Náð

náð

náð, f. (Gen. náðar, n. PL. náðir) 1) Om-sorg, hvoraf en nyder godt, som hanskylder sin Velfærd, = miskunn; er þatok höfðingja siðr at veita þeim líf, ersjalfkrafa ganga upp á þeirra náð dvs.betro sig til, paakalde deres Naade, Barm-hjertighed, Vatsd. 5 (1112); hestrinn svamsvá, at með guðs náð (dvs. Hjælp) komhann yfir ána Ridd. 6617; geymi (yðr)guð með sínni náð ok miskunn Dn.VIII, 12527; fyrirbjóðum harðliga undirvára náð hverjum manni - þessa váragerð - at rjúfa Dn. VI, 26617; Magnúsmeð guðs náð Noregs, Sýa ok Skanekonungr Dn. I, 2971; Hákon m. g. n.Noregs, Sýa konungr Dn. VI, 2661 jvf2381; Ólafr m. g. n. Noregs, Dana okGota konungr Dn. VIII, 2131. Plur.náðir d. s.: yðr ok yðra stétt ok allavel viljandi geymi Jesus Christus meðsínum náðum Dn. VIII, 12824. 12924.13018; þó at guð hafi ok margom öðrummönnum til þessa sama dygðaligs lifn-aðar sínar náðir gefit Stat. 29521 jvf 22. 31;biðjum vér yðr -, at með mildri várn-kynd umberi þér með oss ok látir ossyðrar náðir hinar sömu finna Dn. VIII,1216; vér höfum - þessar náðir görtmeð almuga várum -, at þeir skulu -Dn. I, 440 (NL. IV, 38516); jvf NL.IV, 35012; tóku þér hann útlendan okúkunnan á þínar náðir Flat. I, 14824;hann hefir af nýju undir konungs náðirsik lagt ok upp andvarðat ok afhenthonum húsit (nL. Túnsberghús) Dn.VIII, 12524; hlaupa, koma á náðir e-s dvs.tage sin Tilflugt til en: hann - höggrhöfuð af konungs frænda ok hljóp síðaná náðir A. frænda síns Bret. 20 (1945);koma þar Hrafnssynir á náðir SnorraSturL. I, 2666; ek er hér kominn áyðrar náðir Partalop. 256; vandræða-menn, er komast á kirkju náðir NL.IV, 3508; meðr þí, at faðir þínn okbrœðr eru komnir hingat til mín uppá mínar náðir Stj. 22333; Petr hertog-ason var í Kristkirkju ok fór þaðantil predikara, ok buðu þeir honum ánáðir sínar (dvs. tilbøde de ham sin Be-skyttelse) ok kváðust gæta hans skylduFlat. III, 1605; er nú þetta mál í guðsvaldi ok yðrum náðum Dn. III, 27723. 2) Plur. náðir dvs. Fred; at hans sál fáiþví meiri náðir með guði Dn. III, 433;vér höfum eptir leitat við konung afDanmörk, at friðr ok náðir mætti verðaríknanna millum Dn. VI, 696 jvf 31;komum vér hér með náðum sem aðrirfriðmenn (= Vulg. pacifici venimus)Stj. 2232 fg (1 Mos. 4211). 3) Plur. náðirdvs. Ro, Stilling hvori man ikke er udsatfor nogen Forstyrrelse eller Uleilighed; þat hefi ek spurt, at menn hafi þar(nL. á Íslandi) frelsi ok góðar náðirFm. II, 428; bað hann mik hafa náðir(dvs. ikke gjøre mig nogen Umage, Uleilig-hed) ok lézt ekki vilja mœða sik til þessat tala við þá, er öngva hafa ríkisstjórnMag.* 1916; í náðum dvs. i Ro og Fred: Snorri sendir til þess orð Þrándi, athann skyldi koma inn þangat í Tungu áfund hans; Þ. kom í Tungu um kveldit-; s. fagnaði honum blíðliga -; Þ.kvazt þá búinn at fara þangat, er hannskyldi, ef hann vildi senda hann nökkut;s. bað hann þar vera um náttina ínáðum Eb. 61 (11211); þóttumst ek vita,at við mundum eigi njótast í náðumVígL. 6610; þenna morgin sá Ulfarr útsnemma, ok er hann kom inn, spurðuverkmenn at veðri; hann báð þá sofaí náðum Eb. 30 (5312). 4) Plur. náðirdvs. Søvnens Hvile; eru þeir - ganganditil svefns eptir completorium, ok erallr conventus er í náðum, sér prior,at - Heilag. II, 15432; var þá orðitmyrkt af nótt; géngu menn nú til náðaok sváfu af um nóttina Fld. I, 5087;tóku nú allir á sik hvíld ok náðir umnóttina Klm. 20510; Hallfreðr lagði sax-inu þá í gegnum hann ok dró hannsíðan út or skálanum ok byrgði aptrhúsit, ætlaði hann þá at taka á sik náðir;en þess var eigi kostr, því at Önundrbrauzt fast á hurðina Flat. I, 34222;er mikit er af nótt, vill hann klerkrinnsofa fara ok sér náðir gera; far, segirhann sveininum, ok aptr streng ýztodyrr herbergissins, at vér megim þínáðuligarr sofa Thom. 7921 jvf 24 fg; jvft. die sonne geht zu gnaden SchmellerII, 68012 fgg; Dm. 702.

Part of speech: f

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚿᛆᚦ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary