Nattúra

nattúra

nattúra, f. 1) Natur som virkende og her-skende i eller med Hensyn til, hvad derer dens Herredømme undergivet, NaturensOrden (af lat. natura); þó at eftir boðinattúrunnar hafi farsælan oss fylgjusömverit Flat. I, 9319; stríðandi upp áþenna hátt með nattúruligri vélfinnimóti sjálfri nattúrunni Stj. 17730; ífystu er fleginn var (nl. hestrinn), rakþræll af honum í einu þann lim, semeptir skapan nattúrunnar hafa þess kynskvikendi til getnaðar Flat. II, 3326; þáer hann skyldi þurftar sínnar gangaeptir því, sem nattúran beiddist Mar.874; viðvendill er síðr með nattúru enannarr viðr; - hann er jafnan útanum annan við ok heldr honum fast Pr.43126. 2) Eiendommelighed, Egenskab,Evne; hann Knútr jarl hafði margarnáttúrur fram yfir aðra menn: engi varsá maðr í Noregi, er svá kynni skynjasteina nattúru, sem hann Sturl. II,11322; til hinnar rauðu frú, er nattúrokunni allra strengleika Str. 6730; skyn-laus kykvendi ok - en grimmustu dýrfær svá tamit með langri venju, at þauhafna sínni nattúru Alex. 11920; ef hún(nl. öndin) skiptir nattúrunni, þá kallasthún ranglát, en ef hennar frelsi ok tignvarðveitist, þá er þat kraptr; öll þessiskrimsl fóru remjandi hvert eptir sínninattúru Heilag. I, 5731; þú skalt hverfatil nattúru þínnar, vera ávalt þrællmeðan þú lifir Mork. 6811, þar er sábrunnr, sem þá nattúru hefir, at hannfrýss þann tíma dags, sem heitastr er -Stj. 9611; hafnar tréit sínni nátturu -;þá snýsk þat til steins nattúru Kgs.2027. 35; særlig om overordentlige, over-naturlige Egenskaber eller Evner: hanngróf þær 2 myndir eða líkneskjur á2 gimsteinum, sem svá mikit afl oknattúru höfðu með sér, at - Stj. 25421jvf Nj. 30 (445 fg); þar (dvs. þeim 2 met-um) var á líkneskja manns, ok hétuþat hlutar, ok fylgði sú nattúra, at -Jómsv. 7228 (jvf Flat. I, 1893); honumfylgja margháttaðar náttúrur, því atkonur megu varla hugskoti sínu halda,þegar hann sjá Konr. 5435; ef þúlætr þessar nattúrur fylgja Fld. II,52917 (Örv. 7514); honum man fylgjanattúra (= kraptr s. 633), er ekki væriorð eptir sendandi, með margháttuðumvélum Konr. 6239; mikil nattúra fylgiryðr kristnum mönnum Klm. 12010; þater vitvant at fá varast hans tálar okmargskonar nattúrur Konr. 581; í þvífingrgulli var einn steinn mikillar natt-úru Flov. 14338; þó finn ek eigi natt-úrur með gripum Konr. 7852; þat varkallat, at varla mætti henni (nl. bryn-junni) sakir nattúru vápn granda Konr.6122; hljóp hann upp í lopt af svámikilli nattúru, at engi maðr fékk tekithann El. 597. 3) overnaturlig Væsen, = kraptr 4; spákonan þakkaði hennikvæðit ok kvað margar þær nattúrurnú til hafa sótt -, er áðr vildu viðoss skiljast Karlsefn. 3 (Aa. 1113).

Part of speech: f

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚿᛆᛏᛏᚢᚱᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary