Rúnar

rúnar

rúnar, f. pl. 1) Bogstaver; runar heitageltir, en rúnar málstafir SE. I, 2213;þær rúnar funnust á steinþró páfansPost. 15021 (jvf s. XVI); hurfu þeirtil þess haugs, er -, ok fundu stein-þróar þær þrjár, þar fundu þeir okrúnar klappaðar á steini, er svá mælto:hér hvílir Stephanus - Heilag. II, 30136jvf Homil. 2049 jvf 14; vax var ok hjáþeim ok rúnar þær, er sögðu atburðum líflát þeirra Sturl. I, 10637; eigi erþat rúnanna kostr, þó at þú lesir veleða ráðir vel at líkindum, þar semrúnar vísa óskýrt, heldr er þat þínnkostr SE. II, 165. 2) Runer, Bog- staver som bruges i, henhøre til norrœntstafróf; rúna mál (SE. I, 724 fg 23. 781)modsat latínustafróf (SE. I, 781. 13). SE.I, 7813. 16. 19; kunni hón skil rúna Am. 9;einn dag fundu þeir árarstúf einn, okvóru á rúnar þessar Frs. 17723; især i Forbindelsen ráða, rísta rúnar: ristnarhafa verit rúnar, ok er sá einn bóndasonhéðan skamt í brott, er þat gjörði, oker síðan miklu verr en áðr - -; síðanrannsakaði hann rúmit, er hón hafðihvílt í, ok þar fann hann tálkn, okváru þar á rúnar, Egill las þær oksíðan tegldi hann af rúnarnar ok skófþat í eld niðr Eg. 75 (18223-1831 jvf1834-12); þá skal hann rísta nafn hans,ef hann kann rúnar Frost. 4, 437; skal-atmaðr rúnar rísta, nema ráða vel kunniEg. 75 (1835); réð ek þær rúnar, erreist þín systir Am. 12; Karl réð þáskipi, er rúnar vóru ristnar Svarfd. 1729;rísta rúnar á kefli Flat. I, 2513; Eg. 80(19629); Grett. 1441. 1545; rísta rúnará stöng, níðstöng Eg. 60 (1373 jvf 22 fg);r. rúnar á sáluenda Vatsd. 34 (563) jvf33 (546); rísta rúnar á kistu Fm. VI,271; rísta rúnar á horni Eg. 44 (8521. 23). 3) Kundskab, Lærdom, Literatur; ekkinam ek girzkar rúnar = lat. nequeliteras græcas didici Pr. 3023 (Sallust.Jug. c. 84); koma þar Baldr ok Höðurrfrá heljar, setjast þá allir samt okminnast á rúnar sínar ok rœða of tíð-indi þau, er fyrrum höfðu verit SE. I,2026 jvf Vsp. 58 (57); of rúnar heyrðaek dœma Hm. 112 (111); frá jötnarúnum ok allra goða seg þú it sann-asta Vafþr. 42 (43). 4) magiske Karak- terer som brugtes til Udøvelse af Trol-dom, ligesom Formularer, der i detteØiemed indristedes paa forskjellige Gjen- stande se Eg. 75 under Nr. 3; þat kannek it tolpta, ef ek sé á tré uppi váfavirgilná, svá ek rist ok í rúnum fák,at sá gengr gumi ok mælir við mikHm. 158 (157); hann tók við horninuok reist á rúnar ok reið á blóðinu -;hornit sprakk í sundr í miðju Eg. 44(8522. 32); allar þessar íþróttir kendihann með rúnum ok ljóðum þeim, ergaldrar heita Yngl. 7 (Hkr. 826); tókhón kníf sínn ok reist rúnar á rótinniok rauð í blóði sínu ok kvað yfir galdraGrett. 17721; varist menn ok lyf, rúnirok galdra Stat. 2861; geymir yðr fyrirrúnum, göldrum, gerningum, lyfjum -Stat. 30010; ef maðr ferr meðr spá-dómi, rúnum, galdrum, gerningum eðrhindrvitnum, sem dœmast fyrir villuJKr. 65 (s. 385 &vl 25). - Om Ru-nerne og deres Brug se Bjørn Olsens Skrift: Runerne i den oldislandske Literatur.

Part of speech: f pl

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚱᚢᚿᛆᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary