Sjalfr

sjalfr

sjalfr, adj. selv, lat. ipse; hjöggu þeirsjalfir tréit sítt Heilag. I, 5822; viljumvér taka annat ráð þat, er oss sýnistsnjallara ok vitrligra, at gefast uppsjalfir Flat. I, 9317; smíða þú sem sjalftvil fara (dvs. som det vil gaa, blive af sig selv) Fm. IX, 5526; þú hafðir horfit fráhonum ok týnt sjalfri þér Heilag. I,46314; hann hefir verit ágætastr maðraf sjalfum sér Trój. 24 (686); nú sá- djöfullinn sjalfr, hversu eyðast tókhans réttr Fm. X, 30116; af meinmælumverðr hverr reyndr, hvílíkr hann leynd-ist áðr at sín sjalfs Heilag. I, 18721;hvarf hann aptr til sín sjalfs Heilag.I, 20414; segjom vér þann verit hafameð sér sjalfum, er - Heilag. I, 2044;hann féll undir sér sjalfum Heilag. I,20420; tveim háttum verðom vér leiddirfrá oss sjalfum Heilag. I, 20417; hannvar opt upp hafiðr yfir sjalfan sik Hei-lag. I, 20426; lögðu þeir þá til hafnar -ok náðu þeir eigi sjalfu læginu Flat.I, 3078; gékk hann í borgina ok settistvið sjalft borgarhlið dvs. lige, just ved selve Borgporten Stj. 4259; var þeimvið sjalfan váða, er áðr þóttust vera íóruggum stað Heilag. I, 5828; við þatsjalft (just i det samme som), er borgar-hlið vóru byrgð Stj. 35125; er við sjalft,at - dvs. det er just, ganske nær ved at: var við sjalft, at ek myndi eigi í þriftkomast Fm. VI, 11513; var þá við sjalftbúit, at þeir myndi berjast Fm. VI,13620; liggr við sjalft, at - d. s.: sem -við sjalft liggr, at þeir muni hana ákaf steyta Mar. 43210. - Gen. af sjalfrbruges ligesom lat. ipsius i Betydning afegen ved de possessive eller ved Gen. af depersonlige Pronominer: vér erom frelstirmeð sjalfra vár afla (dvs. med vor egen Styrke) undan úfriði íllra þjóða Stj.39226; at sínum sjalfs vilja dvs. efter sin egen Vilje Sturl. I, 22234; annat ráðmunu vér taka en brenna land vártsjalfra Fbr. 10819; Darius trúði mönn-um sínum sjalfs Alex. 10221; garð þann,er hón keypti með sínum peningumsjalfrar Dn. III, 453; heilagr andi -lauk upp fyrir oss allra þjóða tungur,svá at sína tungu sjalfra (for sjalfrar)mæltu vér við hverja þjóð - Post. 7436;sá, er kirkju lét gjöra - af sínu fé sjalfs- Heilag. II, 30232; kongr er kominnmeð 10 menn á mítt skip sjalfs Jvk. 494.Som man ogsaa i andre Tilfælde i For-bindelse med sjalfs har sat Gen. af detpossessive Pronomens Neutrum brugtsubstantivisk (se under sínn 3 Slutningen)istedetfor Gen. af det tilsvarende person-lige Pronomen, f. Ex. hverfa aptr tilsjalfs síns (for sín) dvs. komme til sig selv igjen, Mar. 103715; Heilag. I, 2047; komaaptr til sjalfs síns, d. s. Klm. 13617; sjalfssíns = sjalfra sínna Thom. 51120; baðhann hvern heima at sjalfs síns fremjaeptir vild máttuliga bindendi Heilag.II, 38617, saa har man i Særdeleshedforuden Udtryksmaaden, hvor et Sub-stantiv ellers, saaledes som i de anførteExempler, forbindes med et Gen. af sjalfrmed hosstaaende Gen. af personligt Pro- nomen (eller det derfor vicarierende pos-sessive Pronomen i den Kasus og detNumerus, som Sammenhængen udkræ-ver) for at betegne Tingen som ens egen,f. Ex. hann leysti þik með sjalfs síns(dvs. sínu) blóði Heilag. I, 46316; berasögn föður míns ok minni sjalfs síns(dvs. sítt) dvs. hvad de selv kunde mindes Dn. II, 11010; eigo þér eigi at veitahonum - né halda hann upp á miksjalfs yðars (= yðarn) mann dvs. eders egen Mand, Thom. 19218; þeir váru áðrí sjalfs síns (= í sínu sjalfs dvs. i sit eget) fóstrlandi upp fœddir Thom. 1449;þeir sem eigi orka þeim kost upp athalda sakir óforsjá sjalfra sínna (dvs.sínnar) Dn. I, 1078; gerðu - líkneskjur- með höndum sjalfra sínna (dvs. sínum)Barl. 257. En Misforstaaelse af denne Udtryksmaade har sandsynligvis givetAnledning til en anden, som endnu mereafviger fra den naturlige, idet man ikkealene forbinder sjalfr med det possessive (istedetfor det personlige) Pronomen iEiendomsforhold til et Substantiv, menogsaa lader begge Genitiver i Kjøn rettesig dels efter Subjektet, f. Ex. þat erek þoldi í sjalfrar mínnar (for sjalfrarmínu) hjarta Mar. XVI13; sínn son meðsjalfrar sínnar (for sjalfrar sínum) synigetinn hefir hón með eiginligum hön-dum drepit Mar. 113631; med sjalfrasínna vilja Barl. 7029; hón - iðraðistmjök festingar ok sjalfrar sínnar (forsjalfrar síns) ráðs, er - Bær. 9730;hústrú m. gaf ok afhendi - fyrir ár-tíðahald Halvarðs ok sjalfra(r) sínnar(for sjalfrar sítt dvs. og sit eget) Dn. IV,4339; dels endogsaa efter Objektet, f. Ex.leggr hón í veð sjalfra(r) sínna(r) eignir(for sjalfrar sínar eignir) Dn. II, 8226;þú varð seld frá honum brott meðsjalfrar þínnar (dvs. þínum) syndumHeilag. I, 46315; skal ek ok at Nunnu-sætre vera at heimili - á sjalfrarmínnar (for sjalfrar mínum) kosti Dn.I, 12613.

Part of speech: adj

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᛁᛆᛚᚠᚱ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary