Rannsaka

rannsaka

rannsaka, v. (að) 1) undersøge noget (f. Ex.Sted, Hus, Gjemme, Person) for atkomme til Kundskab, om en savnet Tingder skulde være at finde (jvf gsv. ran-saka 1 Schlyter 505b4; gd. ransakæJ. L. 2, 97; Er. sj. L. 3, 19); skal -nefna skynsama menn til at rannsakabygð alla LandsL. 7, 143; nú kann ekþökk ok öfusu, at þér gangit inn íhús vár ok rannsakit vár herbergi -;gengr Bessi inn - gengr fram eptirþat ok rannsakar bœinn ok finnr eigiKolbak Flat. II, 15110; Birkibeinarhöfðu eigi rannsakat bœinn fyrir því, atþeir vildu út í konungsgarðinn skundasem mest Fm. VIII, 19111; í morgun- skolu vér rannsaka alla eyna okdrepa manninn Eg. 44 (872); rannsakaherbergi, bœ Fbr. 9830 fg jvf 994; sámaðr, er missir fjár síns, hamm á atrannsaka, ef hann vill Grg. II, 1662 jvf 8;rannsakaði hann rúmit, er hún hafðihvílt, ok þar fann hann tálkn, ok váruþar á rúnar Eg. 75 (18230); rannsakahirzlur, menn Fbr. 4520-24 (Flat. II,15817 fgg); rannsökum vit Simonar Post.13414. 19; skal nú í stað rannsaka pungmínn -, var þá rannsakat ok fannstengi hlutr sá í vitum hans, at - Flat.I, 32919. 22; er allar vánir (dvs. Steder hvorman kunde vente at finde noget) vórurannsakaðar Flat. II, 3919; menn skoluláta rannsakast áðr gangi inn, at eigiberi þeir fola á hendr mönnum Grg.II, 16715; gangi þér eigi inn fyrr enþér séð rannsakaðir -, en ef þérgangit úrannsakaðir, þá er borafoliFrost. 15, 83 fg; rannsaka þú, ef þú vill,ok tak í brott, ef þú finnr nökkut vættaþat í mínu valdi ok varðveizlu, sem þítter Stj. 18115 jvf 18118. 22. 28; Ubbi mælti:sel þú fram úhappamennina sonu þína- eða ella muntu vera rannsakaðr; A.svaraði: aldri hefi ek enn rannsakaðrverit sem þjófr Mag. 1431 fg jvf Flat. II,15823; guð bauð Petri postola rannsakaþann fyrsta fisk, er hann upp drœgiKgs. 1055 (Matth. 17, 27); optliga skalturannsaka ritningar, ef þú vilt margvitrvera Alex. 624; þá er vér leitum viðat rannsaka, hvaðan þessar sakir rísaeða hverir - Bp. I, 57227; skal af þvíþat rannsaka, hvat hón (nL. ástin) séeða hvern veg hón sé haldandi HomiL.11314; med Præp. at, eptir dvs. søge efternoget for om muligt at finde det: ef silfrer horfit manni, ok ferr sá eptir, erstolinn er, ok rannsakar at (nL. silfrinu)Frost. 15, 92; hversu maðr skal rann-saka eptir ByL. 8, 8 Overskrift; þí næstrannsaka þeir eptir, hvar Darius kon-ungr muni vera Alex. 11210. Jvf. RA.639-643. 2) finde noget efter foregaaendeUndersøgelse; ef þat má rannsakat verða,at hann hafi gætt með skynsemd Kgs.17237. 3) undersøge noget for at kommetil Kundskab om dets Beskaffenhed; varrannsakat liðit ok hafði hann ekkimeirr en tvau hundruð útan sveinaFm. IX, 3674; nú skýtr maðr máli sínuundan lögmanni ok til lögþings, þárannsaki lögréttumenn innvirðuliga þatmál LandsL. 1, 119; þeir segja, at engikostr mundi griða vera, báðu hannrannsaka ráð sítt ok tala við prestSturL. II, 3413.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚱᛆᚿᚿᛋᛆᚴᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary