Rjúfa

rjúfa

rjúfa, v. (rýf, rauf, rofinn) 1) saaledes op- bryde noget, at derpaa frembringes etHul, en Aabning (rauf), en Splittelseeller Adspredelse, Opløsning; er þeir -ætluðu inn at ganga ok féngu eigiupp brotit hurðina, hljópu þeir þá uppá húsin ok tóku at rjúfa Eb. 42 (7526);hlupu þeir upp á skálann ok rufu Grett.1854 jvf Fm. IX, 557; ef maðr þarf atrjúfa (&vl ef rífa þarf) hús fyrir elds-gangi ok vil sá fyrir standa, er þauhús á, þá bœti -, ok skal þó niðrrjúfa hús at úsekju; en ef eldr stöðvastvið þau hús, er niðr ero rofin (&vlrifin, brotin), þá - -. En ef eldrferr um þau hús, er niðr váro rifin(&vl brotin), þá skolu þeir engu bœtaByL. 6, 1212 fgg; ætla ek nú, at vérmegum ekki mjök rjúfa bulkann (jvfrannsaka skip yðvart L. 7) Fm. VI,37815 (Mork. 10622); var þá enn rofinnvalrinn, fluttu menn þá á braut líkfrænda sínna OH. 2257; er H. konungrfór norðan ok menn urðu varir, atÞórolfr var af lífi tekinn, þá rufu þeirsamnaðinn Eg. 23 (4410); hurfu allirJúðar aptr af þessu herhlaupi ok rufusamnaðinn Stj. 57934; vænti ek, segirhann, ef nökkurir ráða til at rjúfa (=ryfa OH. 20520) samnaðinn, at þá munubrátt raufast fylkingar Flat. II, 3392 fg;með þessu raufst þingit ok fór hverttil síns heima Stj. 5798; var þat ráðtekit at rjúfa leiðangrinn Flat. II,11124 (OH. 7924); raufst þá sá flokkrallr Fm. IX, 21722; varð þá at rjúfastsú íllingaseta Bp. I, 14231; upers. rýfre-t dvs. der gaar Hul paa noget, der ind-træder en Splittelse af noget: rýfr þok-una Fld. II, 5168 (Örv. 3913); rýfr veðritdvs. Luften klarner, lysner: var hvasstveðrit þá, er rauf, en vindlítit þess ímilli Laxd. 18 (365); þá var rofit veðritok komit jarðfjúk Vallalj. 574. 2) ved Opbrydning frembringe, foraarsage no- get; þeir kunnu vel - undir rjúfa Rig.45. 3) afbryde, ophæve, kuldkaste nogetsaaledes, at det taber sin Gyldighed, ikkelængere staar ved Magt; má þat skiptieigi rjúfa LandsL. 6, 34; sá er rýfr dómlögsamdan LandsL. 1, 84; þér rufutdóm alls herjar, er gerr var á Uppsalaþingi Flat. II, 17129 (OH. 8739); ef há-seti rýfr skipan undir stýrimanni ByL.9, 61 jvf 5. 8. 11; ef menn lesta skip sítt,þá skulu hásetar bíða halfan mánaðyrkra daga, ef bœtandi er; en ef þeirrjúfa skip fyrr, þá rjúfa þeir skipanundir stýrimanni Bjark. 174 jvf 1752;konungr mun því valda, at sættin errofin Flat. II, 11113; hann hafði rofitfestarmál við dóttur hans Fm. VI, 42326;ekki er um þetta at tala, at ek munarjúfa mína vígslueiða fyrir bleyði sakirFm. VIII, 1559; Serkja konungr rauf þáheit sín ok allt sáttmál við hann Stj.64110; þrífist sá maðr hvergi, er þessigrið rýfr -; sé guð hollr þeim, erheldr griðum, en gramr þeim, er rýfrGrág. 40322. 27 jvf 40613; Heið. 33 (38212);rjúfast dvs. vise sig upaalidelig, usand-færdig: þóttist hann spurt hafa, atflugumenn mundu hingat komnir vera-, ok bað hann mik ljá sér liðit þartil, er annat hvárt væri, at þat ryfist,eða hitt ella, at þat væri upp víst, okværi þeim á brott stökkt (= &vL. annathvárt væri þeim á burt stökkt) Konr.5543; eðr kvittrinn ryfist; vilda ek,at þú léðir mér lið þítt til fylgdarhríð nökkura, meðan eigi rýfst þessikvittr Konr. 5632. 4) røbe, aabenbare;ef prestr rýfr skript at manni svá, atbyskopi þeim þikkir nauðsynjalaust,er sá prestr er þá undir Grág. 258;prestrinn, er skriptamálin hafði heyrt,varð úsáttr við húsfrúina svá, at ímikilli bræði ok brjóstsins vanstillirýfr hann alla skriptina ok brigzlarhenni manndrápinu Mar. 27725. - Med Præp. og Adv. í: rýfr í veðrit dvs. detklarner i Luften: þóttust Jómsvíkingarsjá konu á skipi Hákonar jarls þá, erí rauf veðrit Fm. I, 17529; er nökkutlítit rauf í veðrit, sá þeir fyrir sérbratta hamra Fm. VII, 53 &vL. 4; núsem í rýfr heimskuþokuna fyrir hon-um, sér hann, hverr dári hann ervorðinn allra manna Mar. 2837; ogsaarýfr í = rýfr í veðrit: fyrst rauf í dvs.saa snart det klarnede, Fm. VIII, 53&vL. 4; rýfr upp veðr dvs. det klarner op: görði á drífu ok því næst fjúk -;þeir lágu úti um nóttina í Skörðunum,en veðr rauf upp í mót degi SturL. II,25419.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚱᛁᚢᚠᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary