Sitja

sitja

sitja, v. (sit, sat, setinn) 1) sidde, være i siddende Stilling; svá vildi hverr maðrsitja ok standa, sem hann bauð Bp.I, 6718; varð hann svá vinsæll, at hverrvildi svá sitja ok standa, sem hann vilRidd. 14426 (jvf þar vildu allir lifa okdeyja, sem hann var Ridd. 13914); eittkveld, er þeir sátu ok drukku Fm. VI,2416; fyrir þeim einum skulu þeir rísa,er áðr sátu GrG. I, 21315; hann sat hitnæsta honum Ölk. 1632; hón kom tilÞverár ok kvaddi Glúm ok mælti: sittuheill, Glúmr! VígagL. 2644 jvf OH. 6610;Flat. I, 5794; seta hans (nL. guðs) erdœming um folksins verðleika, því atdómarans er at sitja SE. II, 24412 jvfsitja í dóminum GrG. I, 503. 7214; med følgende Akkusativ, som angiver Stedet,hvorpaa eller hvori eller hvorved nogensidder: ætta ek ráð allra riddara, erhest kynni sitja í veröldinni, þá vildaek eigi at síðr einn saman til gangaat berjast við þik Didr. 36616; furðugóða hesta sitja heiðingjar þessir Klm.25920; þeir bera gladel harðla gló-andi, sitjandi snjóhvíta ok brynjaðavápnhesta Post. 50223 fg; hann niðr-braut bæði hestinn í hafit ok þann,sem hann sat Stj. 28826; hurfu þeir þáaptr ok sátu (settu Flat. II, 19133; OH.10931) þing Fm. IV, 24820; sumir skulusitja á meðan launþing Fm. XI, 21917;þjónustukona hennar skal sitja sveinaborð ok hafa þar kost DN. III, 13715;kom ek til Miðstrandar - at setinnistefnu, á hverri - DN. II, 2255; sitja3 sykna daga stefnu DN. XI, 209; þærsátu bryllaup ok heyrðu festing þá,er - DN. VI, 32912 (jvf var nú setitat þessum brúðhlaupum öllum í sennVígL. 9117). 2) bebo et Sted (e-t), der have sin Bolig eller sit Hjem, have sammei sin Besiddelse; Asbjörn bygði þannbœ, er - nú heitir at Hrafnkelsstöðum,ok sat hann þann bœ vel Brandkr. 5723;þat er oss var dœmt - fyrir jörð vára,er hann hafði setit úbygða DN. III,2265; hafi prepositus futurus geymsluyfir laxum, er takast á því sumri, okfái oss þar af til kostar dagliga eptirþeirra vilja ok fyrirsögn, sem sitja húsitDN. II, 24229; hinn fjórða kost buðuþeir henni, ef hón vildi enga hinraþekkjast, at hón skyldi sitja í com-muninu eptir því, sem - áðr hafðihón setit, ok hafa slíkan kost, semþeir kumpánar hefði, er hvarsdagligasæti communit DN. IV, 23427; hvárter Petr sitr próventu sína lengr eðaskemmr DN. II, 263 (2219); síðan satblezaðr þann skóla, sem œztr var allraPost. 48839. 3) være i Ro paa et Sted eller i en vis Stilling uden at forladesamme eller flytte derfra, = sitja kyrr;þá er prófastr ferr einn saman atvisitera, viljum vér, at hann liggr hjáprestum ok á þeirra kost, þer (dvs. þarer) þeir sitja; en þer sem ei sitr prestr,þá ráði - DN. IX, 186 (18817 fg) =EJb. 57529 jvf setuprestr; skulu bœndrá verði sitja LandsL. 3, 48; Orkneyjarleggja þeir undir sik ok sitja þar (=sitja þar um kyrt Fld. II, 19619) umvetrinn Örv. 705; þeir leggja undir sikmikit af Skotlandi ok sátu þar tvá vetrÖrv. 715 (Fld. II, 52732); tók Ólafr páivel við honum; sat hann þar halfanmánað Nj. 71 (10612); sitja heima dvs.blive hjemme: ef váttar sitja heimaGrG. I, 5824 jvf 5617. 6013. 15; sitr Gunn-arr nú heima nökkura hríð Nj. 71(10625); hann var í hernaði á sumrum- en sat heima at búum sínum atvetrum Vatsd. 7 (1217); ek vil enganmann sitjanda (mods. faranda, se fara1ste Bind 379a19 fg og jvf farandkona)fœða svá, at eigi starfi nökkut Fld.III, 439; ferr hann heiman eptir mið-vikudag, þá skal hann sitja hinn fyrstasunnudag, þá má hann fara alla (nL.daga) síðan sektalaust BorG. I, 14 (NL.I, 34919); buðu þau honum þar at sitjatil þess, er gótt væri fœriveðr - -;sátu þeir þar veðrfastir þrjár nætr EG.67 (15821); þenna dag er Ingjaldr róinná vastir ok G. með honum - ok sátuhjá eyjum nökkurum GísL. 4815; varhann bundinn ok í myrkvastofu settrnær páskatíð ok sat þar alla tolf mán-uðr; en er hann heyrði sögð Kristsverk, þá er hann sat í böndum, þásendi hann - Post. 84716 fg; sendi hannmenn at leita at honum, lét taka hannok setja í steinvegginn austr í Vísinsey,ok sat hann þar nökkura stund Fm.IX, 2193 jvf 30; standa þar steinar tveirjarðfastir í miðju -; býðr biskup, at-, ok segir, at þessir steinar skulufara út í grundvöllinn sjalfan -; broteru til samin, treyst er ok á knúit meðallri list ok klókskap, ok sitja steinarsem áðr HeilaG. I, 70637; sjau tigirmanna skiptast við steininum at veltaok átak veita, ok sitr hann æ þvífastara HeilaG. II, 12231; med et i Dativ tilføiet Substantiv, som betegner Beskaf-fenheden af den Stilling, hvori nogenvedbliver at være i længere Tid; efómaginn sitr strandsetri eptir, er þeir(nL. Skibsfolkene og den, hvem Forsør- gelsen paahviler) fara á brott GráG. 1258(= GrG. II, 1520); ef maðr sitr strand-setrum sá, er með ferr, þá varðar þeimjafnt, sem honum sé för bannuð GráG.1437; menn þeir, er - ganga í sam-kundir manna úboðit af þess hendi, erveizluna á, ok sitja þar síðan slímusetri(&vl slímsetu) LandsL. 4, 272 (Hák. 462)jvf sitja slímusetr GuL. 2032 fg; ef þeirsitja búðsetu GráG. 7410; GrG. I, 2296;ef sá leysingr verðr veginn, er hannsitr búðsetu GráG. 33719; nú er faðirþínn frá fallinn, en móðir þín sitrekkjulífi HeilaG. I, 43820; med Præp. íeller á og følgende Substantiv, som an-giver Stillingen eller Stedet, hvori enlever, henlever sine Dage; sitja í festum(se under festr 2) Nj. 2 (416); Grett. 62;sat Ragnvaldr síðan í búi sínu Flat.I, 29120; Þorkell E. sitr í búi sínu, íhöfðingskap sínum Laxd. 74 (21115);þar sátu þingmenn Rúnolfs í hverjuhúsi Bp. I, 2021; Eirekr sat í Jórvíkþar, er menn segja, at fyrr hafi setitLoðbrókar synir Flat. I, 5031; þau höfðuselt síra Andresi - þriggja hæfseldu-ból jarðar - í þeim garðinum, sem K.sat í DN. II, 4679; sat þá Sighvatr sonBjörns í þeim œstra garðinum Daga-setr DN. I, 8727; hann sat í Kantara-borg á Irlandi Nj. 155 (26822); hannsat á Haugi meirr en 20 ár DN. V,53129; sat Fróði á Alrekstöðum at búikonungs EG. 59 (13129); sá hann, hvarþeir Simon ok Andreas sátu á fiski (=váru á fiski L. 19) Post. 38925 jvf 32; þarsjá þeir 4 menn á skipi sitja á fiskiFbr. 1061; þeir váru komnir á þærvaztir, er hann var vanr at sitja SE.I, 16817; bið ek þik, at þú ríðir ekkiþenna veg fram, því at einn riddari sitrá veginum, er Baredogane heitir Ridd.5714. 4) forholde sig rolig, uvirksomuden at foretage sig noget, = sitja kyrr(Flat. II, 12232 fg; GrG. I, 14010); Pállson hans spurði, hvárt hann mundisitja (&vl sitja kyrr), þótt Magnússysturson hans væri drepinn úti SturL.I, 23414; fóru þeir til Knafahola oksitja þar Nj. 62 (948); nú man eigimega sitjandi hlut í eiga; göngum núþar til, sem búarnir sitja Nj. 75 (11025);ef maðr sitr svá 12 mánaði, at hanngeldr eigi biskupstíund sína rétta AKr.945 jvf 8. 10 (NL. V, 3419 jvf 21 fg) 5) lade noget (e-t) uænset, forholde sig uvirksomderved; látit mik veðr sjá yðr til handa,ok skulu þér ekki at heldr sitja byriúr höndum (eigi at heldr byrina sitjaMork. 7415) Flat. III, 35810 (Fm. VI,3589); enn hafði annat bréf komit tilLopts á sama sumri, ok sat hann bæðiBp. I, 72612; ef þeir sitja þessa yðraáminning ok fyrirsmá váran boðskapDN. II, 9524; höfum vér setit ór hendioss sigrinn þenna Flat. II, 1237. 6) finde sig i, at en gjør noget, har noget (sitja e-m e-t), taale noget af en; ekhefi eigi setit (= þolat Flat. I, 3034)mönnum skammir ok skapraunir Fm.II, 149 (= vér höfum eigi setit umskapraunir eða skammir; muntu kom-ast at ráðahag við hana, ef þú vill Frs.871); nú þikkir konungi eigi lengr svábúit vera mega, þikkist þó lengi hafasetit Sveini þau firn, er hann mundieigi öðrum þola Flat. I, 16114; eigimundu þeir þvílíka skömm eða hneisusetit hafa, sem þér hafit þolat um hríðHeið. 22 (3385); þeir áttu at refsa sjölf-um sér fyrir iðron syndir þær, er guðsat þeim fyrir þolinmœði Leif. 3319;hann (nL. heilagr andi) kom eigi atrefsa syndir, heldr at sitja þolinmóðligaLeif. 3317; skal alþýðan hlýða höfð-ingjum ok sér hverr undirmaðr sínumyfirboða, at sitja þeim skamætt ríkitil þess at öðlask it eilífa Leif. 919 jvf 21;ek mun eigi sitja honum þessa mein-gerð Post. 18732; allt hingat til hefi eksetit Petro þat, at hann segist postolivera Post. 1868; öllum munkum varhann leiðr, þó sátu þeir honum velóskil sín sakir bróður hans HeilaG. I,25113; ef þú gerir eigi svá, þá mun ekeigi lengi þér þat sitja HeilaG. I, 26611;menn munu þat eigi sitja þér, ef þúþú meiðir fé manna VígagL. 789; er núþví líkt, sem hann siti henni hinamestu smán ok fyrirlitning af þeimsama hlut, sem hann hefir sjalfr veitthenni Mar. 30011; dróttinn várr sat gyð-ingum mörg meinmæli ok sáran bar-daga HomiL. 8428; Christus sat þolin-móðliga gyðingum bönd ok bardaga,brixli ok hlátr, háðung ok lygi HomiL.6721; ek vil eigi sitja mönnum slíkarhneisur Laxd. 63 (18526); er slíkt eng-um manni sitjanda Konr. 16211 (3627). 7) berøve en Adgang til noget, udelukkeen fra noget (e-m e-t); fyrri muni þérok svelta í hel, en þér sitit oss matFm. VI, 15226; hugðust þeir Sveinn atsitja honum vatn Ágr. 6617 (Fm. X,4075); var þat ok sagt, at þeir -mundu ætla at sitja þeim mat þar íeyinni Flat. II, 4986 (IceL. saG. I, 1948);allr Saxa herr er þar kominn úvígr, okætla þeir at sitja Karlamagnúsi kon-ungi mat ok drykk Klm. 37610; Hörðrkveðst ætla, at þeim mundi matr set-inn Harð. 23 (7314). 8) forspilde noget (e-u); sitr maðr rétti sínum, ef hanner vísvitandi at verði - við þann, erdrap hann eða gerir hann ranglýstGráG. 35215; ef hann á sakir við þá,ok sitr hann eigi sökum sínum við þá,þótt þeir feri hann GráG. 823. - Med Præp. á: sitja á e-u 1) være paa etSted: gékk Emundr á konungs fundþá, er konungr sat á stefnu OH. 8519. 2) være sysselsat med noget: ílla hefirþú gert, er þú bauðt hingat mönnumþeim, er á svikum sitja við þik Bp. I,3939; hann hefir alla götu lífs á íllusetit Klm. 2134. 3) tilbageholde noget saaledes at det ikke kommer for Lyset,at man ikke kommer til Kundskab derom:siti nú engi á sínum sannindum Flor.22 (5817). - af: sitja af e-u dvs. afstaafra noget, opgive det, slippe det fra sig:hann - komi sjalfr til bardaga viðmik -, ef hann ætlar sér konuna, eðamun hann af henni sitja Fld. III, 6025;svá lauk, at hann mœddi hvern hest,er frammi var lagðr, ok sátu margirfyrir þat af sínum hestum Fm. VI, 21112.- at: sitja at e-u dvs. være saaledes til-stede ved noget, at man er sysselsat der-med: Þórolfr lézt eigi mundu sitja at fésínu Laxd. 79 (Kaalunds UdG. s. 795);þú skalt sitja at nautum mínum EG.84 (21216); var hann optr vanr at komatil steinhallar hennar, er af virktumvar ger, ok hón sat at saumum sínumKonr. 5030; jólaaptan, er Haraldr satat mat Ágr. 419 (Fm. X, 37829); er kon-ungr sat at matborðum OH. 23727;Lazarus sat at matborði með honumHeilaG. I, 52433; lát ulfs föður sitjasumbli at Lok. 10; þat var engi siðr, atsitja lengr en þrjár nætr at kynni EG.82 (20726); sitja menn at boði með mikilligleði ok kæti Ingv. 2 (AR. II, 143b);Eiðr sat at tafli ok synir hans 2 Heið.28 (35915); er at þeim málum var setit,þá var þat ráð af ráðit, at - Flat. II,25114; er at þessum málum var setit,átti Þorgerðr svör at veita Laxd. 7(1126) - eptir: sitja eptir e-n dvs. for-holde sig rolig ved Tabet af en, medhvem man har staaet i et vist Forhold:þú er nú sorgfull, en at páskum ætlarþú at taka þér mann, ok sitja þó margarlengr eptir sínn unnasta, ok mun þatsannast, sem mælt er, at eigi má kon-um trúa Partalop. 3029; sat hann héreptir, er vér fórum brott Flat. III, 40223.- fyrir: 1) sitja fyrir dvs. være tilstede,hvor eller naar nogen kommer tilstede: úvist er at vita, hvar úvinir sitja áfleti fyrir Hm. 1; fór skip útan afhafinu ok stefndi þar at, er hann satfyrir Partalop. 323. 2) sitja fyrir e-udvs. være i Veien som Hindring for noget: munu vér til hætta, at fá hann yðrí hendr heldr en þat flytist, at vérsitjum fyrir sœmd hans, svá (at) þarfyrir nái hann eigi sínu ættlandi Fm.VI, 2111; Þorleifr - sagði mikla ósœmdí slíku sýnast af Sturlu, er hann vildisitja fyrir sœmd höfðingja SturL. I, 689. 3) sitja fyrir e-m dvs. ligge i Baghold (fyrirsát) for en, hvis Ankomst manventer, og som man vil overraske, over-falde: Danakonungr ok - Eiríkr jarlsátu fyrir honum með ofrefli hers Flat.I, 47518; síðan bjuggust þeir at sitjafyrir Kjartani Laxd. 48 (14420 jvf 14521);réðu þeir þá þat at fara ofan tilRangár ok sitja þar fyrir Gunnari Nj.72 (10715) fg) jvf 60 (942). 4) sitja fyrire-u dvs. være udsat for noget som kanvederfares en, volde ham Byrde, Skadeeller Fortræd, for Person som kan til-føie ham saadant: þeir hafa tekit eigurvárra frænda allra undir sik - en vérsitjum fyrir missi Flat. II, 3523; Egillsat fyrir ádrykkju Arinbjarnar EG. 48(9726 fg); hann var þingmaðr Einars Þ.ok aldavin hans ok sat fyrir gistinghans, hvárt sem hann var fjölmennarieða fámennari SturL. I, 574; seg honum,at þú þykkist eigi traust til hafa athalda hann fyrir oss ok sitja fyrirfjándskap várum Vatsd. 25 (4028); þeirlétust hvártki til hafa, vitsmuni né vin-sæld at sitja fyrir Glúmi VígagL. 2123. 5) sitja fyrir e-u dvs. have med noget atgjøre, som den der har at besørge ellerudføre det: Þorleifr var uppi í heraðiok sat þar fyrir fréttum SturL. II, 19519;farit í brott sem skjótast, en ek munsitja fyrir svörum Fm. VI, 191; B. baðhann kjósa, hvárt er hann vildi, segjasátt upp eða sitja fyrir svörum Ölk. 195jvf Band. 3612; Ö. var eigi skilgetinn,ok sat ek því fyrir ómegðum SturL. I,5810. - hjá: 1) sitja hjá e-u dvs. værenærværende ved noget: þessi eru all-mörg dœmi, at sá einnhverr höfðingi,er bæði hefir verit vitr ok auðigr okhefir haft mikla sœmd með konungi,setit hjá ráðagerðum hans ok átt mik-inn hlut í landstjórnum með honum,at sá maðr hefir - Kgs. 7438. 2) sitjahjá e-u dvs. holde sig udenfor noget saaat man ikke deltager deri eller giver sigaf dermed (jvf sitja um e-t 2): Knútrkonungr segir svá, at vel mátti hann(nL. Önundr konungr) sitja hjá deiluþeirra Ólafs digra (= at hann mættivel kyrr sitja um deilur þeirra Ólafsdigra OH. 13310) Flat. II, 25516; Ólafrhafði áðr setit hjá málum þessum -ok kvað ófallit at deila við föðursínn Ljósv. 321; þeir skolu sitja hjáok veita hvárigum GunL. 12 (26712);allvesall ertu -, er þú sitr hjá, ennú er veginn Egill húsbóndi þínn okmágr Nj. 63 (9721); þú munt þó drepavilja bróður mínn, ok er þat skömm,ef ek sit hjá Nj. 54 (844). 3) láta e-nsitja hjá dvs. gaa en forbi uden at ænseham: hann lét þá aldri hjá sitja, þá erhann skipti gjöfum með vinum sínumBp. I, 2961; þú lætr þá menn sitja hjákyrra (dvs. være i Ro og Fred), er mérþykki, sem í meira lagi sé hefnd íLaxd. 59 (1725 jvf 10). - inni: sitjainni dvs. sidde i Fængsel (jvf setja inn 1):sat í Róma einn maðr í fjötrum kast-aðr í myrkvastofu með keisarans boðiHerodes at nafni -. Ok sem enn sitrHerodes inni, andast Tiberius .Post583;1. 9 vildi hann - gefa honum -landráð at sök heldr en eina samanréttyrði ok heilaga kenning þá, semguðs maðr lagði aldri niðr þá 12 mán-uðr, er hann sat inni ( í myrkva-nL.stofu ) . 913. - s. 90214Post14niðri:sitja niðri dvs. : efopholde sig nede paa detflade Land, blive hjemme i Bygdenmenn búa í grend saman, þá skal faraór húsahaga, er tveir mánaðr ero afsumri, nema -; nú sitr einn hverrlengr niðri, þá skal hann fyrirbjóðahonum þarsetu; nú sitr hann kyrrat hváru, þá - . 81. - Gul10nær:sitja nær e-m : þeir skolo svá nær sitjast, at1)sidde i Nærheden afenhvárirtveggjo nema orð annarra .GrgI, 75. 23 : er mér lítit um at hætta til lengr,2)opholde sig i Nærheden afenat þit sitizt svá nær . 38 (104).Laxd6- sitja til e-s dvs. :til:holde sig færdigtil noget, afvente eller oppebie nogetbýst hann til siglingar ok sitr til 6.vikur eðr 7, verðr tysvar aptrreka .BpII, 92 (. I, 506);21Bp32 maðr var á bátiok sat til fiskjar . II, 253;Fld11 satEindriði til járns ok fastaði, sem siðrer til þeirra manna, er járn skulu bera. II, 195 jvf 197;Flat201 ef honum villþetta til dauða draga, þá man hannrjúfa sættina; er þar til at sitja . 68Nj(103). - 2um: sitja um e-t dvs. : allir kon-1)sam-menrotte sig om noget for at faa det isin Magt, efterstræbe noget i den Hensigtat opnaa, vinde, udrette detungar sitja nú um borg vára at brjótaen oss bana at veita . 369 (Stj4Josva 10, 5); U. - segir þeim, hver frétthonum var af J. konungi -, at hannsitr um ríki hans . II, 131;Flat31 Ólafrkonungr hafði handtekit 5 konunga áeinum morni þá, er allir vildu áðr sitjaum líf hans . IV, 158;Fm13 af ofsa okágangi vándra manna, er æ sátu umþat at spilla friðinum . 464 (. I, 252);Magn48IceL.sag12 hœfir at vera jafnan varrum sik við svikum hins úhreina anda,er jafnan sitr um þat at svíkja mann-kynit . I, 398;Flat2 þeir Flosi sátu umat rengja ok gátu ekki at gert . 145Nj(242);23 kemst Antonius upp á bergeitt með líð sítt, ok var þat vígi öruggtvið fjörðinn sjalfan, en þó varð hannlengi um setinn ok kreptr miklum sult. 361;Pr26 öngan veg megum vér nú sváum setnir sýna meiri ást við þik, envilja eigi ganga til handa várum úvin-um . 363;Pr12 þeir sátu um hann - okvarð þat aldri, at þeir féngu honum náð. 88 (131). Nj7 sitja um e-t dvs. (jvf sitja hjá 2):2)lade nogen uænset, forsømmeef fylkiskirkja at niðrfalli verðr, þá skalgera tolfmánaðastefnu öllum fylkis-mönnum at halda upp fylkiskirkjusínni; ef þeir sitja um ( stefnuna),nL.þá - . 1, 8 (3, 11). 2, 15;Borg51313 erþat sumum mönnum eigi tvímælislaust,hvárt þér munit þurt hafa um setitallar vitundir . II, 228. Sturl1 sitja3)um e-u dvs. være sysselsat med noget,optagen af noget, have dermed at gjøre: far þú nú hvern dag, þá er borð eruuppi, á fund mínn, ok ek sitk eigi umnauðsynjamálum, ok man ek hjala viðþik . 168;Mork24 þeir géngu til kon-ungs um daginn eptir, er hann sat umborðum, kvöddu hann ok - . 45.OH10- sitja undir e-u dvs. : enda létu (þau) sér þóundir:være un-dergiven nogetsama at sitja undir hlýðni kosinnadómara þeirra, er miklu vóru minnifyrir sér - -, en þau vóru sjalf .Kgs101. - sitja upp 23upp: : þeir urpu haug eptir Gunnar ok1)sidde op-reistlétu hann sitja upp í hauginum . 79Nj(118) jvf setja í haug setja e-t í2undere-t 216;s. þér skolut fœra mér Davið,hversu sjúkr sem hann er, þá í sæng,ef hann má eigi sitja upp . 470Stj14(1 );Sam. 19, 15 Jökull sat upp okorti þá vísu . 191;OH15 hann sat uppvið hamarinn ok var sárr mjök .Grett130;22 er Hákon jarl fékk sótt þá, erhann leiddi til bana, lét hann sveininnjafnan vera hjá sér, ok þeim sinnum,sem hann sat upp (uppi . IX, 245),Fm15lét jarl hann matast með sér . III,Flat11. 33 2)sidde tilbords ved Maaltid: Lazarus sat at matborði með honum-; var hann einn af uppsitjandum. I, 524;Heilag33. 35 sem hann hefir viðtekit hleifinum, gjörir hann fyrst bœnsína til guðs en brýtr síðan hleifinn oksundr skiptir uppsitjöndum . II,Heilag121 fg;23 margir munu koma ór austriok vestri ok sitja upp með a. ok I.ok Jakob í ríki himna (. et ac-Vulgcumbent in regno dei) . 39 (Leif6Luc. 13, 29); þá gékk konungr inn at sjáþá, er upp sátu (. intravit autemVulgrex, ut videret discumbentes) . 77Leif12();Matth. 22, 11 tók Jesus fim brauð-hleifa ok tvá fiska ok bletsaði ok skiptimeð uppsitjöndum, sem hann vildi(. distribuit discumbentibus) .VulgLeif171 ();20Joh. 6, 11 uppsitjendr mögluðuok mæltu með sér (. coeperunt, quiVulgsimul accumbebant, dicere inter se):hverr er sjá, es syndir fyrgefr .Leif81 ();17Luc. 4, 49 eptir hámessu géngumenn til borða; Eyvindr m. hafði mestforráð á veizlunni með jarli ok satekki upp, skutilsveinar ok kertisveinarstóðu fyrir borði jarls . II, 452. -Flat15 sitja uppi dvs. , =uppi:sidde opreistsitja upp 1 . III, 145 (Flat3. 15se under sitja upp 1. - sitja e-t úr höndumúr:dvs. : varved Forsømmelse af Leilighed ellerAnledning lade noget undslippe sigEysteinn á fótum ok mælti: ekki erbyrligt, Þorvarðr! verit með oss í dagok látit mik verðr sjá yðr til handa okskulu þér ekki at heldr sitja byri úrhöndum . III, 358. - 1)Flat10yfir:sitja yfir e-u dvs. : hann sýndistsidde i saadan Stillingligeover for noget, at man har detteunder eller foran sine Øine, have mednoget at gjøre, være optagen eller syssel-sat dermed, raade deroverpostolum sínum - þann dag, þá erþeir sátu yfir mat . 125;Hom19 hannsat þá yfir mat ok L. dóttir hans hjáhonum í hásæti . 105;Bær56 er konungrsat yfir matborði, þá sat á aðra höndhonum Kalfr en á aðra Einarr Þamba-skelfir . V, 126 jvf . VIII, 212;Fm9Fm2herra electus sat yfir borð hjá erki-biskupinum um vetrinn . I, 843;Bp21nú sitja menn yfir borðum . I, 507Flat37jvf . II, 49;Flat28 . 3;Háv29 þar sátuyfir drykk íllvirkjarnir . II, 617;Heilag15þrjár alfkonur váfu þat klæði - -með svá miklum virktum, at þær sátuyfir 9 vetr þessu klæði fyrr en fullofitværi . 86;El11 þá hófu aðrir menn sínarkærslur fyrir konungi, ok sat hann lengidags yfir málum manna . 86 (.OH24FmIV, 202);24 ek hefir enn lítit setit yfirmálum manna . VII, 60;Fm11 þar sátuþeir yfir þessi ráðagerð . II, 47;Flat17þeir hlutuðu um ok hlaut Snorri uppat kveða; Snorri mælti: ekki mun eklengr yfir þessu sitja, mun ek nú segjayðr, hvat mítt ákvæði er . 124 (189);Nj8þar til er vér getum sjalfir yfir setitok skoðat hennar privilegia . II,DN299;11 hvat sitr þú, herra! yfir kvæðiþessu, þó at hann hafi ort um ferðirsínar eða jarla í eyjum vestr . 31;Mork22gangit fyrst ok sitit, sagði konungr,ekki er nú tóm til yfir kvæðum atsitja . 9 (255 fg jvf );Gunl108 sittu ok aldrilengi yfir varningi þínum, ef þú máttmeð réttu verði brott koma . 8;Kgs1svá at úvinir mínir siti eigi yfir mínu. 7 (146);Hœnsn1 göngum upp á sak-lausa menn, en látum slíka sitja yfirváru . 7 (224);Gunl herra ábóti vildienga verðaura taka, fyrr en Þorkellhefði lokit þriæris landskyld, er hannhafði úlögliga yfir setit . II, 193;DN9hann sat yfir virðingu allra höfðingjafyrir norðan land, svá at sumir létubústaði sína, en suma tók hann af lífi. 114 (173);Nj10 þeim þykkir þú þar- mjök sitja yfir sínum hlut ok sonþínn . 19 (42);Laxd13 hér eiga stórirmenn í hlut, ok þeir, er mikils eruverðir en þykkjast lengi hafa setit yfirskörðum hlut . 61 (177);Laxd27 er þatupphaf bókarinnar, er ritat er eptirþeirri bók, er fyrst ritaði Karl ábóti -en yfir sat sjalfr Sverrir konungr okréð fyrir, hvat rita skyldi . VIII, 5.Fm9 sitja yfir e-m dvs. : aðrir menn fluttu Jón til2)sidde, være tilstedehos en for at pleie ham, bære Omsorgfor hamlands kominn at bana, sátu þeir yfirhonum þar til, er hann raknaði við. VII, 166 (jvf . 302);Fm8Fris24 hanntók banasótt, en bróðir hans sat yfirhonum . I, 383;Heilag25 Halldóra battum sár hans ok sat yfir honum .Vígagl23;9 bóndi sá, er á meginlandi var, tóksótt mikla -, en kona hans sat yfirhonum í hryggum hug . V, 210;Fm13Magus jarl í Stransborg fær sótt miklaok hættliga - -. Rögnvaldr ok brœðrhans sátu nú í Stransborg hryggviryfir Magus; þat var einn dag, at Rögn-valdr sat yfir Magus . 32;Mag3. 10. 14 (yfirsetukona .isærom FødselshjælperskeStj189): sunarkona Heli var með barni31-, ok þá komit at þeirri stundu, erhón atti at fœða; sem hón heyrði, at -,þá stóð hana sótt svá, at hón fœddisveinbarn; slógust þá til ofverkir okönnur sótt -; en þær konur, sem yfirhanni sátu, mæltu: verða þú hraust .Stj435;10-15 ein judakona tók svá harðankrankleika, sem hún skyldi fœða barn,at hón gerðist nær at komin dauða;þær konur, sem yfir henni sátu (= ervið vóru ) óttuðust mjök .L. 30Mar980;20 þjónustukona hennar sat fyrirknjóm henni ok skyldi taka við barn-inu, þegar er fœtt væri; ok er henniþótti, sem barnit var fœtt, sló mikillihræzlu á konu þá, er yfir henni sat. VIII, 7. 8. Fm183 sitja yfir e-u dvs.3), = sitjaforholde sig rolig ved noget uden at fore-tage sig noget i Anledning derafum e-t 2: hve lengi skaltu sitja yfirúvirðingu, er þik hefir hent (= hvelengi skaltu ekki at hafa þeirri sví-virðingu, er þú hefir fengit . X,Fm333 fg) . 46.5OT13

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᛁᛏᛁᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary