Norðmaðr

norðmaðr

norðmaðr, m. 1) Person som har sit Hjemi eller sin Herkomst fra norðrlönd (se norðrland 2 a), modsat suðrmaðr; hansnafn mun aldrigi týnast í þýðverskritungu ok slíkt sama með NorðmönnumDidr. 30232; fyrir því, at Fróði varallra konunga ríkastr á Norðrlöndum,þá var honum kendr friðrinn um alladanska tungu, ok kalla Norðmenn þatFróða frið SE. I, 374; þar (nl. ved Vevay)koma leiðir saman þeirra manna, er faraof Mundiufjall suðr, Frakkar, Flæm-ingjar, Valir, Englar, Saxar, NorðmennSymb. 185; á Saxlandi er þjóð kurteis-ast, ok nema þar Norðmenn mart eptirat breyta Symb. 1519; jvf northmannus,nortmannus, nordmannus, = dacus i gamle tydske Glosser til Horats efter Münchener Pergamentshaandskrift fra Be-gyndelsen af 12te Aarhundrede meddelteaf A. Holder i Bartsch Germania XVIII,75. 2) Nordmand, Person som tilhørerdet norske Folk uden Hensyn til, om hanhar sit Hjem i Norge eller i de af Nor-mænd bebyggede Lande i Vesterhavet; þeir (nl. Jamtr) vóro af Norðmanna ættkomnir OH. 14219; Norðmenn Didr. 130mods. Danir ok Svíar Didr. 116. 28 =norrœnir menn Didr. 119; undi jarlstorílla ferð sínni ok kendi úsigr sínnNorðmönnum þeim, er verit höfðu íorrostu með Íra konungi OH. 7626 jvf 20(Flat. II, 9112 jvf 5 fg); Noregsmenn okaðrir Norðmenn OT. 6223 jvf 8 fg; þarvar á skipinu íslenzkr maðr - ok hétEldjárn -, ok eitt sin er E. gengr tilaustrar ok sér, hvar Giffarðr liggr, þákvað hann vísu -; ok síðan taka þeirEngland ok þegar ferr G. frá skipi tilborgar - ok hittir borgargreifann oksœkir hann at, ef greifinn myni réttavilja mál hans við Norðmann, kveðrhann hafa níddan sik í kveðskap Mork.14820. 30 jvf 1495 (Fm. VII, 5913. 601. 6);er Þorvarðr kom sunnan frá Rom okí Saxland, þá hittu þeir Norðmenn, oksögðu þeir (dvs. disse) víg Þórarins, erorðit hafði um haustit Ljósv. 3081 jvf 19 fg;höfum vér ekki heyrt frásagnir, atneinn Norðmaðr hafi fyrr gengit ámála með Garðskonungi en Bolli Laxd.73 (2116 fg); mustelam köllum vér Norð-menn hreysikött HeilaG. II, 613 og meðþeim krankdómi, er Greci kalla para-lisim, þat kalla Norðmenn limafall Hei-laG. II, 1191 skriver Abbed Berg Sokkason i Munkaþverá Kloster paa Island (Hei-laG. II, 4915); þá (nl. locustam) kallaNorðmenn engisprett Post. 87210 jvf8499; í þeirri hátið, er heilug kirkjakallar pentekosta en Norðmenn kallapikkisdaga Mött. 215; herjuðu Danir okNorðmenn á land þat, er Norðmennkalla Borgund Flat. I, 9535 jvf 37; hannvar af þeirri borg, er Norðmenn kallaSútaraborg Ridd. 1828 jvf 10; þetta kallaNorðmenn Girkland Hb. 114; þennastað kalla Norðmenn Montakassin Hei-laG. I, 1656; þá váru hér kristnir þeir,er Norðmenn kalla Papa Ísl. 1; Norð-menn kaldes Hrolfr og hans Følge, somindtoge Normandiet Mar. 92324. 26. 9242. 9. 3) Normand, Person hvis Hjemsted erNorge, = Noregsmaðr. Flat. I, 12413(jvf byrðingsmenn Flat. I, 12320, kaup-menn hinir norrœnu Flat. I, 1259); þathaust varð Magnús konungr sóttdauðrá Jótlandi en allr Norðmannaherr fylgðilíki hans norðr í Noreg Fm. XI, 2113;Norðmenn Fm. IX, 420 fg. = Noregs-menn Fm. IX, 41913 fg; Norðmenn Hkr.56822 = Noregsmenn Fris. 2108; efmaðr yrkir háðung um konung Danaeðr Svía eða Norðmanna GrG. II, 1848;er Norðmenn heyrðu þat, at Ólafr kon-ungr var fallinn Fm. X, 36830 jvf 36927;þá er stýrði Norðmanna ríki Haraldrkonungr Sigurðarson Fm. X, 37121; Ulfrfasi var mestr landráðamaðr í Svíþjóðmeð konunginum -; var hann mikillvinr Hákonar konungs ok NorðmannaFlat. III, 17412 (Fm. X, 2713); Norð-maðr = innlenzkr maðr, mods. útlenzkrmaðr Rb. 49 (12323 jvf 1232 fg 16 fg 23 fg). 4) Person som har sit Hjem i det "norden- fjeldske" Norge mellem Lindesnæs og Agde-næs; bjuggust þá allir Þrœndir ok Norð-menn til heimfarar með líki Magnússkonungs Fris. 21015 (Hkr. 56830). Om-endskjøndt þeir sem fyrir norðan eruLíðandisnes modsættes þeir sem fyrirsunnan eru Nesit (se Side 814b1 fgg) oghine bare Navn af Norðmenn, saa findesderimod de sidstnævnte aldrig at havebaaret Navn af Suðrmenn, medens de iModsætning betegnedes som Austmennse Kalfsk. 15a26. 16a16; ligesom manendnu i det mindste ved Norges sydligsteEnde hører Nord og Øst brugte i Mod-sætning til hinanden, hvor der er Taleom to Steders Beliggenhed i Forhold tilhinanden, og man paa Østsiden af Lang-fjeldene ikke alene betegner Landet paaderes Vestside som Nordland (jvf norð-land) og dets Indbyggere som Nordmænd,men ogsaa hvor der er Tale om Ret-ningen af de Dalfører, som udgaa fraLangfjeldenes østre Side, almindeligvisbruger "Nord" og "Øst" i Modsætning tilhinanden. I denne Betydning er detmaaske at Ordet Norðmenn forekommeri Stedsnavnet Norðmannaruð EJb.3509. 14; jvf Vestmannsruð EJb. 184.

Part of speech: m

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚿᚮᚱᚦᛘᛆᚦᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary