Skera

skera

skera, v. (sker, skar, skorinn) 1) rispe, med et skarpt Redskab, gjøre Indsnit inoget; bœti eyri þar, sem vöðva skerrGuL. 1855; Karkr þræll skar hann áhals Nj. 101 (15621) jvf Jvk. 10112; ferrhann ok skerr sveininn á hals, semHákon jarl mælti fyrir Jvk. 7930; bauðÞorgils, at þeir skyldi hafa at helm-ingi þann hvalinn, er úskorinn var,ella skipta í helminga bæði skorinnok úskorinn Grett. 6121; hvalr lá í kössá, er skorinn var -; þeir, er viðhvalinn vóru, höfðu fátt vápna nemaöxar þær, er þeir skáru hval með Eb.57 (1079 fg); þetta dýr fœðir eigi fyrirþann skyld optarr sínn burð en um sínn,at hvelparnir klóra mœðrinnar kvið -;(þeir) skera ok slíta allan hennar kviðmeðr sínum klóm ok allan getnaðar-liminn Stj. 8011; skorinn ok skaddrStj. 8016; skemdr ok skorinn BarL. 544;var þá ætlat, at læknar mundu skeraeða svíða hold hans (nL. for at helbredeham), en p. vildi eigi þat, ok fór hanntil kirkju þar, sem Maurus lá á bœnsínni -, ok bað með tárum, at hanngæfi heilsu Harderado ok léti eigi skerané brenna hold hans HeilaG. I, 66137. 40;skárust mjök klæðin, en konungr varðekki sárr Flat. II, 8836; fig. þessi hennarkrankleikr vex með svíðandi kvöl oksárligri pínu -; þá var hón hörmuligastinnan skorin, er hón fastaði Bp. II,17322 jvf hón var stungin innan, þvílíkast sem þá, er maðr pikkar sjalfssíns kjöt með nálarodd Bp. II, 17315. 2) overskjære; þeir fóru til ok skáruböndin (hvormed Folkene var bundne)Fm. IV, 3693; ekr Oddr sér þar at, eröx lá, hann gnýr þar við bakinu þar til,er bogastrengrinn skarst, ok Oddr varlauss á höndum Fld. II, 5374. 3) af-skjære, bortskjære; ax óskorit Guðr. 2, 22;þá játum vér af guðs halfu ok lofumkorn at skera ok allzkostar at bjargaAKr. 28 (NL. V, 4718 fg); ef maðr skerrhár af höfði manni eða rífr hann klæðiaf honum eða skerr, þá - GráG. 38021;ef maðr skerr af manni nef eða eyroGráG. 2998; hann láti lengi vaxa skeggok kampa, síðan skeri hann af hvárt-tveggja Str. 8217; hann settisk í há-sæti sítt ok skar af hvannjólanumnökkvorn lut Fm. X, 3377; síðan tókbyskup söx ok skar (nL. nökkurn hlut)af hári hans ok af kömpum hans Flat.II, 3763; þá skera þeir af grandit allt,at um heilt megi gróa Alex. 1201;læknirinn skar meira af úf jarls, enhann hafði áðr ætlat Flat. I, 56116 jvf 9 fg;ef maðr skerr tungu ór höfði manniGráG. 2997; E. skar ór eggfarveginnór sárinu Þ.hræð. 5419; ef þræll kemrá jörð eða býr, þá skal hann gerafrelsisöl sítt; hverr maðr níu mæla ölok skera á veðr (= slagte en Væder Paus II, 13213); ættborinn maðr skalhöfuð af skera, en skapdróttinn hansskal taka halslausn af halsi honumFrost. 9, 122. 4) høste, ved Bort- skjæring skille en Gjenstand af med noget,som er voxet derpaa, som skal borttagesderaf; skera akr: hann skyldi fœraverkmönnum sínum fœzlu, þeim erskáro akr hans Hb. 2215; fór hann(Petrus) nökkurn tíma með brœðrum,þá er þeir skáru akr Mar. 49913; komek (nL. Maria) at vitja mínna verk-manna þeirra, sem skáru mínn akrMar. 115334 jvf 24; á þriðja ári skolu þérsá akra yðra ok skera ok planta vín-garða Stj. 64425; ef skerr akr eða slæreng annars manns LandsL. 7, 182; uden Objekt i samme Betydning: ef menn faraaf þeim jörðum, er þeir hafa um vetr-inn, svá langt í frá, at þeir gæta eigisjalfir sét yfir sáðgerð sína né varð-veitt, þá skal sá, er til kemr, gerðaum ok gæta, skera ok tína Rb. 10, 29;sá ok, sem við skal taka húsinu, skalláta vinna um várit - skera ok inn(h)laða ok húsinu hagsnúa DN. II, 24220;lykt skal landskyld vera firir sumar-mál, eða slær ok skerr þeim, er jörð áLandsL. 7, 111; þú sáðir synd ok harm,enn nú skerr þú þat sama Mar. 6774;opt verðr minna skorit en niðr sáttDN. II, 16614. 5) give noget den Form, Skikkelse, som man vil det skal have, vedat skjære eller klippe det: hann hafðiþess heit strengt, at láta eigi skera hársítt né kemba EG. 3 (312); gékk hón íöndina gegnt útidyrum ok kembir þarOddi syni sínum ok skerr hár hansEb. 20 (3228); eptir þat réðsk Yngvildrtil ferðar á laun norðr til Eyjafjarðarok skar sér skör ok karlklæði SturL. I,4928; nú er hár hans skorit ok kamparsvá sítt, sem þá er hann andaðist Flat.II, 3765; (hann) sagði Þórðísi konusínni, at hann myndi fara á Hvítings-hjalla ok skera mön á hrossum Þor-steins Hítd. 624; þeir urðu þess varir,at Þórir fór at skera mön á hrossumsínum Þorskf. 6612; ef maðr deyr meðúskornum nöglum SE. I, 1889; þú,bróðir! ert líkr upptimbran (= lat.ædificio) þeirri, er skreytt er vel okskorin um inngöngu HeilaG. II, 5783;síðan var þat (dvs. hœgindit) tekit okskorit um pell (dvs. tilskaaret til at læggederom, jvf af pellunom, er yfir vórodregin hœgindin Fris. 3215) Fris. 32033;skera kápu DN. IV, 74716. 6) vedSkjæren frembringe, istandbringe noget,Billede, Klæder eller desl.; Þórolfr kast-aði þá fyrir borð öndvegissúlum sínum;- þar var Þórr skorinn á annarri Eb. 4 (528); á brúðum stólsins var skor-inn Þórr, ok var þat mikit líkneski Fbr. 982 jvf þau sá Þór með hamri sínumskorinn á stólsbrúðunum Fbr. 9917;fyrir kirkjudyrunum úti stendr líkn-eskja heilagrar Marie á einum pilaraskorin með stein Mar. 11896; bað hannÞorgeir reisa þar upp ás, ok skera ákarlhöfða á endanum Vem. 2511; Ólafrkonungr hafði látit gera skip um vetr-inn ok á framstafninum konungshöfuð,þat skar hann sjalfr Fsk. 93 (751); þannkallar þú guð, er þú sát skömmu áðr- skorinn ok skapaðan BarL. 1664;konungar skyldu hluta um, hvárr ráðaskyldi þaðan í frá, en hluti skyldi skeraok í skaut bera Fm. VII, 14012 jvf skerahinn þriðja hlutinn í skaut L. 20; þatskal dóttir taka í arfi móður sínnar,ef bróðir lifir: klæði öll nema guð-vefjarskikkjur ok óskorin klæði öll,þat á bróðir Frost. 9, 92; gaf konungrSveini skikkju sína nýskorna af hinumdýrasta guðvef Fm. VI, 5218; veittu(dvs. veit þú) mér þat, at þú skerr mérskyrtu GísL. 155; Þ. - sá út um gluggeinn, er á var skorinn hurðunni atfornum sið Flat. I, 41313; Skarpheðinnmælti við mik, at ek hefða sjalfr borittjöru í höfuð mér ok skorit á mikjarðarmen Nj. 140 (2272). 7) skjærenoget, give det et fra det almindeligeeller normale afvigende Udseende; hannfór at Gretti ok rétti honum fingrok skar honum höfuð (dvs. fordreiedesit Ansigt lige over for ham, gjordeGrimaser til ham) Grett. 9327 jvf stór-skorit Grett. 8330; skerr sjúki bróðir sár-liga við segjandi Æf. 16223. 8) slagte (jvf skera á hals under skera 1); varhonum forvitni á at taka dilkinn, oksvá görði hann, ok skar síðan dilkinnGrett. 14122; þeir fóru ok ráku heimá Staðarhól sjau tigi geldinga, ok létEinarr alla skera SturL. I, 7424; it þriðjasinn, er Kormakr kemr út, hefir húnskorit 2 gæss Korm. 20618 fgg jvf 2084(4617. 19. 23); kalf skal ala 3 nætr, þó errétt at nýta hann, þótt hann sé fyrrskorinn, ef honum er matr gefinn GrG.I, 3423; þat er eigi svá at taka Sigurðjarl af lífdögom, sem skera kið eða kalfFris. 884 (Hkr. 11318); ef 2 menn eðafleiri eigu sauð saman í einum haga, okvilja þeir skera hvárntveggja (&vl báðir)sínn sauð Rb. 10, 45; um morgininneptir fékk Markus menn til at skerasauði þá, er inn vóru dregnir; en erhúskarlar Markuss vóru at slátra, - Bp. I, 64622 jvf 24; höfðu þeir skorit flestallt sauðfé Grett. 16831; skera svín Didr. 30117; Þóroddr hafði þá ok skorit í búsítt (dvs. nedslagtet til sin Husholdning),sem hann bar nauðsyn til Eb. 63 (1162);eigi skal þat skera á helgum dagum,er hengi meðal hurðása (dvs. man skalikke slagte saameget, at man hænger nogetop deraf) BorG. I, 1428. 9) afgjøre;særlig i Forbindelsen skapa ok skera:EG. 85 (21822); Hrafnk. 393; Flat. II,2318 se under skapa 3; láta skapatskera dvs. lade det gaa som Skjæbnen harbestemt Fm. VIII, 886. 10) skera boð,þingboð dvs. udsende Budstikke, = skeraopp boð; koma skip heim til lunns;- hvervitna þess er stýrimaðr skerrboð, þá eigu allir þat at bera, hvártsem þeir ero í þeirri skipreiðo eða eigiGuL. 3045; ef herjar er vón -, þá skalármaðr konungs eða lendr maðr skeraboð GuL. 3112; skal hann þingboðskera ok kenna þing GuL. 1613; skerakross se under kross 6. 11) lede,føre, stikke noget i en vis Retning (jvfSømandsudtrykket: skjære ind en Talje);þá féll byrrinn, ok sá þeir, at skárustí landit inn firðir stórir Eb. 4 (526); þáer þeir höfðu lengi farit, þá sá Sveinn,at fjörðr skars inn í landit Ingv. 9(AR. II, 162a4); við hann er kendrsá fjörðr, er skerst í landnorðr fráSteingrímsfirði Laxd. 9 (131); hann sá,at fjörðrinn skarst langt inn í landit,er þeir vóru á komnir, ok höfðar 2géngu á vixl í firðinum Krók. 1324;koma nú þar, er höfðarnir géngu ávixl; þar skerst inn sund á millumKrók. 2125; G. kom síðan á þann vág,er skarst firir bœinn Fm. VII, 36118(Mork. 23119); þar skerst inn haf þat,er kallast Kaspium mare Stj. 7232; sábœr er í dal þeim, er skerst vestr ífjöll milli Múla ok Grisartungu Laxd. 37 (9532); reið þá Þórðr suðr um Skarðz-heiði, skar (upers.) þá leið til Laugar-dals - SturL. II, 13 &vl 2; hann segirskilit við Auði ok fann þat til saka,at hón skarst í (dvs. iførte sig) setgeira-brœkr sem karlkonur Laxd. 35 (8924);jvf skerast ór 2, skerast undan; ogsaaintr. dvs. skerast: hrœktist þá ormr-inn undan járninu í munn Rauðs oksíðan í brjóstit til hjartans ok skar útum vinstri síðuna Flat. I, 39526 jvf hann skar út ór fœtinum Nj. 146 (24427).Jvf. Aasen 676a12. 12) skerast, v. r. dele sig, jvf Aasen 676a6; en ef skerstblóðlifrin, þá rennr vatn, er menn kallavara, í staðinn, sem haf rennr landannaá meðal AnaL.2 2036. - Med Præp. af: 1) afskjære, bortskjære, se under skera 3. 2) ? þarf ok ekki lengr yfir þesso athylma né af manni at skera Mork. 13823(Fris. 26627; Fm. VII, 2016); þú erthöfðingi mikill ok röskr maðr ok ein-arðr ok skerr (&vl skefr) lítt af manniNj. 139 (22327). - í: skerast í dvs. ind-træffe, støde til: ef nökkut skerst í ByL. I,410 (LandsL. I, 513); þit munut ekki haldamega bústað ykkrum hér, ef nökkutskerst í með okkr Ljóti Fbr. 1021; heldrskarst allt í odda (jvf oddi 1) með þeimGesti ok Þórmóði, þat sem við barFbr. 819; jvf forøvrigt skera 11. -niðr: skera niðr dvs. slagte, = skera 8:horfðist mjök úvænliga til, at skeramyndi verða niðr kvikfé Vápnf. 302. -ór: 1) skera ór e-u dvs. afgjøre en Sag (ved órskurðr) eftir réttom lögum oklandsiðum skar hann ór öllum vanda-málum Str. 304; B. ok förunautar hansskáru skýrt ór (dvs. afgav den Besked, Op- lysning), at svá hafði skilit verit Ölk.1830; nú þræta menn um lögmál, ok máþá ryðja lögretto til, ef eigi skera skrárór GrG. I, 21326; ef biskup skerr ekki órum skilnað þeirra GrG. II, 4210; nú erþat vili bæði lendra manna ok annarrabónda, at einn veg skeri ór dvs. at Sagen faar en Afgjørelse, Flat. II, 571; þóttiþá ór skorit dvs. da ansaaes Sagen af- gjort Laxd. 21 (4817); vildi Sturla, atÞorgils kœmi til móts við hann, okskerisk ór á einhvern veg með þeimdvs. at deres Mellemværende kunde faa en Afgjørelse, SturL. II, 23836. 2) skerastór e-u dvs. trække sig ud af noget for ikke athave noget dermed at gjøre (jvf skera 11):gangi nú allir til mín ok sveri eiða, atengi skerist ór þessu máli Nj. 125 (19126);betra hefði þér verit, Kári! at - sker-ast nú eigi ór sættum Nj. 146 (24832). -undan: skerast undan e-u dvs. unddragesig noget, undslaa sig for noget: ef þeirjáta þessi ferð, þá mun ek eigi undan skerast Fm. III, 7028; eigi er einsætt,Lambi! at skerast svá skjótt undanferðinni Laxd. 61 (17724); mun lokitokkrum samförum, ef þú skerst undanförinni Laxd. 48 (14427); allir höfð-ingjar skárust undan liðsinni við þáfrændr Hrafnk. 1228; skerast undanlögmáli, bœn dvs. unddrage sig for atopfylde et Lovbud, en Bøn: vægja vilek ok undan skerast þessu lögmáli,þvíat ek vil enga arfsvipting gera mínuafkvæmi Stj. 42528 (Ruth 4, 6); hannkveðst eigi nenna at skerast undan hansbœn Flat. III, 44524; skerast undan dvs.holde sig tilbage: þeir skyldi eptir leita-, hverir undan hefði skorist í orrost-onni Pr. 26217; skerast undan med In- finitiv dvs. undslaa sig for at gjøre noget:ek munda eigi undan skerast þér atveita Nj. 120 (18027) jvf þeir fýsto íöllu Þorgeir Skorargeir bróður sínnat sættast, en hann skarst undan Nj.146 (25018); Sturla segir, at hann vildigjarna, at þeir héldi norðr á, ef engirvildi undan skerask fyrirmenninir SturL.II, 5216. - upp: 1) skera upp boð,herör, herboð, þingboð dvs. udsende Bud-stikke o. s. v. (jvf skera 10): skar ekupp boð þegar, sem ek kom í sökunni,at allment skyldi til kirkjo at komao. s. v. DN. XI, 13919; þarf skip uppat setja eða út, skeri stýrimaðr boðupp svá víða - LandsL. 7, 231; ef herser vón í land várt, - þá skal lendrmaðr eða konungs umboðsmaðr látaskera boð upp LandsL. 3, 42; Auðbjörnkonungr lét skera upp herör ok faraherboð um allt sítt ríki EG. 3 (425);er herör upp skorin ok send um landok stefnt refsingarþing Flat. II, 1721;skar (konungr) upp þingboð ok stefnditil sín bœndum Flat. II, 18732; skarhann upp herör ok stefndi allri Dala-bygð til bœjar þess, er Hundþorp heitirFlat. II, 18813; skera upp kross se un- der kross 6. 2) skera upp tveggjafjórðunga þing dvs. sammenkalde to Fjer-dingers Ting ved at skera upp þingboðDN. II, 28212; skera upp þing á e-n,um e-t dvs. indstævne en til Ting i An- ledning af noget DN. V, 1097. 3) skeraupp akr. dvs. skjære Ager saaledes, at der ikke staar noget Korn uskaaret igjen, jvfskera 4: var hann heima til þess, erakrar vóru upp skornir ok sét varfyrir korninu Flat. II, 51225, jvf ef þúvilt maðr holpinn vera, þá sá því fræiniðr, sem þú vilt upp skera HeilaG. I,3293. - út: skera út dvs. udsende: tréörskal út skerast í bygðir - alla vegaLandsL. 3, 310.

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᚴᚽᚱᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary