Rýma

rýma

rýma, v. (md) 1) gjøre noget rummeligere (jvf rúmr), saa at man ikke trænges eller trykkes deri, ikke savner det fornødneeller ønskelige Rum til frit at kunne be-væge sig, komme frem; rými á honumfjötrinum, svá at hann megi ganga inní stofu Fm. VI, 354; enn ungi maðrfinnr, at varðhaldit rýmist (dvs. bliver mindre strengt) Post. 48617; fannst Kol-beini mikit um þenna lut ok lætr rýmavarðhaldit Bp. II, 14833; þú skalt -rýma fjalir (dvs. tilveiebringe en Aabningmellem fjalirnar) í golfinu, svá at þúfáir þar lagt atgeiri í gegnum Eb. 26(427); hvers (nL. Abels) blóð er af þeirrisömu jörðu kallaði til guðs, sem sikrýmdi til þess, at hón drakk þat samablóð Stj. 5133 jvf 4237; hann átti einnnýjan nágranna, er mjök freistaði atkaupa húsit ok rýma garð sínn Æf.7040; 80 hirðmanna vóru herklæddir atrýma fyri (nL. öllu folki L. 1) veginntil Kristskirkju Fm. X, 153; nú gékkBæringr til herbergis síns ok leit mik-inn riddaraflokk komanda í borgina,ok báðu rýma stræti ok hringja í mótiLucio Rumverja keisara Bær. 10536;upers. skóginn rýmir ekki dvs. Skoven er fremdeles lige tyk, tæt (se L. 21) Mar.24925 &vl 8; annarr segist - eigi lengrafá gengit, annarr er nökkuru hraustariok biðr hann enn vel til duga segjandi,at mörkina muni brátt rýma svá, at þeirmegi sjá klaustr nökkur Mar. 24927;refL. er hann kemr inn þar, tekr hellir-inn brátt at rýmast Heilag. II, 1856;rýmast tekr dalrinn Laxd. 48 (14518);upers. rýmist dvs. der bliver mere Rum,der bliver rummeligere: Kolbeinn baðþá út ganga ok sagði þat helzt tilhjalpar, ef rýmdist í kirkjunni, því atfolkinu hélzt við spreng SturL. I, 37834. 2) = ryðja (jvf Fm. X, 15 og Bær.105 under Nr. 1); rýmdi Grettir þáfram á golfit Grett. 5717; rýma til e-s= ryðja til e-s: þá lét almáttigr guðtil þess rýma, sem hann hafði áðr fyrirhugat, at hans vegr skyldi magnast okvaxa ór því, sem þá var Bp. I, 9815;rýma e-u brott = ryðja e-u brott:rýmit brott þungum harmi af yðrubrjósti Klm. 21332. 3) rømme, forlade, opgive, fravige Sted, paa hvilket man harhaft sit Sæde, sit Opholdssted; vurðuþeir at taka við kristni eða þola dauðaella eða rýma land ella (= undan atflýja Flat. II, 18723) Fm. IV, 2398; eigier annarr útvegr en útlægjast ok rýmaland Æf. 16101; bjóðandi sýslumönnum- at grípa fyrr nefnda íllverka ok látarefsa þeim eptir lögum, ef þeir rýmaeigi bygðirnar, síðan þetta várt bréfverðr upp lesit Rb. 2127; rýma e-t fyrire-m dvs. forlade, opgive hvad man harhaft i sin Besiddelse, for at en andenkan indtage det: mælti hann, at rýmaskyldi pallinn þann inn úœðra fyrirþeim Eg. 55 (11518); Vermundr heilsarþeim ok rýmdi þegar öndvegit fyrirÞórarni Eg. 19 (2615); kallar Skapti, atÞorleifr skyldi rýma höfnina fyrir hon-um ok leggja ór læginu Hkr. 13922(Fris. 10813). 4) vige bort, fjerne sig; skulu þér allir, sagði hann talanditil folksins, eta hér inni, en ek munrýma Bp. I, 8536; rýma fyrir e-m dvs.vige Pladsen for en: nú því, at hannrýmdi fyrir herra Ásgrími, fór hannheim í Skálaholt Bp. I, 71618; rýma fráe-u dvs. vige bort fra noget: sem munk-arnar heyra þetta, rýma þeir þegarfrá dyrunum Thom. 25613 jvf rýma frás. 25717; varð þaðan at rýma ok brottat flýja Assur enn af sonum Sem Stj.6626; hann þykkist þröngrýmt hafa okvildi, at þorparar rýmdi brott Æf. 2815;rýma = rýma brott: ek hefi nauðsynat rýma en koma aptr í stað Æf. 85133;rýma undan d. s. Klm. 34618 (Æf. 11201).

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᚱᛦᛘᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary