Ráðsmaðr

ráðsmaðr

ráðsmaðr, m. 1) Person som af nogen har faaet et Ærinde at udføre i hans Stedog paa hans Vegne; ábóti nökkurrskipaði, sem hann var at kominn dauða,at einn sér trúlyndr maðr skyldi gefafyrir hans sál nökkura skillinga skærrapeninga. - En sem þessi trúlyndi okvitri ráðsmaðr hafði alla þessa hluta -veitt ok sundrskipt með fátœkum mönn-um, tók hann krankleika Mar. 89318 fg;ráðsmenn ok rœktar skal hann (nL. Bi-skoppen naar nogen Kirke verðr prest-laus) fyr setja þann, er gæti ok geymitrúliga (skyldir hennar eðr tíundir),þeim til handa, er til kann at koma,eða sjalfri kirkjunni til handa DI. I,5614. 2) Bestyrer, Forstander sat til atvære Mellemmand mellem selve Husbon-den og dem, som ere i hans Tjeneste,hvor han har bú; Þorleifr skal farameð þeim, Kolr ok -, Snækollr okÖzurr þrælar hans ok 10 aðrir þrælarok ráðsmaðr hans Þórarinn, því atÞorgils ætlaði bú at reisa þá, er hannkœmi til Grœnlands Flóam. 20 (14125);reið hann (nL. Þorgils Böðvarsson skarði)vestr til Staðar til bús síns ok skipaðiþar fyrir ráðsmenn þá, er vera skyldiframleiðis SturL. II, 23434; Sveinn Ei-ríksson ráðsmann (dvs. ráðsmaðr) í Gizka,Alfr Eiríksson prestr í þann sama staðDn. II, 3772; i en Bispegaard eller ved en Bispestol: var sira Arni Vaði þáráðsmaðr á erbibiskupsgarði Bp. I,9008; Jón biskup gékk til með ráðs-manni sínum at ætla naut til lífs þau,er heima þar skyldu vera á staðnumBp. I, 24431; sem hann (nL. Auðunnbiskup) kom heim úr visitatione, rakhann burt Skúla, er var ráðsmaðr, októk af honum allt sítt góz - -; tókherra electus Skúla aptr til ráðsmannsá Hólum, Sölva skipaði hann bryta okGuðrúnu húsfreyju hans ráðskonu Bp.I, 82831 fg. 83934 fgg; jólaveizlu lét hann(nL. Laurentius biskup) jafnan sœmiligahalda prestum ok öllum klerkum, pró-ventumönnum, bryta ok ráðskonu oköllum heimamönnum Bp. I, 84820; i Klo- ster eller anden geistlig Stiftelse: Kristínabbadís á Bakka ok Siugurðr ráðsmaðrí þeim sama stað Dn. II, 3542; ráðs-maðr (ræðsmaðr L. 42, ræðismaðr L. 52)= lat. yconomus sive procurator (s.1641. 50. 172) Dn. II, 16a27. 3) Person som er i Besiddelse af stor Indflydelse,har meget at raade over; drifu þá tilhans höfðingjar ok ráðsmenn þess ríkisok tóku hann til konungs Stj. 49614(2 Sam. 2, 4); stefndi þing Þórðr viðbœndr ok boðar þar til öllum sínummönnum, sem helzt vóru þar ráðs-menn ok nökkurs virðir Fm. XI, 25217;forekommer oftere saaledes, at det synesat betegne det samme som en Fyrstes höfðingi, ráðgjafi: Reiðarr sendimaðrvar þá einn enn mesti höfðingi viðBöglum ok ráðsmaðr fyrir flokkinum,hann mælti fyrir ráðsmenn Bagla (=&vl hann kallaði til tals við sik nökkurasveitarhöfðingja af ráðgjöfum Bagla okmælti f. r. B.) Fm. IX, 23912 jvf 2048;tók þá Sigurðr konungr ok flutti framsókn síns máls - með áliti ráðsmannasínna, er um hugðu með honum Fm.VII, 13917; skipreiða ok annan varnaðfá þeir til varðveizlu Dixin ráðsmanni(= ræðismanni L. 4. 8) Flat. I, 9227;jvf hón hafði með sér einn forstjóradyggvan ok trúan, er gætti hennarsœmdar ok virðingar, þessi maðr hétDixin -; höfðingi Dixin talaði við þauOT. 7949 fg. 8048 (Fm. X, 23322 fg. 23611). 4) Raadmand i Kjøbstad (mnt. ratmannMnd. Wb. III, 727a30); Magnús meðrg. n. Noregs konungr, - sendir Aska-tini biskupi, ábótum ok sýslomönnumok ráðsmönnum ok öllum öðrum guðsvinum ok sínum kveðju guðs ok sínaByL. Prolog.2; ráðsmenn allir ero sjalf-nefndir til lögþingis í Björgvin ByL. 1,21 jvf 9; þat köllum vér ráð, er lögmaðrok ráðsmenn sitja á málum manna okskipa; skal lögmaðr ok gjalkyri okráðsmenn til ganga ok sjá, þá skal -ByL. 6, 63 fg jvf gjalkyri ok ráðsmennByL. 6, 94. 6. 102; ráðsmenn skulu metanauðsynjar ByL. 6, 107; formenn eðaráðsmenn ByL. 1, 43; staðarmenn okráðsmenn í Björgvin Dn. VII, 913 (Aar1321); bjóðum vér ok ráðsmönnum (nL.i Björgvin), at þeir leggi meiri rœktá mál manna ok staðarins rétt, en þeirhafa fyrr giört - -, ok at þeir fariengan stað ór bœ várum, útan gjalkyrilofi þeim, meðan þeir ero ráðsmenn.Gefom vér þeim, sem ráðsmenn ero,þessar réttarbœtr, fyrst, at - Rb. 6,71. 9; síðan felli hverr smíðis verð eðaauki eptir þeirri grein, sem áðr erritað ok skipað, ok geri þó eigi um-skipti fyrr, en með gjalkyra ráði okráðsmanna Rb. 2, 720; hjáverandom oksamþykkjandi þenna mínn (nL. Lagman-dens) dóm Keitli Vígleikssyni sýslu-manni á Vestfold, Ormi - -, Þor-geiri dan radesmönnum í TunsbergiDn. VII, 29727.

Part of speech: m

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚱᛆᚦᛋᛘᛆᚦᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary