Nýta

nýta

nýta, v. (tt) 1) bruge, nyttiggjøre sig; v.á Rogni hefir aptr pytt vatnit fyrirsira Jóni á Tvildislandi, svá at hanskvernar mego eigi nýtast Dn. VI, 2662;ek ætla, at þú nýtir eigi boga mínn,þóttu spyrnir fótum í Fm. VII, 1206;svá framarliga hafa konungar játtatyðr réttarbótum, at varla kann ek þatat auka, en þó hafit þér enn framarrnýttar, en gefnar hafa verit Fm. X, 77;ek hefi ekki vápnit nýtanda Fm. VI,4229; ogsaa nýta sér e-t: þeir nýttu sérþessa stund Fm. VIII, 20013; nú nýtirhann sér nyt fjár þess GráG. 33711(GrG. II, 15213); ef hann nýtir sér fugl-inn GráG. 5073 (GrG. II, 12217); nýtae-t til (e-s) dvs. gjøre Brug af noget, be-nytte: skulum vér vera búnir ok boðnirtil slíks, sem þér vilit okkr til nýtaEG. 13 (2310); skulum vér til nýtahverja stund, er við megum við talastBp. I, 22826; nýta af e-u dvs. gjøre Brug,have Nytte af noget: vil þú freista umfleiri leika? sjá má, at ekki nýtir þúhér af SE. I, 15811; Snorri Hallsson okBersi urðu eigi örkumlalausir, því atB. lét hönd sína, en s. nýtti ekki afhendi Sturl. I, 678; sá hann at töðu-göltr hans var dauðr; hann lét grafahann hjá toptum nökkurum ok lét ekkiaf nýta Flóam. 20 (1415); om kjødeligOmgang mellem Mand og Kvinde, mellemÆgtefolk: Helga gerðist svá stirð viðHrafn, at hann fékk eigi haldit henniheima þar, ok fóru þau heim aptr tilBorgar, ok nýtti Hrafn lítit af sam-vistum við hana Gunl. 11 (2502); þaumisseri fékk Ingimundr Sigríðar Tuma-dóttur, - brá Ingimundr búi ok reiðvestr til Áss í Skagafjörð til Tumamágs hans með Sigríði konu sínni, þvíat samfarar þeirra vóru eigi með værð-um. - Um haustit fór I. brott or Ási,því at þau Sigríðr nýttu eigi af sam-förum Sturl. I, 9425; Yngvildr varð eigiunnandi Halldóri bónda sínum, ok varðmeð nökkurum hœfindum, meðan faðirhennar var við, en síðan nýttu þauekki af (nl. samförum) Sturl. I, 4524. 2) fremme en Sag, en Gjerning saaledesat den bliver til Nytte; er hann sér, atþetta verk má eigi nýtast, þá var hannreiðr SE. I, 1482; er konur hafa mjólkat,þá kveða þær aldri jafnílla nýtzt hafasem þá Hœnsn. 17 (18111); í þeim dómiverðr Þ. Oddason gjörr sekr skógar-maðr, ok þetta eitt mál nýttist þar, þater í dóm var lagt Sturl. I, 2619 jvfónýta mál. 3) nyde, fortære, = eta;þeir er þá eina fœzlu skolo nýta okbergja, er allr líkami skuldi taka nœr-ing ok styrk af Anecd. 26 (28); nú skalþat allt eta ok nýta, en svá verðr dautt,at manns handaverk ganga til BorG.I, 513; nú á maðr kú eina, verðr súsvídauð, hena skal nýta BorG. I, 518;ef svín - -, þá er rétt at nýta svín,ef hann vill; björn eiga menn at nýta,hvárt sem er viðbjörn eða hvítabjörnGráG. 434 o. s. v. (GrG. I, 34). 4) tagefor god (nýtr); hví sætir þat, at þúkveðr önga aðra menn til ferðar þessaren bœndr? viltu eigi aðra nýta? ekvil bjóðast til ferðar með þér ok ætlaek at vera þér miklu meiri en einnhverr bóndi Sturl. II, 1126; vér vildumráðast til liðs við yðr með þeim mönn-um, sem þér þikkja nýtandi í liði váru;- - var nýttr annarr helmingr (nl.liðs þeirra) en annarr fór í brott Jómsv.6512-13. 15 (jvf helmingr liðs þeirra þykkirnýtr vera, en annarr helmingr var aptrsendr Flat. I, 16835; helmingr liðs þeirraer í lög tekinn - en helminginn sendaþeir aptr Fm. XI, 80-81); síðan nefndiG. sér vátta ok fastnaði sér Helgu oksegir síðan, hvárt þat mætti svá nýtaGunl. 4 (2079); var Leuricus þar umhríð, en þá nýtti hann ekki (dvs. taaltehan ikke, fandt han sig ikke tilfreds med)þar at vera ok fór þá aptr Mar. 1125;þá þóttust menninir eigi nýta at verahjá honum ok varð hann einn samanHomil. 9812; ódaunan gékk svá mikitaf henni, at menn þóttust varla meganýta at sitja yfir henni Bp. I, 17813; einnjaxlinn varð - svá sárr, at hón þóttisteigi nýta mega at láta tunguna viðkoma Bp. I, 19528; svá var ástúðligt meðþeim fóstbrœðrum, at hvárgi þóttistnýta mega, at þeir væri eigi á samtLaxd. 40 (1076); sögðuzt þér ekki annatmega nýta, en konungr jarðligr stjórn-aði yðr Stj. 44830 (1 Sam. 12, 12).

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚿᛦᛏᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary