Ráða

ráða

ráða, v. (ræð, réð, ráðinn) 1) overveie, betænke sig, raadføre sig med nogen (sigselv eller andre) angaaende en Sag (ume-t), for at man kan blive enig med sigselv derom; konungr - gaf jarli stundok órlof at ráða um þetta við vini sínaFlat. II, 17936 (OH. 9733); er nú - bazt,at vér ráðim um allir samt, hvert ráðskal upp taka OH. 6031; þar liggr Reg-inn, ræðr um við sik, vill tæla mögþann, er trúir honum SE. I, 35824;upers. eigi ræðr um þat dvs. man be-høver ikke at betænke sig desangaaende eller tvivle derom, det er vist: KoNr. 4546.5427; KoNr.* 1416; Krók. 442; Örv. 8026. 2) tyde, udfinde Betydningen af noget (e-t): ráða e-t at líkindum se underlíkindi 2, Side 523a; þat er mjökmikil synd at ráða til ens verra þat,er vera má vel Leif. 631; ráða draumNj. 82 (12110); Vatsd. 42 (681); Laxd.33 (8132); Flat. II, 28931; Fm. X, 27026;SturL. I, 7612; VígagL. 96; Stj. 20019.2017. 14. 17. 20212; Pr. 549 fgg 22 fg (AnaL.18016 fg 29 fg). 7423. 26. 28. 30; Bær. 8634; GunL.2 (19411. 1977 fg); GísL. 2417; dreymdimik - -, ráð þú, hvat þat væri Am.14. 22; hón réð betr drauma, en aðrirmenn Jómsv. 5611 (Flat. I, 994) jvf Pr.4930 (AnaL. 17611 fg); ráða gátu: er mennfreistaðu at bera upp gátur fyrir hon-um, þá varð engi sú upp borin, at hannréði eigi (= kunni eigi ór leysa L. 3 fg)Herv. 2345; hón (nL. dróttning sú, erSibilla hét) - fór at reyna vitrleikSalomons ok bar upp firir hann gátur;hann réð allar gátur hennar ok öllhennar vandmæli HeilaG. I, 30040; ráðavísu: Gísli kvað vísu - -. Þórdísnam þegar vísuna, gengr heim ok hefirráðit vísuna GísL. 3311. 3) læse (Skrift, f. Ex. rúnar, stafi, rit), skjønne, forstaadet skrevne saa at man har Rede derpaa,kan gjøre Rede derfor (forskjelligt fra ráða upp, lesa); veiztu, hve ráða skal(nL. rúnar) Hm. 1452 (1442); þær (nL.hugrúnar) of réð - Hroptr Völs. 1292;réð ek þær rúnar, er reist þín systirAm. 12 (11); fundu þeir rúnar klapp-aðar á steini -; síðan réð Jóan epi-scopus rúnar HomiL. 2049. 14; váro íhorni hvers kyns stafir -, ráða ek némáttak Guðr. 2, 22; lét hann laustritit, ok tóko þeir þat ok mælto, atráða skyldi ritit, en er ritit var ráðit,þá - HeilaG. I, 2621 fg; ráða þat, er ánorrœnu er ritit Bp. I, 5912; er ritþetta kom til handa Helenu -, þá réðhón þat rit, ok þá er dróttningin hafðiritit ráðit - HeilaG. II, 2584 fg jvf Post.45534; HeilaG. I, 2622 (Pr. 44422); Klm.163; hann skal láta ráða skrá ok lýsaþann máldaga (som sá maðr, er kirkjovarðveitir, havde látit gera allan á skráL. 13) GrG. I, 1517; menn skolu fast-andi til þings ganga ok sœkja þingþá, er sól er í austri -; en prestr sá,er bók skal ráða, hann skal ringjamyklo klokko, þá er hann vill með bóktil þings ganga Frost. 1, 33. 4) finde noget raadeligt, tilraadeligt saa at manbør gjøre det (jvf ráð 1, ráðligr, ráð-uligr); af þeim (nL. löstum) höfum vérráðit (= lat. ratum duximus) at segjanökkura luti Hom. 482. 24; ræð ek þat,at vér vindum segl várt ok stefnum útí haf OH. 14037. 5) raade, tilraade en noget (e-m e-t), som man finder at hanbør gjøre; hann réð syni sínum ráðmeð þessum orðum Æf. 494. 501; þatræð ek þér hit fyrsta, at þú - Sigrdrif.22-24; jvf Fafn. 20 fg; ráð mun ekþér nú ráða Hárb. 53; Þórdís spákonaréð ráð til, at Þorkell skyldi - Frs.19433; hann taldi fyrir þeim árla oksíðla - réð þeim ástráð Hom. 14730;hón réð honom þat ráð, at hann skyldi- Fm. XI, 167; hann hafði ráðit þauráð Þorvarði, at hann skyldi SturL. I,4930; ek vil ráða þér annat ráð OH.4532; varð allt at ráði þat, er hannréð mönnum Nj. 20 (3020); vér höfumhonum ráðit þat hollasta ok heilasta,sem kunnum honom ráða eptir þvíviti ok kunnustu, sem - Dn. IV, 141(13319); réðu þeir henni at giptast þeimmanni, er - Partalop. 19; vilda ekráða yðr ráð -, at þér hlypit eigiupp við frameggjan Hallgerðar Nj. 41(6122); G. mælti til Njáls: heilræði emek kominn at sœkja at þér -; makligrert þú þeirra, segir Njáll, ok réð honomráðin Nj. 45 (7122); leitar jarl ráða viðlenda menn, E. réð þat, at þeir skyldisigla norðr í land Flat. II, 1528; réðuvinir hans honum þat, at hann berðisteigi við þik Nj. 22 (3312); jvf EG. 3(423); ráð þú mér heilræði nökkur Nj.55 (8518); ogsaa ráða e-m e-u: þessumun ráðit hafa sá, er flestu ílla ræðrSE. I, 1364 jvf 1; mun ykkr því vera velráðit, ef þér segit mér it sanna Mork.67. 6) planlægge, forberede et Fore-tagende og saaledes være Ophavsmandentil noget; þá menn, er kono hafa numiteða þat hafa ráðit GráG. 1881 (GrG. II,5719); þeir finnast jafnan ok ráða at-för við Gunnar Nj. 72 (10710); réð hónþeim bana Nj. 13 (234); jvf 12 (2126);ek réð, er þeir (nL. hestar) hurfu Heið.30 (3338); þeir er á öðrum vinna en (á)þeim, er gera eða ráða vandræði NL.II, 1759 (= NL. IV, 13112); sá er eigiminnr sekr fyrir guði, er ræðr, en sá ergjörir manndrápit, allra helzt, ef sá erhöfðinginn, er ræðr, en hinir (nL. ero)hans undirmenn Post. 2386 fg; hvárkiráðandi né valdandi ByL. 10 (NL. II,28715); tók ek undanfœslo Ononda Ólafs-sonar, at hann var hvárki ráðandi eðrvaldandi um at hengja Gunnar œra Dn.I, 3396 (fra Nissedal Aar 1354); Vifill varhvatki ráðandi, valdandi eðr gerandi eiheldr þet barn, er úfœtt er Dn. VII,29721 jvf 18; var þet œggen radenda edævaldendæ uttan ek Dn. I, 42014 (fra Nissedal Aar 1372). 7) lægge Raad op iden Hensigt at volde ens Drab eller Død(ráða e-n = ráða atför við e-n, ráða e-mbana); ef kona drepr búanda sínn eðaræðr hann Frost. 4, 351 jvf 4 (Hák. 223 jvf 6);hann réð Plóg svarta föðurbana sínn enYngvarr kveisa drap hann Fm. XI, 3537;mundir þú þat úglöggt, er þit blönd-uduð blóði saman Sigurðr ok þú, er þúrétt hann Völs. 15921; þeir ætluðu, atkonungr mundi hafa ráðit hann Fm. IV,31219; hann var tældr af ráðum kenni-manna þeirra, ok (dvs. er) rœgðan höfðu okráðinn þann mann, er Priscellianus hét,þann er þeir töldu villumann HeilaG.I, 57220; jvf ráð i Modsætning til verkFrost. 4, 356 ligesom ráðandi modsættes valdandi se Dn. I, 339. 420 aldeles somi Gotlandslagen. 8) aftale; réðu þeirþat þá með sér Nj. 60 (9314); hófst -sá orðrómr - -, at Sturla ok Ingi-björg hefði þessi ráð ráðit með Þor-varði SturL. I, 4930. 9) beslutte, be- stemme, afgjøre: a) med Dativ: Kjartansagði henni, at hann ætlaði útan; hónkvað hann þessu skjótt hafa ráðit Flat.I, 30931 (Laxd. 40, s. 10729. 1081. 19); þeirÞ. réðu þessu, at þeir fóru í skóginnEG. 76 (1845); úmagi má engu kaupikaupa né ráða GuL. 561; nú með yðruráði vil ek kvángast ok -; en þeirsvöruðu allir, at þeim þótti því velráðit Klm. 4317; man ykkr því (= þatFlat. VI, 1326) vera vel ráðit, ef þérsegit mér it sanna Mork. 67; b) med Akk.: er þeir höfðu ráðit sambandÞorskf. 592; þikki mér nú vandastmálit, er ek hefi áðr ráðit brúðlaupmítt Nj. 2 (414); réðu þeir þat at faraofan til Rangár Nj. 72 (10715); réðuþeir prestr þat, at Þ. gékk í vígsgjalditSturL. I, 33425; ráða e-t til staðar =staðráða: vil ek finna konung áðr, enek ráða þetta til staðar Laxd. 41 (11714);ráða e-t með sér dvs. blive enig med sigselv om noget: Þ. mælti: hvárt viltu,at við vekim þá? K. svarar: eigi spyrþú þessa af því, at eigi hefir þú þettaáðr ráðit með þér at vega eigi áliggjandi mönnum Nj. 147 (2536); ráðae-t við sik d. s.: spurði jarl Þráin, hvárthann vildi þar vera eða fara til Íslands,en konu kvazt eigi þat hafa ráðit viðsik Nj. 83 (12323); ráða e-t fyrir sérd. s.: er Ólafr hafði ráðit fyrir sér, athann mundi snúast til heimferðar Flat.II, 32326 jvf 33; c) med Infin.: af þeim (nL.löstum) höfum vér ráðit at segja nökk-ura hluti (= lat. pauca dicere ratumduximus) Hom. 482; d) i Passiv: þatvar ráðit, at herja skyldi til ÍslandsSturL. I, 24319; þetta mál er miklumeira, en þat megi skjótt ráðast Fm.VI, 1820; jvf GunL. 5 (2135); eigi munþetta ráðast at sinni Jómsv. 5522; baðHallr G. Ingibjargar dóttur Sturlu, okréðst þat á þingi um sumarit, hón varþá þrettán vetra SturL. II, 14422; varengi órskurðr ráðinn OH. 618; þá varráðin sættin dvs. da var det besluttet, at der skulde blive Forlig, Laxd. 71 (20632);var ráðin sættarstefnan Svarfd. 2543;þrjá vetr var ráðit umboðit (dvs. det varfastsat, at Fuldmagten skulde gjælde fortre Vintre), ef Karl kœmi eigi til fyrrSvarfd. 28108; þótti hón ráðin til ör-kumla (dvs. det syntes vist, at hun vilde blive örkumlamaðr), ef hón rétti viðBp. I, 3439. 10) ráðast (v. r.) raadføre sig, beraade sig med en (við e-n): ersendimenn - báru honum þessa orð-sending, þá réðst hann um við vinisína, ok réðu honum þat allir, at -EG. 3 (423); G. gerði gerðina ok réðstvið öngan mann um Nj. 61 (8024);öngum þótti ráð ráðit, nema hverrréðist við annan um Nj. 98 (15124) jvf109 (16710). 11) sætte i Bevægelse, føreeller flytte noget fra eller til et Sted, sætte ind i eller ud af en vis Stilling,Virksomhed o. desl. a) med Dat.: Egilllét ráða skipi sínu til hlunns, en há-setar vistuðust EG. 70 (16727); jvf Nj.6 (1026); GrG. I, 9030; sigla þeir á skerupp ok brutu ekki (nL. skipit) at; Þor-steinn bað fella seglit sem skjótast,bað menn taka forka ok ráða af skipinuLaxd. 18 (3612); b) med Akk.: af hefirþú mik ráðit brekvísi við þik Laxd.34 (8726); hverr sem tekr víss vitandiannars skipara, sekr halfri mörk viðkonung, ok skal þó skipari vera þar,er hann réð sik fyrri (dvs. hvor han før havde fæstet sig) NL. IV, 35230; bóndisagði húsfreyju sínni, at hann hafðiHrapp ráðit með sér Nj. 88 (1313);réð hun þá til ferðar með sér 18 hinubeztu drengi Hák. Iv. 2458; jvf ráðaá, ráða af, ráða frá, ráða í, ráða til,ráða undan, ráða undir, ráða úr; især ráðast dvs. sætte sig i Bevægelse (= gerastunder gera 11 1ste Bind s. 579a5):Adrianus ræðst á ferðina (= til ferðar-innar L. 39) HeilaG. II, 2884; þat vildaek, at þú réðist austr í fjörðu Nj. 38(578); réðst s. í Tungu ok bjó þarLaxd. 56 (14435); austmaðrinn réðst íflokk með þeim Nj. 60 (9422) jvf OH.8834 (Flat. II, 17226; Óttar skal seljajarðir sínar ok ráðast í burt ór þessisveit Flat. I, 30330; jvf EG. 80 (19219);Pr. 6014; sagði Þorgils Ároni, at hannmundi ráðast í garð hans SturL. II, 1112;síðan réðst hann í hernað Flóam. 8(12624); Leifr réðst til skips ok félagarhans Flat. I, 53831; jvf Mork. 4816;Svarfd. 293; réðst hón til bús meðhonum til Helgafells Eb. 12 (1321); Þ.- leitaði eptir við Haldór ok húsfreyjuhans, at þau réðist til Staðar ok væriþar fyrir búi SturL. II, 14435; vóru þarmargir, er réðust til liðs með EiríkiHkr. 8532 (Flat. I, 511); H. spyrr Gunnar,ef hann vildi ráðast til Hákonar jarlsNj. 29 (4116); jvf Mork. 5036; mun ekráðast þangat til vistar Svarfd. 2530;réðst hann þá þangat at fardögum Bp.I, 45511. 12) sætte sig i Bevægelse, =ráðast (under Nr. 11), gera 14; eggjarHákon nú liðit ok ræðr í dalinn Mork.9022; Gunnarr sœkir þá at í ákafa, enþeir ráða í mót Þorskf. 6513; ráða áe-n dvs. angribe en: Þórolfr þorði eigiá hann at ráða Harð. 38 (1141); þeirspruttu upp með íllyrðum ok svá kom,at þeir ráðast á Nj. 83 (12822); réðuþeir á hendr honum, er hann trúðibezt Völs. 855. 13) gjøre, istandbringe,= gera 4; er þeir höfðu ráðit sam-band Þorskf. 592; kunnu þeir ílla okvildu ráða dauða hans HeilaG. I, 1617;Sturla fór til Saurbœjar ok réð búlagvið Sverting SturL. I, 3352; skal ek þérfullkomna vináttu fyrir gjalda, ef ekget ráðit Karlsefn. 3 (999); ráðast =gerast (under gera 4, se 1ste Bind s. 578a6): af þeim orðsendingum ræðstþat, at Páll biskup bjó ferð sína órlandi Fm. IX, 43324; ræðsk (= tekstFlat. III, 39517) seint mannfallit Mork.11812; varð nú þessi orrosta hörð okeigi löng, ok réðsk nú (= ok ræðrbrátt Flat. III, 39625) mannfallit Mork.11926; (jvf gerðist mannfall mikit Fm. VI, 40627 ; EG. 54 (1144. 10); verðr mann- fall mikit Nj. 30 s. 4425). 14) gjøre, foraarsage, at en faar noget (ráða e-me-t); vildu (nL. faðir mínn ok móðirmín) ráða mér kvánfang HeilaG. I,43727; hefi ek nú tekit við Höskuldiok ráðit honum kvánfang Nj. 98 (15110);spurði konungr, hversu mjök hann hefðiráðit sér skipverja; hann svarar: allirkaupsveinar hafa sér ráðit áðr skipanFm. VI, 23821 fg; hann ræðr ró þeim(dvs. gjør at den forholder sig rolig), errœgir hér goð öll ok guma Lok. 55;eigi réð ek honum banaráð Nj. 12(2120); hann vildi eigi lifa eptir Ingi-mund ok réð sér sjalfr bana Flat. I,4101; einkanliga grætr mest þessi kona,er honum réð dauða Mar. 12032; þámæltu allir, at hann hafi sér dauðaráðit Fld. II, 34912; eru þér grið ráðinSturL. II, 26931; ef þér vitit mér ráðinsvikræði Flat. II, 26629 (OH. 14625);þikkir þeim sér ráðinn sigrinn (dvs. detforekommer dem, at Seieren er deres)EL. 12720; ræðr hann sér á hendrómaga þá GráG. 16711 (GrG. II, 3822). 15) skille en af med noget, berøve ennoget (e-n e-u), = ags. berædan (hinefeore beræddon Elene v. 498, jvf GreinSprachschatz der ags. Dichter I, 929 fgg);ef maðr ræðr kono sína eigna lyklumeða lásum BorG. 2, 81 (se 2det Bind s. 577a under lykill; jvf ráða svefniSigrdrif. 28; nema e-n e-u, stela e-ne-u). 16) tilveiebringe; ræð ek eigisiðr hjón en hann Nj. 36 (5428); þarftusmalamann at ráða í fyrra lagi SturL.I, 355; helzti marga háseta hefi eknú ráðit Fm. VI, 23918; keyptu þeirsér skip gótt ok réðu þar menn tilFrs. 855; tók hann þat ráð, at hannfékk sér hafskip, réð þar menn til EG.30 (6020); Egill bjó þá skip sítt ok réðháseta til EG. 70 (16713). 17) handle, bære sig ad, forholde eller opføre sig paaen vis Maade, = gera 2; segir gyð-ingrinn nú sína sögu sanna, ok hvevel hann hafði í móti ráðit við ennkristna mann . II, 48 (jvf geritHeilag24vel til mín . II, 140. 18) gera 15 ;Heilag34fore- tage sig noget, give sig i Færd med noget,da det ligesombruges til Om-skrivning af det i Infinitiv tilføiede Ver-bums Tempus finitum ef ek ræð á vágat vaða . 47;Hárb Rigr - réð at sofna. 17;Rig hverr er segja ræðr . 125Hm(124); þegars hón réð vakna . 10;Amallir skyldu ein lög hafa þau, er hannréð upp at segja (= hann upp segði). 7 (12);Ísl24 þat skolo lög vera, semhann réð upp at kveða (= sem hannkvað upp) . 65;OH8 annan réð hónhöggva (= hjó hón ) . 51 (jvfL. 3Am150);3 efndi ítrborinn allt þatz réð heita. 102 (104);Am44 ekki réttu (dvs. réðt þú)leifa . 80 (83). Am66 ráða,19)gjøre en til noget, med to Akkusativer, af hvilke denene udgjør det egentlige Objekt formen det andet er Præt. Part. af et Ver-bum, som betegner hvad der gjøres vedTingen eller hvortil den gjøres, saa at ráða fá,ved dette Partic. udtrykker det sam-me, som kunde have været udtrykt vedTempus finitum af det Verbum som staari Præt. Part., og saaledes har en An-vendelse af samme Beskaffenhed somgera, geta (a fg.se 1ste Bind s. 36251578b fg. 591a fgg);5717 svá skjótt réð(hann) um brotit helvíti . II, 6Heilag7(jvf á eino augabragði braut dróttinnJesus allt helvíti . II, 11).Heilag30 ;20)have Raadighed over noget, være iBesiddelse af Afgjørelsen i eller med Hen- syn til noget veðr ræðr akri . 87Hm(88); nú má vera, at þú ræðr þessu (dvs.);at du faar din Vilje frem deri at ekheita konungsmönnum at fylgja þeim. II, 59;Flat29 ef prestr verðr sjúkr,ok skal sá maðr ráða, er kirkju heldr,hve lengi hann vill varðveita hann. 21 (. I, 18);Grág25Grg26 faðir okmóðir skolo ráða giptingum dœtrasínna . 5, 1;Landsl1 ek réð ráði (se ráð) hennar fyrri . 13 (23);Nj24 hafasvá gört allir Svíakonungar at látabœndr ráða öllu með sér, er þeir vildu. II, 84 (. 69) jvf . VII,Flat15OH12Fm175;17 ek því ræð, er þú ríða sér-atsíðan Baldr at sölum . 28;Lok þú þvírétt, er ek ríða skyldak heilög fjöllhinnig; fé ok fjörvi réði sá inn frániormr, nema - . 26;Fafn orðheill þínskal engu ráða . 47 (50);Hyndl lát miksjalfa ráða mér . 85;Bær32 er hannréð sér sjalfr . 382;Fris1 sem móðirmín hafði fœtt mik, þá tóku mik íbrott um nóttina þrjár alfkonur -, okvildu ein af þeim ráða mér ok hafameð sér . 65;El7 ef maðr hefir vit síttok má búi sínu ráða ok kaupum, oker hann herfœrr ok ölfœrr, þá skalhann sjalfr fé sínu ráða . 5, 19;Landsl10var Guðrun föstnuð Þorvaldi ok réðÚsvifr einn máldaga . 34 (87);Laxd1ef þat berr kviðr í hag honum, at hannkunni ráða fé sínu til fulls eyris .Grág67 (. I, 223);10Grg2 þat vil ek at þeirráði, sem hyggnari eru -; réð Örn leið-sögu þaðan í frá . 21 (48);Laxd17 skalvárr lögligr Noregs konungr - ráðaboði ok banni ok útförum várum okráði at lögum . 3, 1;Landsl4 Þórðrsegir, at hann hyggr Egil vera sváfrjálsan mann, at hann mundi ráðaeiga taki heimamanna sínna . II,Sturl120 jvf ;1112 Hafslœkr réð þar landa-merkjum at fornu fari . 84 (211);Eg7ætlar þú eigi, at þú munir ráða, hversuþér skal bregða við banann? þat munnú sýnast, hvárt ek má nökkuru um þatráða . VII, 13;Fm21 ræðr hann mestuvið búendr . 65;OH7 mun auðsær várrkostr, ef hann skal ráða . 140OH33(. II, 244);Flat28 hón skal sjölf ráða. 55;Jómsv22 svá mundu þit gjöra báðir,ef ek skylda ráða . 6 (9). Eg4 (e-u), ;21)udøve, udføre nogetsom man har at gjøre ráða búráðum . 173 (. II, 44);Grág21Grg21ráða landráðum . I, 63 fg (.Flat8Hkr113);3 . 52;OH5 . VI, 431);Fm21 búráð, landráð. se un- der (= stýra .22)have noget, være i Besiddelse derafHm17; . I, 538; . 10; .4Flat26Hrafnk7FmII, 152. IV, 114);107 rauðu gulli - hyggek mik ráða munu svá lengi, sem eklifi . 2, 9;Sig hvítum ræðr þú enn hjöltu-num, s.! - en eigi veit ek, hvárt þúræðr enn deigum brandinum sem áhausti í Alptafirði . 45 (85 fg);Eb29 várumargir sækonungar, er réðu liði mikluok áttu eigi lönd . 28 (. 32);Hkr19Ynglef þú vil enn hvárngan þenna kost, þáman svá þykkja þeim, er löndum ræðr,sem úfriðar muni af þér ván vera .OH97 jvf (. II, 179 fgg);2221Flat31 fyrir þeimheröðum - réð ríki dóttir konungs, erGeira hét . 79 (. X, 233) jvfOT46Fm16. I, 92;Flat20 þá var orðit höfðingja-skipti í Noregi -, réð þá ríki Hákonjarl enn ílli . 29 (41);Nj13 Gormr hétkonungr, er réð fyrir Danmörku -,hann hafði þá lengi ráðit ríkinu, er -. 54;Jómsv13 jvf . 8 (229);Gunl1 er hanneyddi ok undir sik braut marga kon-unga Noregs veldis ok réð því einntil elli . I, 63;Flat19 þá er Sveinn okHákon réðu Noregi . 29. OH29 (e-m);23)tugte, revse, straffe vér höfum þat afnumit, at þeim ( prestum) skyli meðnL.höggum ráða, því at vér mægjumk viðþá eða látum ( þá) læra sunu váranL.. 15;Gul15 hann skal fá honum fóstrok kennslu ok svá láta ráða honumsveininum, at -, ok svá við gera, semhans barn væri; nú vill sveinn eiginema ok leiðist bók, þá skal hann fœratil annarra verka ok ráða honum til . 21 fgg (. I, 18 fg);o. s. v.Grág2Grg1 fyrirþat var fóstri honum harðr ok réðhonum mjök . I, 416 jvf barðr tilBp33bókar 416;s.29 guð sér óstyrkt óra okvarðveitir oss á miðli bardaga ok ræðross til batnaðar sem sonum . I,Heilag239 (. 133);39Leif28 Sturla - tók þar( í Rómaborg) stórar skriptir (=nL.ráðningar); hann var leiddr á millikirknanna allra í Rómaborg ok ráðit( honum) fyrir flestum höfuðkirkjumnL.. I, 318;Sturl20 kono sínni skal engi maðrmeð höggum ráða at öldr né at áti. 54;Gul5 ef maðr ræðr kono sínni meðhorni eða hnefa á ölbekk . 2, 8.Borg3 coitus (jvf rå dvs. belägra en24)beligge, vedomgaaes saaledesmed en Kvinde eller et levende Væsen afHunkjøn, at Kjønsdriften derved søgestilfredsstilletsv.mö, virginem gravidam facere Rietz547a);7 mér er ekki mikill hugr á atfreista þessa máls ( kvánfangs, ráðsnL.. 145) optarr, með því at eks. 144362lið nú á efra aldr ok vant at ráða ungakonu . 145;Ridd5 jvf ráð, ráði. - Med Præp.á: ráða á e-t dvs. ;1)give sig iFærd med noget, tage fat derpaa, for atgive sig af dermed er þeir réðu á ís-höggit . VI, 336 (jvf . 92;Fm26Mork25. III, 376);Flat27 ef Judas ræðr á ána. 20 jvf fg. Gyð1816 ráða á e-n dvs. : svá harðr ok djarfr, at hann2)an- gribe enréð á herklædda menn . 66;El9 þorðualdri óvinir hans á hann at ráða . 76Nj(113) jvf . 147 (253). 23 (34);26Nj811 .Flov153;4 . 411;Stj15 svá kom, at þeir ráð-ast á . 83 (128);Nj22 síðan réðust þeirá ok glimdu heldr sterkliga . 66;Grett30ek býð þér þó, at synir mínir ríði meðþér, ok mun eigi þá á þik ráðit .Nj60 (93). 14 ráða e-t á e-u dvs. ;3)tilveie-bringe noget saa at det kommer en Tingtilgode þóttust menn eigi kunna bœtrá þessu ráða . I, 194;Bp34 ráða bót, bœtr á (jvf ráða bótisær i For- bindelsensyndum sínum (= bœta yfir syndumsínum . 159) . 199;Homil32. 35Hom29 ráðae-m e-s bœtr . 16): aðrir hlutirBarl15þeir, sem menn mætti bœtr á ráða .FmVII, 162 fg;23 þú munt bœtr á ráða, ef þúvilt . 46 (137);Laxd25 seg mér -, hvater þik hryggir, ok skal ek gjarnsamligabót á ráða (&vl vinna) . 14. -Barl5 af: ráða e-n af e-u dvs. : af hefir þú mik1)foraarsage,gjøre at nogen kommer bort fra, ud afnoget saa at han ikke længere har no-get dermed at gjøreráðit brekvísi við þik . 34 (87).Laxd26 ráða e-u (e-t) af e-u dvs. : Þ. bað menn taka2)flytte noget bortaf eller fra nogetforka ok ráða af ( skerinu) skipinunL.. 18 (36);Laxd12 báðu hann af ráða her-aðinu þessa meinvætti (= oranteslat.eum ut de regionibus suis perimeretbestiam) . II, 409;Heilag17. 38 þessir vóruallir eiðsvarar - til þess at ráða (=taka . 199) Ólaf konung af lífi .OH29FlatII, 326 fg;17 þótti Þóri jarli ekki ofrefliat ráða Ólaf af dögum . I, 230.Flat7 ráða e-n af dvs. (= ráða e-n af lífi,3)rydde en af Veien,skille ham ved Livetaf dögum): þótti Þ. jarli ekki ofrefli- at ráða Ólaf af . I, 204;Fm1 hannkvazt mundu af ráða íllmenni þessi. 46 (77);Vatsd1 vóru menn vanir atfara á skóginn - at leita íllvirkjannaok ráða þá af . 109;Draum16 þat ráðgjörði H., at þeir skyldu ráða af einnhvern fóstbróður hans . 59;Þorskf7 ekmátta ráða Cebalinum af - at eigi -. 128;Alex21 þeir - rœða um, at mjökvel hefði at borizt, er Steingrímr varaf ráðinn . 16 jvf ;Vem7971 nú eru synirEiríks ok Gunhildar flestir af ráðnir. I, 228;Flat10 þat væri gótt, ef þeirværi af ráðnir . II, 130 jvf 131.Flat296 ráða e-t af e-m dvs. ;4)befri en fra nogetsom hviler paa ham, saa at han ikkelængere besværes, forulempes deraf tilþess, at þeir ræði af þeim ágang Grikkjaok úfrelsi þat, er - . 104 (jvfGyð13ráða skipi af skeri . 18 Laxdunderráða 11 a). ráða e-t af dvs. : ótti sá - er nú af ráðinn5)afskaffe noget, saa at det ophører, ikke længerefinder Stedok endaðr . 4 (9);Vatsd1 þú verðr núþetta vandræði af at ráða . 88Frs20(. I, 304);Flat24 ek hygg, at Þóroddrætli nú at af ráða hingatkvámur þínar. 29 (50). Eb24 ráða e-t af dvs. : er nú ok af ráðinn6)gjøre noget fra sig saa at intet staar tilbageeller er ugjorthvárttveggi hlutrinn sá, er þér þóttitorsóttligastr, ef þú skyldir fá Guðrúnar,at Bolla er hefnt, enda er Þorgils fráráðinn . 68 (195) jvf 60 (175.Laxd1627-32190 fg. 191). 252 ráða e-t af dvs. : ráða þeir þat af,7)beslutte,bestemme noget, saa at Sagen dermeder endeligen afgjortat Egill skipar skútu . 56 (122);Eg13réð hann þat af at sigla suðr til Dan-merkr . II, 275 (. 159);Flat25OH15 verðrnú þat af ráðit, at þeir Finnr ok Árnifóru fyrst til fundar við konung .OH146;7 jvf . 68 (197);Laxd2 réðst þataf, at ráðahagr skyldi takast með þeimGuðrúnu ok Þorkeli . 68 (196);Laxd23var þat af ráðit (þat ráðit . 129),OH8at þau ráð tókust . II, 251. -Flat15 at: ráða at e-m dvs. , =1)angribe enráða á e-m ( ráða á 1): njósnarmennsehlupu upp ok réðu at þeim en þeir ímót . 76 (184);Eg18 segir þá húsbóndifrú sínni, er aðrir menn eru í svefni,at þau skulu upp standa ok ráða atkaupmönnum (= vinna at þeim )L. 35. II, 110. Heilag29 ráðast at e-u dvs.2): réðst hann þá þar at hjóni .gjøre sig til noget, give sig til at være nogetNj38 (57). - 14eptir: ráða eptir e-u1)dvs. : ræðr sendiboðinn eftir kert-strække sig efter noget for at naa oggribe detinu í hendr húsfrú . 210. Mar22 ráða2)eptir e-m dvs. : ferr Oddr ok þeir a.sætte efter en for at for- følge og naa hammeð byrlaranum, en Bjarmar treystasteigi út at ráða eptir honum . 28Örv19(. II, 175). - Fld25frá: ráða e-n1)frá e-u dvs. : erudelukke en fra noget, skilleham af dermed, gjøre at han ikke faardet, at han mister eller undgaar dethann var frá landi ráðinn (= tekinn. 34) . II, 37;OH21Flat36 lítils mundiHaraldi konungi - vert þikkja at ráðaeinn jarl frá ríki, er hann eyddi okundir sik braut marga konunga Noregsveldis ok réð því einn til elli . I,Flat63;18 ertu Eyvindr frá ráðinn þessumráðahag . II, 472;Fld4 hlýð þú mikok ráð þik frá bana, ella mun ek látaþik krossfesta . 340;Post17 er Þorgilsfrá ráðinn . 68 (195) jvf 67Laxd16(194). 65 (190. 191). 8262 ráðast frá2)e-u: a) dvs. : Jobafholde sig fra nogetvar - maðr einfaldr ok réttlátr okhræddist guð ok réðsk frá íllu á allavega . I, 257;Heilag9 réðu sik frá al-þýðu skjali, at þeir mætti tœmast ávalttil bœna . 186;Hom23 b) : allir skulu frjálsir fyrir mér okopgive, forlade nogetsjalfráðir at halda sínu fórstrlandi, þóttek ráðumst frá . I, 243. - Flat31fyrir: ráða fyrir e-u dvs. , = ráða e-u ( ráða 20);1)være Herre overnogetse þá réðfyrir Danmörk Haraldr G. . I, 123;Flat23fyrir Heiðmörk réðu tveir brœðr .OH33 (. II, 37);28Flat4 s. jarl ræðr fyrirÞrœndalögum (ræðr öllum Þrœnda-lögum . I, 52) . I, 63;Flat22Flat13 jvf. 3 (4). 70 (167). 85 (213);Eg201128 .Nj3 (5);3 meðan jarlar réðu hér fyrirlandi . 45 (. II, 41);OH17Flat20 jvf 38;8vér höfum allir nökkut land ok ríkifyrir at ráða (= ríki til forráða .OH34) . II, 38;36Flat11 réð þar fyrir liðieinn ágætr maðr . I, 92;Flat11 svá varí hverju fylki, sem lendir menn réðu fyrbúandamúgnum (= fyrir bóndaliðinu. II, 41) . 38;Flat21OH9 kómu austanór Sviþjóð sendimenn Ólafs konungs okréðu brœðr tveir fyrir . 44;OH31 þeirspyrja, hverir fyrir ráði skipi þessu. 21 (49);Laxd24 gengr p. nú í kastalann- ok spyrr, hverr fyrir skipinu réði. 65;Jómsv11 koma þeir þar, er silda-ferja ein var ok spurðu, hverr fyrir réði. I, 300;Flat17 hann var hofsgoði okréð fyrir hofi því, er - . 88 (225);Eg18Þ. gékk at dyrum ok spyrr, hverr fyrireldinum réði . I, 299;Flat29 bóndi spyrr,hverr fyrir eldinum réði .o. s. v.Eg46 (93);14 þar réð konungr fyrir, erGeirþjófr hét . 26 (. 32);Hkr22Yngl eigier mér kunnugt, hvar hann ræðr fyrir. 211 (. II, 348);OH30Flat3 jvf . 2;Bárð11vil ek þess biðja yðr, at þér látit mikráða fyrir arfi mínum . 9 (16);Eg4 svávar skilt, at Guðrún skyldi ein ráðafyrir fé þeirra, þegar er þau koma íeina rekkju, ok eiga alls helming .Laxd34 (87);2 þar er samfarar hjóna ero,ok skal hann ráða fyrir fé þeirra okkaupum . 173 (. II, 44);Grág17Grg18kona á at ráða fyrir halfs eyris kaupi . 173 (. II, 44);o. s. v.Grág21Grg22 þeirskulu réttir vera at ráða fyrir lögum,er sitja á miðjum pöllum . 98 (150).Nj33 ráða e-t fyrir e-m dvs. : ólu þau sér um mik2)gjøre noget foren, til ens Gavnmikla sorg, hvat þess skyldi fyrir mérráðast, at helzt væri nökkurr langfrámiá ok staðfesta . I, 437. - Heilag26í: ráða í e-t dvs. : þarf ek eigi at leggja orð í1)skjønne noget, faa ellerfinde Rede paa, hvorledes det dermed for-holder sigmunn móður mínni, því at marga vegamá hón þá á þat draga, svá at þeirráði ekki í þat . II, 400;Flat7 þótti mérþat vera merkiligt erendi, ok vættirmik, at eigi mundi í ráðit . 20Heið(333) jvf 16 (324);82 Gormr konungrréð ekki í þetta . XI, 16 (. I,Fm24Flat105);34 ríðum í flokkinn ok aldri meirren einn í senn, ok munu þeir ekki íráða, er myrkt er -, þeir Bárði ríðahjá flokkinum ok ráða menn ekki í þat. 33 (378). Heið9. 15 ráða e-t í e-t dvs.2): ráðum okkr síðanbringe, føre noget hen til et Sted, forat det skal blive derí skip þat, sem nú er hér . I, 814.Bp33 ráðast í e-t dvs. : aðrir réðust3)kaste, blande sig indi noget for at give sig af dermed, del-tage deri, slutte sig dertilí kaupferðar til ymissra landa .Draum109;7 segja þeir, at þeir vilja ráðast íflokkinn . 88 (. II, 172);OH34Flat26 aust-maðrinn réðst í flokk með þeim .Nj60 (94). 22 ráða í e-t dvs. : í4)sætte sig iBevægelse for at komme til et Stedsólar upprás ráðit í borgina (= .Vulgoriente sole irrue super civitatem) .Stj400 ();36Domm. 9, 33 ráða í veg dvs. : taka sendiboðargivesig afsted paa Veienórlof ok ráða í veg . I, 697;Heilag26taka sendimenn þessar mætastu gjafirglaðari en gull - en gefa biskupiSepontino - góðan dag - ráðandisíðan í veg . I, 709. - Heilag32með: ráða e-t með sér dvs. :1)afgjøre nogetmed en, komme overens med ham deromSturla ok I. hefði þessi ráð ráðit meðÞorvarði . I, 49;Sturl30 réðu þeir þatþá með sér . 60 (93);Nj14 eigi spyrrþú þessa af því, at eigi hefir þú þettaáðr ráðit með þér . 147 (253). Nj6 ráða2)e-n með sér dvs. : bóndi sagði húsfreyju sínni, attage en med sig i sitFølgehann hafði Hrapp ráðit með sér .Nj88 (131). - ráða í3móti, í móti:móti e-m dvs. : í mótiangribe, anfalde enKára réð Mörðr -; hann hljóp at bakiKára ok lagði til hans spjóti . 147Nj(253);15 jvf . 76 ráða at; ráða í mót við e-n . 48EgunderogomseHeilag24 ráða 17. - undertil: ráða til e-s1)dvs. : til þess mun ek ráðatilraade noget(hætta . II, 266) at láta ÓlafFlat37konung einn ráða . 146. OH34 ráða2)til e-s dvs. , = gera tilangribe nogene-s 584 fg;s.48 tók hann þá til hennar( öxarinnar) ok reiddi upp, ok réðnL.til Þorvarðs . I, 228;Sturl3 lítlu síðarrkom ormrinn fram öðru sínni - enþó ekki svá, at til hans væri ráðanda-; hit þriðja sinn kom hann út svá,at -; réð hann þá til ok hjó sundrorminn . VI, 352. (. 71;Fm21. 24Mork10. 29. III, 356);Flat3. 19. 22 hvat er unicornishefir til ráðit, lemr þat eðr leggr ígegnum með öllu . 69. Stj36 ráða,3)ráðast til e-s dvs. ;fare hen til et Stedfor saaledes at søge sig Udvei eller Til-flugt sá er kostr annarr, at -; sá erkostr annarr at ráða til árinnar (=leita til árinnar ) - -; eptirs. 2915þat ganga þeir ofan fyrir höfuðísinnok leggjast til sunds - þá komastþeir yfir ána . 15 (29 jvf ), jvfLaxd1925. 30. I, 455. Bp11 ráða ráðast til4)ellere-s dvs. (), = gerast til e-sgive i Færd med, tage fat paanogetForetagende 584a fgg;s.60 réð til hefnda hergjarn ísal . 3, 23 (22);Sig varla dugir þér tilhauggöngu at ráða, nema - . II,Flat8 jvf ;195 snemma réðu þér til saka viðhann . 160;Völs5 fyr en þú ráðir tilþessar ferðar (&vl farir í þessa ferð). 602;Stj18 stefna þeir í móti víkingumok ráða til orrostu við þá . 72 (172);Eg15þeir réðu þar til uppgöngu . 46 (89)Eg31jvf 47 (94);12 Egill réðst til farar meðhonum . 72 (171);Eg9 Adrianus ræðst tilferðarinnar (= ræðst á ferðina)Textens. II, 288 &vl;Heilag jvf . 20 (45).Laxd346 (136);17 . 94 (. II, 177);OH31Flat2Gunnlaugr réðst til skips með Hall-freði . 12 (264) jvf . 20 (44);Gunl3Laxd26. I, 538;Flat31 þat er erendi várt, at viðvildim ráðast til liðs við yðr .Jómsv65;12 jvf . I, 51. 168;Flat117 eggjaðihann marga at fyrláta alla veraldligaluti ok ráðast til munkligs siðferðis. I, 61;Heilag28 réðst hann til bús meðhonum til Helgafells . 12 (13);Eb21 þáræðst til búlags með honum Yngvildr. I, 48;Sturl25 jvf II, 144;38 ráðaogsaatil : allhart hefirmed følgende Infinitivþú nú til ráðit ok til sótt at hneykjaoss . II, 6;Heilag10 viljum vér þakkayðr, at þér hafit mannliga til ráðit atgera yðr steinkirkju í stað fyrir tré-kirkju eptir ráði - . IV, 2;DN3 réðmaðr til at höggva hann, ok kom höggití höfuð honum . II, 317;Flat21 bar sínasteinpikku hvár þeirra ok réðu til atbrjóta húsit . 153;Flov23 : er nú tilogsaa uden nogen følgende Infinitiv, naar dette kansuppleres af Sammenhængenat ráða, ef þér vilit . 99 (154);Nj12þótti þeim sér ekki fœri til at ráða. 76 (184);Eg9 ráða, ráðastfremdelestil ráða (jvf gerast tilmed et følgende Verbum i sammeBøiningsform somb fgg): réð Egill þegar til oks. 5849hljóp yfir díkit . 72 (172 fg);Eg23 ræðrhann til ok drepr bóandans son .Hom159 (. 113; . II, 384) jvf9OHm15Flat6. I, 33;Fm19 . VI, 352 ();Fmse underNr. 2 . 69;Klm3 . 107;Gyð22 . 42;OH39ráðst þú til ok far í hauginn . IV,Fm28;5 ráðast til með e-rri dvs. : réðsttræde i For-bindelse, slutte sig sammen med ensá maðr til ( bús) með henni, ernL.Hávarðr hét, þau áttu son, er Már hét. 11 (13). Eb = ráða 13 (ráðast til =5)gerast til gera til b fgg):unders. 58412lét konungr setja fram skipit af bakka-stokkum, ok réðst til (&vl ok tókst þat)allgiptusamliga . X, 53. Fm4 ráða e-n6)til e-s dvs. : faðir hennarsætte en til noget som han skalgjøre eller være, lade nogen komme tilet Sted eller i en Stillingvar drepinn, en brœðr hennar höndumteknir ok til bana ráðnir . 91;Völs23réð guð þik til þess, at þú skyldirvera höfðingi heilagrar kirkju .HeilagI, 392;39 síðarr er maðrinnn hafði týntöllum fagnaðinum fyrir sér en ráðit siktil alsvesaldar af misgerðinni .Homil169;20 réð hún þá til ferðar með sér18 hina beztu drengi . 245;Hák. Iv8jvf þá réð biskup annan prest þangat(dvs. til þeirrar kirkju) . I, 109;Sturl27ráða e-n til : þatmed følgende Infinitivvar kent Margretu dróttningu, at húnhefði ráðit mann til at svíkja konung-inn í drykk . IX, 5;Fm1 ef maðr -særir sik sjalfr eða ræðr annan manntil at særa sik . I, 148 fg. Grg9 ráða7)e-t til dvs. : Egill bjó þá skiptilveiebringesítt ok réð háseta til; Önundr sjóniréðst þar til . 70 (167);Eg3 vilda ek,at við réðum menn til með okkr .Nj29 (41);19 váru ráðin til skip ok menn,er fyrir skyldu vera . I, 243.Sturl20 ráða e-m til e-s dvs. 8)skaffe en noget (= gera e-m til e-s . 137 Hom7. 27under gera til 7 a): réð Magnús kon-s. 585ungr sér til skipa . VI, 74 (.Fm16Hkr536). 173 (. 559);1319Hkr27 . 38 (.OH2FlatII, 41);14 þá svara þeir - ok sögðu,at vér hefðim oss ráðit til eilífra kvala. 100;Mar27 tóku þá margir ok réðusér til eigna í aðra staði . I, 48;Sturl22láti mér eigi svá verða at skömm, semek hefi mér til ráðit í óbindandi mínni. 123;Mar28 allir hinir ríkustu mennréðu sér til vináttu við Thomas, þvíat engi þóttist í þann tíð hafa megaóvináttu við Thomas . II, 316. -Heilag22 um: ráða um e-t dvs. : megum1)have nogenRaadighed eller Myndighed, have nogetat sige i eller angaaende en Sagvér eigi ráða um hennar gjaforð .FmIV, 194;23 þat mun nú sýnast -, hvártek má nökkuru um þat ráða . VII,Fm13. 21 ráða um e-t dvs. : þar liggr Regin, ræðr um2)overveie, be-tænke nogetvið sik . 33 (. I, 358);FafnSE munu véreigi allir verr kunna um ráða þettamál . 71 (204);Laxd27 konungr gaf jarlistund ok órlof at ráða um þetta viðmenn sína . 97;OH32 jvf eigi ræðr umþat ráða 1. under : þar lágu skip nökkur við akkeri,3)være i Færd mednogetok sveif honum þar at, ok tók umstrenginn ok réð um at (&vl ok vildi)fara upp í skipit . IX, 24;Fm16 réðhann um at hlaupa í burt . 72 (jvfJvk8. XI, 127) = vill í brutt .Fm13Jómsv72. 25 ráða um við e-n dvs. : var Alfr þá kominn ok ætlaði4)gjøre detaf eller forbi med en, skille ham vedLivetskótt um at ráða við Finnboga (&vlráða hann af lífi) . 29 (. 13).Finb18c ráðast um við e-n dvs. : hón kveðst mundu ráðast um5)raadføre sigmed envið vini sína ok sonu . II, 399;Flat35Palnatoki réðsk um við félaga sína. 65;Jómsv10 þá réðst hann um við vinisína, ok réðu honum þat allir, at -. 3 (4). - ráða e-t Eg23undan:eller e-u undan e-m dvs. (ráð) : hverir gerast höfuðs-ved sine Planer,Efterstræbelsersøge udvirket, at enmister noget, som han har, at noget gaartabt for hammenn at því at ráða land undan mér. 88 (. II, 171) jvf landráð;OH4Flat34hón vildi eigi giptast, því at hón vildieigi ráða fé undan dóttur sínni .SturlI, 271;22 veit ek eigi, hverr skylda yðrberr til þess at láta jarl einn ráða svámiklu ríki undan yðr . I, 52 (.Fm24Hkr113; . 87). - ráða e-t11Fris36undir:undir e-n dvs. : þá réðu þeir - goð-undergive noget ens Raa-dighed eller Myndighed, lade en kommei Besiddelse deraforð sítt undir Rafn . I, 643;Bp10 Þor-lákr biskup réð ok staðfestu undir Ormsysturson sínn á Breiðabólstað - þástaðfestu, er honum þótti bezt þeirra,er hann ætti forráð . I, 108. -Sturl23 ráða upp dvs. (upp:oplæsese underráða 3); K. ok L. - rito þenna þáttniðrstigningar Krists - ok léto bókinakoma í hendr Nicodemo ok Josep, enþeir réðo upp (= hafa upp lesit síðan) . II, 8 jvf ;s. 1714. 17Heilag3134 lét Pállbiskup ráða upp (&vl lesa) - jarteinirens sæla Þorláks biskups þær, er héreru skrifaðar á þessi bók . I, 352;Bp23þessi sömu bréf lét erkibiskup upp ráða(= upp lesa) . VIII, 293TextensFm&vl 4; komst at bók þeirri T. keisari- ok hafði með sér í Miklagarð oklét þar upp ráða, ok varð mönnumþá dátt um . II, 14 jvf . -Heilag1815 úr (ór): ráða e-n úr e-u dvs. : þeir hertogar - -1)søge at føre en ud af noget, af Sted eller Stil-ling hvori han erbera fé undir ríkismenn ok heita miklumfríðindum ok ráða þik ór landi .HeilagII, 32;15 Haraldr - bar henni til orð,at hún fengi þat ráð nakkvat tilgefit, er hann gæti ráðit ór þessumvanda . XI, 16. Fm4 ráða úr e-u dvs.2): menn - sögðufinde Udvei af en Forlegenhed, kommeud af sine Overveielser eller sin Uvishedtil et bestemt Resultathonum til þeirra vandræða, er Hrapprgerir mönnum ok biðja hann nökkutór ráða . 17 (34);Laxd32 er nú vantúr ( vandanum, jvf . XI, 16 ) at ráða . 117 (177);nL.Fmun-der Nr. 1Nj14Gizurr ok Hjalti með honum taka Noregok fara þegar á fund Ólafs konungs;konungr tók þeim vel ok kvað þá hafavel ór ráðit . 41 (119) jvf .Laxd7FlatI, 427;16 Bárðr hittir Halldór ok lætr,at konungr vili enskis kostar missahans þjónostu, ok þat ræðsk ór, atHalldórr ferr; ok halda þeir konungrsuðr með landi . 47. Mork39 ráðast2)ór e-u dvs. : er þeir réðust ór hernaði, fórtrække sig ud af, tilbage franoget, saa at man ikke har mere dermedat gjøreKári til bús síns í Berðlu . 1 (1 fg).Eg12- við: ráða við e-n ;1)raade meden, have saadan Magt eller Myndighed,at en maa rette sig efter hans Vilje núeru mínir frændr allir dauðir ok muntunú einn við mik ráða . 179;Völs10 vildihann einn ráða við þá, er norðr þarvóru . 1. Bárð11 ráða við e-n (e-n2)veg) dvs. , . II, 48 ráða 17. handle, opføre sig mod nogen paa en vis MaadeHeilag24se under ráða e-t við e-n dvs.3), = ráðaraadføre sig med en om nogetum e-t við e-n ( ráða um 2):se underhann kvaðst eigi þat hafa ráðit viðsik . 83 (123). Nj32 ráðast við e-n4)dvs. : þá réðst hannraadføre sig med enum ( þat) við vini sína, ok réðunL.honum þat allir at samna liði o. s. v.. 3 (4);Eg23 skal við þá ráðast (= viðþá leita ráðs . III, 260) . VI,Flat27Fm18;25 öngum þótti ráð ráðit, nema hverrréðist við annan um . 98 (151) jvfNj24109 (167);10 ef hann hefði nökkut viðmik um ráðizt . 71 (205);Laxd15 hónkveðst mundu ráðast um við vini sínaok sonu . II, 309;Flat35 Gunnarr gerðigerðina ok réðst við öngum mann um. 51 (80);Nj24 jvf ráða um 2.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚱᛆᚦᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary