Ofan

ofan

ofan, adv. 1) ovenfra; logaði ofan allrskálinn Nj. 130 (19925 jvf 23 fg); hellir -es í bröttu fjalli svá ofarla, at stór tréþau, er á jömno niðri vaxa, þykkja eigimeiri ofan til sýnar (dvs. naar de sees ovenfra), en smá hrís Heilag. I, 22629. 2) ned, nedad, = niðr (mods. neðan,upp); upp ok ofan dvs. op og ned: optgékk hann bæði upp ok ofan Pr. 3111(Sallust. Jug. c. 94); jvf Flat. I, 16628;ymsum hleypti hann brúnunum ofaneða upp Eg. 55 (1162); stíg þú ofan afþínum hesti Didr. 19327; þá lagði hannspjóti í gegnum - brjóst hans okkastaði honum dauðum af hestinumok mælti: ofan þú (dvs. ned med dig!)hinn ílli hundr EL. 2516; féll hann þáofan (nL. af Galgen, da virgullinn var afhuggen) Pr. 41417; jarl fór í (nL. klæðit)ei at síðr ok lét falla um sik ofan Flat.II, 43819 (IceL. sag. 1, 8529); gékk sveinnnekkverr óvarliga ok féll or einstiginook hraut allt ofan á jömno Heilag. I,22632; stofan brann svá, at hón féll ofanEg. 46 (9323); nú brotnar kirkjan ofanGrág. 2013; hús vóru þar ofan tekinEg. 23 (459); hestarnir vóru eltir undirhonum, svá at bararnar hrutu ofanBp. I, 50823; líkit lá opt ofan dvs. faldtofte ned af bararnar Eb. 51 (9625); erhón gékk ofan or fjallshlíð Heilag. I,22625; þá kom af landi ofan (dvs. ned imodSøen, mods. upp á land L. 7) at gang-andi karl gamall Post. 13610; ek sámenn ríða ofan með Markarfljóti Nj.54 (836); reið hann þá ofan eptir dalSturL. II, 346; hann bjó á Velli ok áttiland til Rangár hit efra ok ofan tilmóts við brœðr sína Eg. 23 (4521);Þjóðolfr tók þá ofan hattinn (nL. af Hovedet) Fris. 5320 jvf 7 fg; þá lagði hannofan hrútinn af öxlum sér Heilag. I,2315; kom einn göfugr maðr - okbauð Martino at leysa ofan steininn(som hang ovenover i Fjeldet og truedemed at falla á hús hans, es hann losnaðiL. 37 fg) ok báð, at hann fœri á braut- meðan steininum væri ofan veltHeilag. I, 22639. 2271 fg; hrundu þar í(nL. í gröfina) ofan höfðinu ok grófu áofan torf Fbr. 581; steyptist ormrinnofan of dag fyrir fjallshlíðna Heilag.I, 22616; er ofan vóru drykkjuborð (dvs.vare nedtagne, mods. vera uppi Fm. IV,265) Flat. II, 17515. 3) oventil, oven- paa, paa den øvre Kant eller Side; klettrinn var víðr ofan Flat. I, 12838;örkin skal vera því mjórri, er ofarr er,ok eigi ofan meiri en alnar yfir atmæla Pr. 6922 jvf Stj. 5614; löggarðrer 5 feta þjokkr við jörð niðri, enþriggja ofan Grág. 4515 (Grg. II, 906). 4) ovenfor, ovenpaa, med følgende Ge-nitiv; þrjá daga héldu þeir líkum þeirraofan jarðar (dvs. fyrir ofan jörð) Str. 571.- Særskilt maa gjøres Rede for de For-bindelser, hvori ofan forekommer medforskjellige Præpositioner, nemlig: á, af,frá og fyrir; á: ofan á eller á ofan 1) ned paa, ovenpaa: litu þeir upp oksá eld mykinn í tungna líki, ok fórofan á alla þá Hom. 1296; leggr Refrá hann (nL. Gísla) ofan aptr klæðin, okþar leggst Alfdís ofan á klæðin GísL.1397 fg; mælti (nL. Refr) at Gísli skyldiþar niðr leggjast í halminn, ok berrá hann ofan fötin, ok hvílir nú á honumofan hón Alfdís GísL. 5228; stendr hann(nL. guð þeirra) þar á (nL. á hjallinum)ofan, meðan hann er úti OH. 10815;lauk svá með þeim, at Eiríkr jarlhrökk ofan (fra Ormen) á Járnbarðann- -, en er E. jarl var kominn ofaná skip sítt, þá mælti Ólafr konungr -:hvárt keyrðu þér nú jarlinn ofan afOrminum Flat. I, 48818; grófu á (nL.höfuðit) ofan torf Fbr. 581; skýtr niðrsínu skapti ok stýðst á ofan Didr. 2014;stöndom á val gotna ofan eggmóðumHamd. 313 (30). 2) foruden; á þat ofan(desforuden) trúði hann eigi táknumhennar Heilag. I, 54521; á þetta ofan alltgerði hann suðr at oss 13 skútur Fm.IX, 50813; á þat ofan, sem áðr gerðistmeðal okkar, lét hann gefa sér kon-ungsnafn Fm. IX, 5084; ofan á þetta(gékk) sira Bjarni Auðunarson í borganDN. II, 8232 jvf III, 6425; gefa munek fé - - ok þar á ofan velja yðrgjafir Flat. III, 40121; þú gjörir þeimúlög en níðir þá á svá gert ofan Grett.3314; vér erum engri sœmd at nærren áðr ok verðum at hafa bótalausahverja svívirðing ofan á aðra (dvs. denene Fornærmelse, Beskjæmmelse ovenpaa, efter den anden) Grett. 17629; hefði betrverit at ganga eigi jafnlangt fram viðhana ok þola nú eigi hverja skömm áaðra ofan Vatsd. 36 (5526 fg); á ofaneller ofan á dvs. ovenikjøbet, = þar áofan: hann gerði mart íllt, framdi saur-lífi áðr hann fór heiman ok tapaði sérsjalfr ofan á Mar. 87015; bœti mörksilfrs, halfa konungi en halfa þeim, erland á, ok landnám á ofan LandsL. 7,604. - af: ofan af dvs. ned fra: hvártkeyrðu þér nú jarlinn ofan af OrminumFlat. I, 48826 (se under ofan á 1). -frá: ofan frá dvs. nedenfor: var verkr íenni hœgri kinn ofan frá auganu SturL.I, 34827; þar heitir Haugsnes upp frá,er bardaginn var ofan frá á GrundinniSturL. II, 7125 (jvf Kaalund I, 7419-21);leituðu þeir við at fœra hann til kirkjuok gátu eigi komit hanum nema á einngils þröm þar skamt ofan frá sér Grett.784; s. sat í brekkunni ofan frá Sandummeð allt lið sítt SturL. I, 3449. - fyrir:ofan fyrir dvs. nedfor, ovenfra nedover: pegar er þeir K. kómu at borginni,hljóp K. upp ok tók Jón höndum, okféllu þeir báðir saman ofan fyrir borginaSturL. II, 284; féll Hafgrímr dauðr ofanfyrir klettinn ok þar Brestir á hannofan Flat. I, 12919 jvf 12914; fyrir ofandvs. ovenfor: við arfasátu þá, er hérstendr fyrir ofan húsin Nj. 130 (19924);borgin stóð á sæfarhömrum nökkurum,en steinveggr var fyrir ofan vel smíðaðrFlat. II, 46939 (IceL. sag. I, 14228); inrahúsit firir ofan eldhúsit DN. VI, 84(7919); firir ofan láfadyrnar hinar ytri- firir ofan kirkjuveginn DN. VI, 84(7928. 30); firir ofan stöpulinn DN. VI,84 (7935); ef landsdróttinn er fyrir útanAgðanes eða fyrir ofan fjall, eða fyrirnorðan Eið Frost. 12, 8; ef vötn eðalón ganga fyrir ofan fjöru manns, endakasti hvalum eða viði yfir malakambeða eyrartanga í vatn eða lón Grág.51118; fyrir jörð ofan dvs. ovenpaa Jorden blandt de der levende Mennesker Oddr. 1.

Part of speech: adv

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚮᚠᛆᚿ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary