Skipta

skipta

skipta, v. (pt) 1) forandre noget saaledes, at det bliver af en anden Beskaffenhed;a) med Dat. hann skipti þá skjótt skapisínu ok svá orðum Nj. 136 (21717);hann sýndi sik vera sjalfan skaparaþann, er skipta mátti skepnu sínni,sem hann vildi Homil. 1899; grein sú,er máli skiptir (dvs. forandrer Betydnin- gen) SE. II, 209; hér er í fyrsta okþriðja vísuorði þat, er háttum skiptirSE. I, 63817; skipti hón hjarta sínu ábetri leið Barl. 8822; skipt var nafniBruti ok kallaðr Britto Fm. XI, 41618;b) med Akk. riddarinn skipti sítt lífþaðan í frá í betra efni Mar. 9301;þoldi hann þenna klerk - hvern erhann mátti eigi skipta - til betraefnis Mar. 77619; c) reflex. mantu allrskiptast í annan mann en áðr ertuStj. 44416; náliga mátti kalla, at hannskiptist í allan annan mann Sturl. I,10322; líkamar órir skiptast til meiridýrðar Elucid. 7128. 2) bytte, om- bytte, afstaa mod tilsvarende Vederlag;þá skiptu þeir litum Sigurðr ok Gunn-arr ok svá nöfnum SE. I, 36027; rakhann þó engi nauðr til þess at skiptastöfum ok hafa e fyrir i SE. II, 2616;vildi Sveinn brjóstreip skipta hornumvið nafna sínn Flat. II, 45224; skiptae-u í e-t dvs. bortbytte noget mod en Tingi Vederlag: hví vildir þú skipta sœmdí skömm, hamingju í hégóma o. s. v.Barl. 425; skipta sœtleik ok fegrð okmargfaldri heimsins munugð í þessasaurgu meðferð Barl. 10634; eigi vil ekskipta því lítla, er ek á hér, í ván þesshins mykla fagnaðar, er ek vænti mértil Barl. 7530; þann (nl. feld) skipti hanní skarlatskyrtil Vígagl. 1465; þær þó erhann seli ekki konungdómsins jarðirtil, eða skipti þeim í hinar Landsl. 2, 78;allt Vallær -, sem skipt var í 4 örtogaland í Holtum EJb. 2113; skulu þér okfrjálsliga fœra yðarn varnig á Heið-mörk ok í aðra staði fœra ok skipta íþann varning, sem þeim líkar Dn. VI,23820. 3) danne en uafbrudt Række afflere paa hinanden følgende større ellermindre Enheder; med Dat. (jvf skifta 2,skifte 2 fg Aasen 667); vissu þeir eigi,hvert at (dvs. hvorhen) þeir fóru, ok skiptiþat mörgum dœgrum Flat. I, 43121; svámikit fjölmenni, at þat skipti mörgumhundruðum Eg. 64 (12011); skipti þatdœgrum mjök mörgum, er svá búit stóðBp. I, 33910; skipti þat tímum eigistuttum, at hann er þar Æf. 8838; ogsaa upers. ráða þeir þó at á fjallit ok liggjaúti, svá at mörgum dœgrum skipti Flat.I, 13115; svá at vetrum skipti dvs. saa længe at det varede i flere Vintre Laxd.28 (728). 70 (20111 jvf 20335); jvf sváat dœgrum skipti Laxd. 71 (2048); sváat nóttum skipti Þ.hræð. 2510; er hannþar, svá at vetrum skiptir (dvs. i flere Aar, i Aarevis) Æf. 2632. 4) skiptastdvs. afløse hinanden; þá skiptust tungurí Englandi, er Vilhjalmr bastarðr vannEngland Gunl. 7 (22114); varðmennskiptust til vöku fyrir miðja nótt Stj.3948; tóku tveir eina ár ok máttu þóskiptast við um róðrinn Eg. 58 (12932). 5) indsætte, lade indtræde i en Stilling;med Dat. lofit mér frá yðr at fara, atek sé eigi tekinn í þessum hinum miklaútrúnaði til föður yðars ok skipt öðrumtrúnaðarmanni í mína þjónustu Barl.9427. 6) gjøre Ende paa noget, saa atdet ophører, ikke længere bestaar; medDat. skipta þeir Kjartan nú félagi sínuLaxd. 44 (12726); skipt er yður vináttaHom. 1914. 7) dele, = deila; med Dat. sá maðr, er landi vil skipta Grág. 44611;skipta húsum ok engjum Grág. 44617;meðr skapti má jörðu skipta Landsl. 6,37; má hinn þó láta skipta vatninu semáðr, ef hann vil Grág. 47020; skal eigifyrr þá skipta skóginum Grág. 47223;skipta skal því öllu (nl. fénu) Grg. I,8612. 14; lágu þeir þar nökkurar nætrok skiptu herfangi Flat. II, 4619; þáskiptu þeir liði sínu dvs. delte sit Folk i flere Afdelinger (jvf skipta liðinu ísveitir Fm. X, 26821) Flat. I, 54137 jvfFm. IX, 5112; þá beiddist Reginn, atFáfnir skyldi skipta gullinu í helmingameð þeim SE. I, 3568; menn skiptahrepp sínum í fjórðunga eða þriðjungaGrág. 2496; þá var landinu skipt ífjórðunga Ísl. 5 (827); hreppsmenn þeir,er eru til teknir, skulu skipta hversmanns tíund í fjóra staði Grg. II, 2082;þar er í áttir er skipt úmögum, þáskal þat skipti halda Grág. 10717; sumirvildu, at þeir væri drepnir, en sumirvildu, at þeim væri skipt á vistir okværi þeir þjáðir Eb. 64 (12015); skiptae-u við e-n dvs. lade en faa Del med sigi noget: ekki er þess getit, at Egillskipti silfri því - hvártki við Skalla-grím né aðra menn Eg. 56 (12031); sáhann engan annan sínn kost en skiptaríki við Harald Fm. VII, 17611; skiptamilli e-rra dvs. dele, fordele mellem flere:tóku þeir at herfangi allt folk ok skiptumilli skipanna Fm. VII, 1953; síðanskulu vér skipta hestinum ok vápnumhans í millum vár El. 2710; skipta meðe-m d. s.: ek kveð þik at fara tilskógarskiptis at skipta með okkr, atkoma þar fyrir miðjan dag ok skiptaskógi með okkr Grg. II, 1092; skiptae-u með sér dvs. dele mellem sig indbyr-des: þau skulu svá skipta (börnunum)með sér, at - Grág. 10616 jvf 1093;rétt er, hvárt sem hjú skipta með sérúmögum eða búar, ef þau orka Grág.1079; þá skiptu þeir löndum með sérbrœðr Flat. I, 22025; þeir brœðr skiptuarfi með sér Vatsd. 38 (6126); vér erum3 systr ok eigum arfi at skipta meðoss Fld. III, 6193; eptir andlát hansskiptu þeir brœðr með sér erfðumFlóam. 4 (12315); skipta e-u sundr, ísundr dvs. kløve: eigi nenni ek, segirhann, at skipta Helgafelli sundr Eb.14 (167); hann skipti í sundr fyrir þeimrauða hafi Barl. 2627; fig. svá lízt mér,sem málum várum sé komit í únýttefni, ef eigi hafa ein lög allir; en efsundr skipt er lögunum, þá mun sundrskipt friðinum Nj. 106 (16422); med Akk.þeir skipta föng sín Hom. 1912; skalallt fé þat, er hann hefir þá heimt,skipta þar við þá Grg. I, 8611; reflex. = dele sig fra hinanden og gaa hversin Vei: þá skiptust þeir, sneru sumirnorðr en sumir austr Fm. V, 443; erusumir (nl. Grene af mannvit) smáiren sumir stœrri ok skiptast svá síðanmanna í millum Kgs. 9334. 8) af- gjøre, raade for noget hvorledes dermedskal blive; nú mun hamingja skipta,hverr (nl. hlutr) upp kemr Eg. 62 (14529);ef nornir ráða örlögum manna, þáskipta þær geysi újafnt SE. I, 7224; enda skipti guð med okkr Nj. 107 (16521);þú vilt, at ek skipti, sem ek vil Vígl.5223; þar er menn drukkna, þá er svá,sem allir deyi senn, eða þar er eittgengr yfir alla, ekki skiptir þat arfiGrág. 7125; þat skiptir (dvs. derpaa kom-mer det an), hverr býðr Fm. I, 1814;ek skal stefna þér at lögbergi um þat,er þú kvaddir þess kviðar, er eigi áttimáli at skipta um víg Auðólfs Nj. 56(8727) jvf 145 (24016). 9) bringe ensStilling (e-n) ud af Ligevægten, forandreden enten til det bedre eller værre, medtilføiet Dativ som udtrykker, hvor storIndflydelse noget har i denne Henseende; nú skiptir þat eigi allmiklu þá menn,er nú eru í heimnum, hve langt þatskeið er, er þar er á miðli dráps anti-krists ok dómadags; hitt skiptir hvernmiklu meira, at þá væri vel við bú-inn, er hann kemr Homil. 15531 fg; hittskiptir hana enn meira, at hón eigiþetta nafn lengi Laxd. 35 (896); enguskiptir þik þat dvs. det skiller dig ikke, gjør for dig hverken fra eller til, Flat.III, 40727; Þórdi fannst fátt um okkvazt eigi vita, hverju hann skipti þatdvs. hvad det skilte ham, Sturl. II, 1221;hann spyrr, hvert (dvs. hvorhen) Þorgilsætladi; Þorgils kvað hann þat enguskipta Sturl. II, 14819; hverr ertu?(hann svarar:) þat skiptir þik enguFlat. I, 39632; þik mun þat eigi skipta,hvar þik berr at Írlandi Laxd. 20 (468);jvf Sturl. II, 9719; Fld. II, 5259; med tilføiet Akk. Hallfreðr mælti: hvar erkonungr? þeir svara: hvat mundi þikþat skipta (varða Flat. 32810)? dœmdrertu nú til dauða Frs. 967; upers. þikmun lítlu skipta um mína liðsemd dvs.det vil skille dig lidet, enten du faar min Hjælp eller ikke, Eg. 85 (21511); honumþótti miklu máli skipta um vingankonungs OH. 9720; mik skiptir engu,hversu - Nj. 22 (3319); uden Objektsakk.þá skipti, hversu gótt væri mítt yfir-bragð, ef mikit er Flat. I, 39127; eigiþikkir mér skipta (dvs. det synes mig lige godt), í hvárum flokki ek em Flat. II,33722; ef smámenn einir hafa við tekitfénu, þá skiptir engu (dvs. har det intet at betyde) Fm. VI, 1420; engu skiptirþat Eb. 15 (1816); med Personens Dat.mun honum þat miklu skipta, hvernveg mér virðist hann Vatsd. 5 (115);bað hann fresta á (dvs. om Udsættelsedermed) ok kallaði sér þá miklu meiraskipta (en áðr), kvað þá stórum ríðamundu Heilag. II, 4810; ek ætla mérengu skipta, hverr þú ert Fm. X,29512 (jvf Flat. I, 31116); skipta málidvs. være af Betydenhed (jvf mál 13 s.625a5 fgg): orð þat, er máli skiptir Grg.I, 12312 jvf 21319; mun hann viljafara á fund yðvarn, þegar er hann veit,at yðr þykkir máli skipta Eg. 5 (82);er vís ván, at þeygi vili allir til einsfœra, ef máli skiptir SE. II, 1614; þóttihenni almiklu máli skipta, at þér tœkiststórmannliga OH. 312 jvf 9720 (se oven- for). 10) give til Valg, give at vælgemellem (jvf kjósa ok skipta); med Dat. þat mun tveimr skipta (dvs. i dette Til-fælde maa være et af to), at sá kvittrmun loginn, er fyrir mik er kominn,eða þú munt hafa talat við hana Laxd.13 (2112); upers. tvennu mun þar atskipta, sagði Oddr; þeir munu hafalagit skipin í leyni - elligar hafa þeirbrugðit oss meir en vér ætlum Fld.II, 1797 (5151); tveim mun skipta umkonung þenna (dvs. med denne Konge maadet have sig paa en af to Maader), athann mun vera yfirkonungr flestra ann-arra - eðr mun hann eigi vera svávitr, sem ríkum konungi hœfir Fm. VII,9522; skiptir tveimr um þat, at annat-hvárt er - eða hitt ella - Konr. 6233;nú mun tveimr um skipta, annathvártat - eða hitt ella, at - Fm. XI, 964;um þenna mann mun stórum skipta(dvs. ved Bedømmelsen af denne Mandhar man at vælge mellem to Yderlig-heder), ók ef hann er loginn þessumáli, þá -, en at öðrum kosti þá -OH. 14023; heldr vilda ek, ef því væriat skipta (dvs. om jeg havde det Valg),at þú yrðir yfirkonungr í Noregi, þóttþú lifðir eigi lengr en Ólafr konungrTryggvason, en hitt, at þú værir eigimeiri konungr en Sigurðr sýr ok yrðirellidauðr Flat. II, 3634; skyldi ek heldrverja hann en vont gera, ef (því) væriat skipta Vígl. 758 (Jvk. 7816); ek vilheldr þola dauða af bróður mínumen vera hans banamaðr, ef því er atskipta Fm. VI, 4163; eigi skal þá drepa,sagði hann; Þrándr svarer: því er atskipta þó, sagði hann, at þeir verðabanar þeirra manna flestra, er hér eru,ef þeir ganga undan Flat. I, 12925. -Med Præp. af: 1) skipta e-n af e-u dvs.skille en af med noget: vér erum systr3 at taka arf, en ek em af skipt, ef ekkem síðar Fld. III, 61928; heyr þú, hinnheimski ok skiptr af öllu vitinu Barl.424; af ert þú skiptr vitinu Barl. 16621. 2) skipta ser af e-u dvs. give sig af mednoget: meðan hón var í þessum heimi,skipti hón sér lítit af flestu Homil. 737;sagði Einarr, at hann mun til seilast;sýnist mér at ójafnaði ganga at sóguru;eðr hverju viltu þér af skipta? Sturl. I,5911; gótt ráð ætla ek þat at brennakirkjuna, en þó vil ek mér engu af skiptaBp. I, 75; nú vil ek mér engu af skiptaok kalla ek ekki þat mítt ráð Band. 926;skipta sér engu, lítlu af um e-t dvs. ikke,lidet give sig af med noget: þeir skyldivera mannværir þar til, er Hákon kon-ungr væri fundinn ok vitat væri, hverjuhann vildi sér af skipta um þessistórvirki Icel. sag. II, 23426 (Flat. III,1623); um skaða þann, mágr, - skaltuþér öngu af skipta Sturl. II, 2342; þater hann skipti sér af um mál manna,þá undu allir vel við sínn hlut Laxd.24 (6326); Glúmr skipti sér ekki af umbúsýslu Vígagl. 533. - fyrir: skiptae-u fyrir e-t dvs. bortbytte noget for nogetandet: hefi ek þann einn (hest), er ekvil eigi gefa né skipta fyrir alla þá El.925; 5 örtuga ból, er skipt var fyrir4 örtuga ból EJb. 15413. - í: skiptae-u í e-t se under skipta 2; sundr, ísundr se under skipta 7. - til: 1) skiptatil dvs. give sig til med, foretage sig: eptirþetta skiptir Þórðr til ok lætr Kalffara Hítd. 617; undarliga skiptit ér til(skipti þér Flat. II, 8225), girnist attaka tignarnafn, en kunnit yðr engiforráð eða fyrirhyggju, þegar er -OH. 6711. 2) upers.: skiptir e-n veg tildvs. det gar saa eller saa: þannig skiptirtil, sem úlíkligra mundi þykkja Fm.VII, 16113; eigi skiptir þá at högumtil, at góðr drengr sé meiddr, en vérlátim mannskræfu þessa lifa Flat. I,33119 jvf Vatsd. 47 (7931). - um: 1) skipta e-u um dvs. gjøre Ende paa noget: Jón Langalífarson hafði - sagtþau tíðindi, at Jón konungr í Suðr-eyjum mundi hafa um skipt trúnaðisínum ok snúizt til Skota konungs Fm.X, 125 &vl 5; mörgu skiptir skjótt umStj. 54133. 2) skipta um e-u dvs. bevirke en endelig Afgjørelse (af en Strid): núman ek, segir hann, eiga þann á baugiat láta þann verða fund okkarn jarls,er um skipti með oss OH. 9412; sá hannok, at þá var um skipt sigrinum Sturl.I, 35419; upers. skjótt mun um skipta,ef liðsmunr er mikill OH. 20939; ekkimun skjótt um skipta með okkr Vig-fúsi, ef vit skulum tveir á sjást Vígagl.1952; svá skiptir um, sem ek mundakjósa Flat. I, 33735; þá skiptir bráttum við annan (mann), ok sigrar hannok þann Konr. 629; vildi Snorri ríðaupp þegar um nóttina ok láta skiptaum með þeim Sturl. I, 35235; berjumstdjarfliga, látum um skipta, áðr kaup-staðrinn verðr unninn Þ.Jón. 5124. 3) skipta um e-t dvs. forandre: Hákon skiptirnú um nafn ok segist Vigfús heita Fm.XI, 4267; miklu mun hér um skiptamínn þótta, hvárt þú gerir Vígagl. 1129. 4) skipta um med Akk. dvs. ombytte toTing, saa at man giver fra sig det eneog faar det andet igjen: betra þikkimér at látast í þínu húsi en skipta umlánardróttna Nj. 38 (5711); þau Hall-gerðr skiptu um bústaði um várit, okfór hón suðr á Laugarnes, en hanntil Varmalœkjar Nj. 17 (294); iðuligaskiptist maðrinn um reiðuliga ok gagn-verðuliga hluti Leif. 19132. - við: 1) skipta e-u við e-n dvs. have noget somMellemværende med en, anvende nogeti Mellemværende med en: hverju skip-tumst vit nú við (lat. quid mihi ettibi?) Stj. 59020; hann vildi eigi at þvísinni íllu skipta við landsmenn sína;væni engi maðr Ólaf hinn helga þvíór landi farit hafa, at hann þorði eigivið vánda menn ok íllgjarna vápnumat skipta Hom. 14817 fg; honum þóttisér erfitt veita at skipta málum viðhann fyrir sakir ofrkapps ok fjölmennisSturl. I, 2913; Gunnarr kvaðst ekki viljaskipta orðum við hana Nj. 41 (628);ætla ek þat, at vér skylim ekki viðaðra meta at skipta höggum við ÓlafOH. 2142; skiptust þeir Sokni höggumvið Flat. I, 22018; skiptust þeir lítlahríð höggum við, áðr Egill drap þennaEg. 45 (885); skildust konungarnir meðvináttu ok skiptust gjöfum við (dvs. gav hinanden Gaver) Fm. XI, 24419; þeirskyldu þing heyja ok málum við skipt-ast . VII, 138. Fm15 skipta við e-n2)dvs. : hann þrætirhave med en at gjøretil fjár ok til lífs þeirra, er við hannskipta . 10;Kgs11 Þorvarðr - kvað þáeigi skyldu skilja, meðan líf þeirraværi, við hverja menn sem skipta væri. II, 203 jvf ;Sturl1521 i Besynderlighed skipta við konu = eiga skipti við konu( skipti 5): hann var maðr skírlífr oksehreinn frá allri líkamligri saurgan, sváat hann hafði alldri við konu skipt áæfi sínni . I, 633.Heilag22

Part of speech: v

Possible runic inscription in Medieval Futhork:ᛋᚴᛁᛕᛏᛆ
Medieval Runes were used in Norway from 11th to 15th centuries.
Futhork was a continuation of earlier Younger Futhark runes, which were used to write Old Norse.

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages related to Old Norwegian.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Icelandic - Geir Zoëga's Dictionary
• Old Swedish - K.F Söderwall's Dictionary