Rúm

rúm

rúm, n. 1) Rum som er tilstrækkeligt til at rumme, optage, indeholde noget; fóðrhöfum vér í nóg bæði hey ok sáðir,ok rúm hindrar þik eigi at vera, hvarer þú vill Stj. 13627; mon okkr eigivinna rúm báðum í gröfinni - rúmmon okkr báðum í gröfinni Heilag. I,2325 fg jvf 30. 33. 36; gengr Þormóðr til sjó-far ok gerir sér rúm í einu þarabrúki,liggr þar um daginn Fbr. 1032; sögðumenn Aðalsteins, at tjöld þeirra væriöll full af mönnum svá, at hvergi nærhefði þar rúm lið þeirra Eg. 52 (1063);hann lagði fram kesjunni, ok stökk fráallt þat, er fyrir stóð, ok gafst honumsvá rúm fram í gegnum fylkingina Eg.72 (17311); hann var í slœðum ok skinn-olpu, stóð þetta út af honum, er hannvar allfrosinn, ok þurfti hann rúm mikitok fœrðist at eldinum ok vildi þíðasik Vatsd. 32 (5227); hann gaf þá rúmöfundinni Heilag. I, 16425 jvf 33; í hvárn-tveggja stað á rúm til góðs ok hégómaHeilag. I, 46710. 2) Sted hvor noget er eller kan være, hvor en har sit Tilhold,ligger, sidder o. s. v.; ryðja sér til rúmsse under ryðja til 1; lízt mér sem osssé tveir kostir gefnir, at flýja land eðavera drepnir hverr í sínu rúmi Laxd.2 (29); skulu þér sitja í rúmum yðrum,en við Oddr munum fram ganga Eb.20 (3225); þeir (nl. lögréttumenn) skoloallir sitja á miðpalli, ok þar eigo bi-skupir várir rúm Grg. I, 21110; ef þeirkoma til lögréttu, er þar eigo setur,en aðrir hafa sezt í rúm þeirra, þáskolo þeir beiða sér rúma, ok er hinumvítislaust, ef þeir ganga þá í brottGrg. I, 21216; hón (nl. jarlsdóttir) gékkum golf ok skemti sér; Egill stóð uppok gékk til rúms þess, er dóttir jarlshafði setit um daginn; en er mennskipuðust í sæti sín, þá gékk jarls-dóttir at rúmi sínu Eg. 48 (963. 5);finnan var sett hátt ok búit um hanavegliga, þangat géngu menn til fréttahverr ór sínu rúmi Vatsd. 10 (1914);einlyndr þótti þeim Þorkell vera, aldrigékk hann ór rúmi sínu, nema jarlgéngi Vatsd. 43 (6920); þá er Gizurrfór útan, þá setti hann Hjalta frændasínn í rúm sítt Sturl. II, 17. 3) =rekkja (jvf rúmstokkr); gékk hann þartil, er konan lá, ok rœddi við hana,hann bað þá hefja hana ór rúminu okleggja undir hana hrein klæði, ok svávar gjort; síðan rannsakaði hann rúmit,er hón hafði hvílt í Eg. 75 (18229);ganga munu vér nú til hvílu okkarrar,segir Njáll, ok leggjast niðr; - þauleggjast nú bæði niðr í rúmit Nj. 130(2014. 14); þar sá hann rekkju eina, hónvar miklu meiri en nökkur sæng, erÞorsteinn hafði fyrr sét, þótti honumsá œrit hár, er þetta rúm var mátuligtVatsd. 3 (518); kveikti Þorsteinn logok gékk at rekkjunni -; Þorsteinnbrá þá saxinu ok lagði fyrir brjóstenum mikla manni ok veitti honummikit sár; þessi brást við fast ok kiptihonum upp í rúmit hjá sér Vatsd. 3 (74);Þórðr þreif ofan skjöld, er hékk yfirrúminu ok fékk Þorgilsi - - Bergrmælti í gegnum rauf, er var á þilinumillum rúmanna: þat hygg ek, Þor-gils! at - Sturl. II, 1283. 7; var gluggrkringlóttr á þilinu milli rúmanna Sturl.II, 16132; Þorvaldr - gékk heim skjóttok inn í skála at rúmi bónda ok sagði,at -. Ögmundr stendr upp þegar oktekr brynjur nökkurar tíu, er héngufyrir rúmi þeirra, ok kastar eptir setjun-um ok bað menn upp standa Sturl. II,8716. 23. 4) Rum i et Fartøi, Skib; núero þeir eigi fœrir, er fimm rúm fljótaá tvítugsessu eða fleiri Gul. 3014 (jvfPaus I, 23212); þeir ero fjórir reiðu-menn, er ek vil yðr til segja -, sá erhinn fjórði, er rekkr í rúmi undir vind-ási ok hvílir á bakborði Bjark. 1724;á Langormi váru fjögur rúm ok 30Flat. I, 43511; Magnús konungr hafðimikit skip, þar vóru 6 rúm ok 20Fm. VIII, 13115; var þat (nl. skip) 30rúmum (= 30 rúmatali Flat. II, 67223)er í konungsgarði var gert Fm. VIII,37214; skauzt niðr þilja undir fótumhonum, ok féll hann í rúmit -; hann(nl. Helgi) fékk í öxl konungi ok studdihann upp ór rúminu Fm. VIII, 751. 9;síðan herklæddust þeir ok bjó hverrsik ok sítt rúm Fm. VI, 7611. SomNavne paa forskjellige rúm i et Fartøiforekomme fyrrirrúm, klofarúm, krappa-rúm, höfuðbitarúm. 5) Plads; siraÞorðr skal eiga ok fylgja þæira (dvs.þeirri?) œfro stofuone mæð kofuom okþræffueno, som þer er viðer fæst aust-aste budene under stofuone oc lopp-teno vider stæikara huset wreiknadostofuo rumeno, ældhus rumeno okgardsrumeno Dn. IV, 70714. 6) Tids-rum; á því þriggja daga rúmi, sem hannbað þau bíða þessa tákns Post. 3126;prestr beiddist þriggja daga rúm athugsa sik, hvat hann skal upp taka Bp.II, 12123. 7) Stilling hvori nogen er,som nogen indtager, indehaver med Hen-syn til sin større eller mindre Anseelse,Betydenhed; Gísli - sagðist ekki þó sválítilliga við hann gjöra mundu, ef hannstœði í hans rúmi (dvs. om han var ihans Sted) Gísl. 444; er ok várkunn,at slíkir lutir liggja í miklu rúmi OH.331 (Flat. II, 3615); allir bœndr kölluðuhina mesta nauðsyn at duga honum til,ok várkunn, at hraustum manni lægislíkt í miklu rúmi Flat. I, 2343; henniliggr í miklu rúmi þessi vanvirðing, erAlexander hefir gert til hennar Alex.15210; fundu menn þat á orðum hennar,at eigi væri víst, hvárt öðrum lægi ímeira rúmi en henni Laxd. 47 (139);prófaðist hann í hverju rúmi (dvs. i enhverHenseende, Stilling) bæði röksamligr okstórum heilagr o. s. v. Æf. 95153. -Jvf. eldhúsrúm, garðsrúm, stofurúmDn. IV, 707.

Part of speech: n

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚱᚢᛘ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary