils - kvazk fúsastr at faratil Íslands; en ef hann næði því eigi,þá vildi hann - SturL. II, 1105; er förvár helzti íll, þó at vér vinnum ekkiþetta níðingsverk; ok standi menn uppok láti hann ekki þessu ná GísL. 639;guð er heimsins upphaf sá, er allirhlutir taka hrœring af ok gera þáhluti alla, er annat tveggja býðr skapar-inn, eða lætr ná (dvs. eller tillader), atgörvir verði Leif. 146 fg; upers. ef þvíum náir dvs. om dette lader sig gjøre, ermuligt GrG. I, 20914; vildi Sámr beraaptr riddara, er hann hafði teflt í upp-nám, en Þorgils lét því ekki ná (dvs. til-lod det ikke) SturL. II, 10512; c) med til-føiet Præt. Part. af et andet Verbum (jvfgeta 5, 1ste Bind s. 591a17 fgg); ef þeirgæti náð hvalinn at landi fluttan SturL.II, 27716. 4) intr. naa, række frem;Össurr sá, at Helgi sneri at honum okmundi ná til hans með sverðinu DpL.2524; svá úmáttuligt sem þér er at náhöndum til himna BarL. 1154; þauhugðu hann mundu upp rísa, ef höfuðit(nL. Jónas baptista) næði til bólsinsPost. 84812; hljópu menn þá á milliþeirra svá þykkt, at þeir náðust ekkitil (dvs. naaede ikke frem til hinanden)SturL. II, 1147; hittust við Geitsbekk,þar var mýrlent, er þeir fundust, okmáttu þeir eigi nást til Fm. XI, 35425;G. hljóp at virkinu ok langt upp ívegginn, svá at hann náði öxinni uppá virkit ok las sik svá upp SturL. I,2277; skyldu þeir eigi láta Martinumná (= koma HeilaG. I, 57233) innanborgar, nema hann - HeilaG. I, 6319.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚿᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.