Pallr

pallr

pallr, m. (G. -s, n. PL. -ar) 1) Trin hvorpaa man stiger op eller nedad, lat. gradus,= gráda 1; í miðju húsinu var arinnsettr ok kringlótr ok víðr með trégjörr ok pallar umhverfis upp at gangaFlat. II, 29637; þessi steinn var útansem klappaðr væri grádum eðr pallum,hann þóttist ganga upp eptir steininumsvá langt, at - Fm. I, 13715; eru þarfim pallar upp at ganga (nL. til Sengen som stod midt á hallar golfi) Fld. III,22020; austr af stúkunni er berg, okaustan við bergit er vindr upp at ganga19 pallar á bergit Symb. 567; þat segjasumir menn, at hann léti gera djúpagröf svá, at 20 pallar væri at ganganiðr í jörð Stj. 51724; géngu at húsieinu lítlu ok géngu þar inn, ok láguþar pallar í jörð niðr Mar. 15016; jvfMar. 726. 28 fg under pallalofsöngr; HomiL.12312 og Hom. 20727 under pallasöngr. 2) Stilling hvori noget, Trin hvorpaanoget staar, Beskaffenhed som noget har,Art eller Slags hvortil noget hører, Grad;reiðinnar píning hefir þrjá palla (dvs.Grader) með manninum (= lat. tresgradus hominum sunt in passione iræ)HeilaG. II, 57217. 34; hallast aptr í samapall orð ok úfrægð með þeim konungs-dóttur Mar. 30727; enn tolfti pallr ósómaer lýðr lagalauss Leif. 16 jvf FortalenII22 fgg. 3) Forhøining langs Stuens treVægge, nemlig begge Langvægge og denindre Tvervæg, som paa Fremsiden be-grænsedes af en Stok (bekkjarstokkr,pallsstokkr) = bekkr I (jvf Folkespro- gets løysa brura af padden i GjellebølsBeskrivelse over Sætersdalen i Typogr.Journ. XXVII, 4413 fg med "løse Bruden af Bænken, nemlig ved Bænkegave, bekkjar-gjöf", i Willies Beskrivelse over SillejordsPræstegjeld s. 2607), af hvilke pallarden ene kaldtes þverpallr eller hápallrmodsat begge langpallar; om þverpallrsynes Ordet at maatte forstaaes a) hvordet modsættes bekkr; Steingerðr sat ápalli, ok sezt Kormakr hjá henni, enÞorvaldr sitr í bekk ok þar hjá honumNarfi Korm. 1924 (4230); sátu þar útará bekk báðir saman en biskup sat ápalli SturL. I, 1924 (4230); b) hvor pallrforekommer i Forbindelse med innarr elleri Modsætning til útarr: Ketilbjörn satá stóli innarr við pall SturL. II, 18722jvf 1115; þá géngu þeir at pallinuminnarr - ok lögðu hendr á biskup SturL.II, 18226; c) i Forbindelsen á pall ellerpalli (hvor Kvinder og Biskoppen synesat have havt sit Tilholdssted): Knútr vareigi heima, en húsfreyja sat á palliok gengr Ólafr á pallinn til húsfreyjuSturL. I, 1114; konur sátu á palli, oksat Helga in fagra næst brúðinni GunL.11 (25016); konur sitja á palli Fld. III,62316 jvf konur skipuðu pall Nj. 6 (112);þar sat kona á palli Fld. III, 15326;var Steingerðr í stofu ok sat á palliKorm. 3812 (105); sat Katla á palli(&vl þverpalli) ok spann -; stóð húnþá upp af pallinum ok tók hœgindinundan sér, var þar hlemmr undir okholr innan pallrinn, lét hón Odd þarí koma Eb. 20 (3310. 26 fg); minntust þeirKári báðir við hann ok leiddu hanní milli sín í stofu inn ok settu hanná pall í hásæti Nj. 148 (25525); satGeitir faðir bónda á palli ok þuldi ífeld sínn Flat. I, 25238; Ólafr bóndisat á palli o. s. v. SturL. II, 1223-14; jvfá miðjan pall Æf. 42A58; om langpallrsynes det derimod at maatte forstaaes:a) hvor to pallar modsættes hinanden:sat biskup at máltíð í mikla stofu; varsvá skipat, at bœndr sátu á annan pallen biskup ok hans menn á annan Bp.I, 86720; úœðri pallr = úœðri bekkr:konungs hásæti var á langpallinn þann,er vissi móti sólu - þessi maðr (nL.konungs ráðgjafi) skyldi sitja á ennúœðra pall gegnt konungi Mork. 12537;skyldi konungs hásæti vera á þannbekk, er vissi móti sólu (jvf a miðjumlangpalli L. 10), annat öndvegi var áhinn úœðra pall (&vl bekk) gegntkonungi Fm. VI, 43912; jvf Fsk. 219;er konungrinn (nL. Aðalsteinn) sá, atEgill var inn kominn, þá mælti hannat rýma skyldi pallinn hinn úœðrafyrir þeim, ok mælti, at E. skyldi sitjaþar í öndvegi (= hásæti s. 11622) gegntkonungi EG. 55 (11518); neðri pallrinn:vér (nL. capitulum ok kórsbrœðr í Staf-angri) höfum selt Ormi bónda - æfin-ligt borð meðr oss á neðra pallinn Dn.IV, 2634; þjónustumanna pallr: skal okfylgiskona hennar vera í biskupsgarðiþessar hátíðir: um jól o. s. v. ok sitjaá þjónustumanna pall Dn. II, 11527;kertisveina pallr: jafngótt kosthald semgefst á kertisveina pall í biskupsgarðiDn. IV, 26313; b) hvor det af Sammen- hængen kan sees at være = bekkr: Márlá útarr (mods. innarr eller ved Tvær-væggen) í bekk ok hafði lagt höfuð síttí kné Rannveigar dóttur Hneitis bónda,hann settist þá upp, er hann heyrðitil Ólafs, ok hafði annan fótinn niðrfyrir bekkinn, en Ólafr snýr at pall-inum (dvs. bekkinum) útarr fyrir hannMá SturL. I, 1115-19; c) i Forbindelsení pall, í palli: tefldi annarr austmaðrvið heimamannn Þorgils - ok kallaðiaustmaðr á Sigurð, at hann réði umtaflit með honum -; Sigurðr settist ípallinn Mork. 20432; varð Þorgils hennireiðr ok vildi refsa henni; hón hljópþangat, er Sigurðr var, ok hann settihana hjá sér í pallinn Mork. 20419;einn maðr sat í pallinum at baki þeim- -; en þá er hann féll, þá fannstþat í pallinum, at Fsk. 27925. 34; jvfFm. VII, 32517 (Hkr. 81111); reikaðihann um timbrstofu ok lagði sik upp ípallinn Bp. I, 87413; svipti hann henniupp í pallinn (nL. hvor han laa se L. 5)Grett. 17030. Jvf. fótpallr, hápallr, kerti-sveinapallr, krókpallr, langpallr, stofu-pallr, þjónustumannapallr. 4) Hylde,Hjell, hvorpaa den ligger, som tager sigDampbad i en Badstue (om hvilke Bad- stuer se E. Sundt i Tidsskriftet Norden III, 388-422; E. Sundt om Renligheds- stellet i Norge s. 387 fgg; A. C. SmithBeskrivelse over Trysild i Topogr.Journal for Norge XIII, 5012 fg). Æf.42B32 (jvf L. 77 fgg. 83. 102 fgg).

Part of speech: m

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛕᛆᛚᛚᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary