Skilning

skilning

skilning, f. 1) Adskillelse, Skilsmisse; dauðier í frá skilning sálo líkamenom BarL.3124. 2) Forskjel; hann veit alla skiln-ing millum íllra hluta ok góðra Kgs.10721; þat er ok mannvit at kunna vellög ok kunna á þvi góðar skilningar,hvat lög eru rétt, eða hvat lög erukölluð ok þó ekki nema lögkrókar oksleitur Kgs. 9313 jvf 5; kunna góða skiln-ing á þvi, nær hann má skikkju sína ífrelsi bera eða hött eða kveif, ef hannhefir, eða nær hann skal þarnask Kgs.9210. 3) Enkelthed, enkelt fra andreadskilt og forskjellig Person: a) Person igrammatikalsk Forstand: ef maðr talartil fráveranda manns, svá sem við hjá-veranda mann, ok setr sítt nafn í fyrstuskilningu at réttu, en þess í annarri,er hann talar til SE. II, 2043; b) Per- son i Guddommen (jvf grein 3): vérskolum trúa á helgan anda, at hann ersannr guð sem faðir ok sonr, ok þærþrjár skilningar er einn guð LandsL. 2,111; Hák. 710; eigi em ek sá, er margaguði elskar blinda ok dauða ok hégóm-liga, nema einn guð lofa ek ok svátrúi ek, í þriningu ok í þrimr skiln-ingum dyrkandi BarL. 2217; á þessomþrimr skilningum þá er ein nattúra okeitt vald ok ríki o. s. v. BarL. 4027; núskal þú trúa á guð föður úgetinn oksun ok á hinn helga anda, einn guð íþriningu með þrimr skilningum BarL.847. 4) Betegnelse, Fremstilling af no-get, Billede, Lignelse (jvf skilja 11); Davidmælir, segir undir skilning Krists, guðsföður dvs. saaledes at Kristus, Gud Fadertaler gjennem ham, forestilles ved ham, Post. 2227. 85910; komit ér til mín núallir þeir, er hafit skilning mína (lat. qui habetis imaginem et similitudinemmeam) Heilag. II, 79. 1229 (Nicod. Ev. c. 24 Beg. Cod. apocr. N. T. ed. Thilo s. 7413). 5) Udtydning, Betydning;meðr annari skilning (dvs. i anden Be-tydning) margfaldast alleluja fyrir þannskyld -, at vér týndum ok mistum vársfagnaðar í falli þess fyrsta manns Stj.5319; þessor er ráðning ok skilning (=ráðning ok þýðing L. 15) draums þínsStj. 20028; skilning orðanna SE. II,19013; með myrkum orðum ok djúpumskilningum Str. 28; vér hafum eigi þessahluti til réttrar skilningar flutt Anecd.*2719 jvf 16; hafum vér firir því þessa hlutirítaða ok flutta undir skilning várrartungu Anecd.* 3212. 6) Mening, Fore- stilling, som man gjør sig om noget; veramá, at svá sé, en ek hefi hina skilningat - Nj. 93 (14211); hafa e-a skilning,á e-u dvs. have en Mening om noget: þábauð hann þeim framleiðis vel at geymaok gæta, hverja skilning þeir skyldu áhverju hafa BarL. 222; eigi skaltu kon-ongs sunr þvílíka skilning hafa á þessomáli BarL. 4515; þá höfðu sína skilninghvárir Post. 25814; viljom vér heyraaf þér sjalfum, hverja skilning þú hefir(lat. quid sentis) Post. 23514 (Ap. Gj. 28,22); eptir honum (Arius) hurfu margirmenn í skilningu Pr. 9517. 7) Ind- sigt i, Forstand paa noget (jvf grein 4);mun hvern mann, er nökkura skilninghefir fengit, þessi rœða draga til meirinærkœmi um sína skilning, en fyrrhafði hann Kgs. 947; Ó. fékk skjótariskilning á alls konar atgjörvi en flestirmenn aðrir Flat. I, 899; þeir - komavarla skilning á, at þat megi samanfara ut fœða upp börn þau, er alineru, svá fátœkra manna sem ríkra,en banna ok afneita til mannfœðu þáhluti, sem - Flat. I, 44628; hér hefiek hvárki vit né skilning til Flat. II,2981; guð gerði himna í skilningu (lat.in intellectu) Elucid. 5717 (Ps. 136, 5jvf Ordspr. 3, 19). 8) Forstandsevne; vér skiptum personum í þrenningu,sem vér segjum þrídeilda speki í ein-um manni, þat er mannvit, minni okskilning -; í skilningu greinum vér,hvat vér sjám ok heyrum Heilag. I,2828 fg; þarf ok með orði hverju þrjárþessar greinir: minni ok vit ok skiln-ing; minni at muna orða atkvæði, vitat hugsa hvat hann vil mæla, skilningtil þess, hvat í býr orðunum SE. II,463 fg; hón (sálin) hefir af guðs gjöfskilning ok sjalfræði BarL. 234; hvárter fyrri, skilning eða bókstafir? eðahvárt hefir upphaf skilning af bók-stöfum, eða hafa bókstafir upprás afskilning? þeir svöruðu -: at skilningværi fyrri ok hún sjalf hefði bókstafifundit. A. svaraði: - sá hirðir ekkibókstafi at nema, er hvassa skilninghefir ok alheila Heilag. I, 1022 fgg; erhann vaknaði ok skilning vits kom tilhans Mar. 9522; þat, er hugvitit fiðr,þat má muna með minninu, en skiljaok greina með skilningunni, hvíglíktþat er, es maðr sér eða heyrir eðasjalfum kœmr í hug HomiL. 16212.

Part of speech: f

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᚴᛁᛚᚿᛁᚿᚵ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary